Quốc hội bàn giải pháp kiểm soát giá, số hóa đất đai và nâng hiệu quả hội nhập quốc tế

Trong Tờ trình về dự thảo Nghị quyết liên quan cơ chế đặc thù cho công tác đối ngoại, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết của việc hoàn thiện chính sách hội nhập quốc tế theo tinh thần Nghị quyết 59-NQ/TW. Dự thảo gồm 8 chương, 29 điều và 2 phụ lục, tập trung vào ba nhóm chính sách lớn.

Nhóm chính sách thứ nhất hướng đến tăng cường quan hệ với các đối tác chiến lược, nâng tầm ngoại giao đa phương, xử lý vướng mắc pháp lý trong dự án hợp tác trọng điểm và tạo điều kiện để địa phương mở văn phòng đại diện ở các nước có vị trí chiến lược. Nghị quyết cũng cho phép cử lực lượng tham gia các hoạt động xây dựng, kiến thiết tại khu vực xảy ra xung đột hoặc thảm họa.

Nhóm chính sách thứ hai nhấn mạnh vai trò trung tâm của doanh nghiệp trong hội nhập quốc tế. Theo đó, doanh nghiệp có thể được thành lập Quỹ phát triển hội nhập để nâng cao năng lực cạnh tranh và hỗ trợ hoạt động đầu tư ra nước ngoài.

Nhóm chính sách thứ ba tập trung nâng cao số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại tại trung ương và địa phương, đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh hội nhập sâu.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại do Chủ nhiệm Lê Tấn Tới trình bày thống nhất với sự cần thiết ban hành Nghị quyết nhưng đề nghị làm rõ hơn các “điểm nghẽn” thời gian qua, bổ sung số liệu và lập luận chi tiết. Ủy ban cũng đề nghị quy định rõ thời hạn hiệu lực và ban hành đầy đủ văn bản hướng dẫn từ ngày 1/1/2026.

Nhiều đại biểu cho rằng Nghị quyết tháo gỡ khó khăn trong thi hành Luật Đất đai 2024 là cần thiết trong giai đoạn chuyển tiếp, đặc biệt với mô hình chính quyền địa phương và các cơ chế mới về thu hồi đất, giá đất.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) khẳng định vấn đề giá đất “cực kỳ khó”, đồng thời đồng tình với việc Nhà nước giữ vai trò quyết định thông qua bảng giá đất và chính sách thuế. Tuy nhiên, đại biểu đề xuất cho phép người dân có đất được tham gia góp ý ở mức độ hợp lý và nên thiết lập khung giá “tối đa - tối thiểu” để ngăn biến động bất thường.

Về cưỡng chế thu hồi đất, nhiều đại biểu đồng thuận với ngưỡng đồng thuận 75% của người dân nhưng cho rằng phải có chế tài mạnh với trường hợp cố tình chây ỳ kéo dài. Với trường hợp cưỡng chế bắt buộc, mức bồi thường nên tính theo mức trung bình tại thời điểm thu hồi để đảm bảo công bằng và minh bạch.

Đại biểu Trần Chí Cường (Đà Nẵng) cảnh báo về độ vênh thẩm quyền giữa các cấp khi cấp xã được giao quyết định thu hồi đất nhưng chủ trương dự án lại do cấp tỉnh phê duyệt. Tình trạng này có thể khiến tiến độ các dự án đi qua nhiều địa bàn bị gián đoạn.

Đặc biệt, đại biểu Trương Xuân Cừ (Hà Nội) nhấn mạnh yêu cầu số hóa toàn bộ hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia, coi đây là điều kiện căn bản để xây dựng Chính phủ số. Ông đề xuất ứng dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn để cảnh báo sốt đất ảo, phát hiện sai lệch và ngăn ngừa hành vi gian lận khi giao dịch đất đai.

Dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình được đánh giá là công trình quan trọng cấp quốc gia, được ví như “Long Thành phía Bắc”, với quy mô 30 - 50 triệu hành khách/năm và chủ yếu sử dụng vốn ngoài ngân sách. Dự án thu hút nhiều ý kiến phân tích về tính khả thi, hiệu quả kinh tế và tác động xã hội.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) nhấn mạnh sự cần thiết xây dựng sân bay khi Nội Bài đã tiệm cận công suất. Tuy nhiên, việc giải phóng mặt bằng sẽ ảnh hưởng đến hàng nghìn hộ dân, đòi hỏi chính sách an sinh đầy đủ và cơ chế đặc thù nếu muốn đảm bảo tiến độ.

Ngoài ra, tác động môi trường - nhất là tiếng ồn, nước thải và nguy cơ ngập úng cần được đánh giá kỹ lưỡng trong dài hạn, nhất là với đặc thù địa hình đồng bằng Bắc Bộ.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Đà Nẵng) cho rằng tiến độ giai đoạn 2 kéo dài tới năm 2050 là quá lâu, trong khi khu vực Kinh Bắc có lịch sử lâu đời, người dân đã chấp nhận hy sinh lớn khi di dời nhà cửa, mồ mả. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung các cơ chế đặc thù, hỗ trợ xứng đáng cho người dân và rà soát kỹ việc di dời các di tích lịch sử văn hóa để không làm mất giá trị gốc.

Nhiều đại biểu thống nhất rằng ba dự thảo trình Quốc hội lần này có tác động rộng và trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp và các địa phương. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải tiếp tục rà soát chặt chẽ, phối hợp giữa các bộ ngành, đẩy mạnh số hóa, tăng cường tính minh bạch và đảm bảo tính khả thi khi triển khai thực tế.

Các ý kiến thảo luận sẽ là cơ sở quan trọng để Quốc hội hoàn thiện các Nghị quyết trước khi tiến hành biểu quyết thông qua trong thời gian tới.

Văn Sơn