Tăng cường nghiên cứu, giáo dục và bảo vệ quyền con người trước những thách thức của kỷ nguyên mới

Sự kiện thu hút hơn 350 đại biểu là các nhà khoa học, chuyên gia, lãnh đạo nhiều ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương, phản ánh tầm quan trọng chiến lược của vấn đề quyền con người trong tiến trình phát triển quốc gia.

Phát biểu khai mạc hội thảo, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh rằng trong bối cảnh thế giới biến đổi nhanh chóng, việc tôn trọng và bảo đảm quyền con người tiếp tục được khẳng định là nguyên tắc nền tảng và là động lực nội sinh mạnh mẽ của công cuộc đổi mới. Theo ông, bảo vệ và phát huy nhân tố con người chính là trụ cột trong mọi chiến lược phát triển, thể hiện tinh thần lấy con người làm trung tâm phù hợp với tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối xuyên suốt của Đảng.

Ông Nguyễn Xuân Thắng chỉ rõ, bên cạnh các quyền truyền thống như quyền sống, quyền tự do, quyền phát triển, Việt Nam phải đối diện những quyền mới phát sinh từ chuyển đổi số như quyền bảo vệ dữ liệu cá nhân, quyền tiếp cận bình đẳng với công nghệ, quyền được bảo vệ khỏi thao túng thông tin sai lệch. Đây là những thách thức mang tính pháp lý và xã hội sâu sắc, đòi hỏi nghiên cứu chuyên sâu và các giải pháp thể chế hiện đại.

Phát biểu chào mừng, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang khẳng định quyền con người luôn là giá trị cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh, được thể hiện nhất quán trong đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước từ Tuyên ngôn Độc lập năm 1945 đến Hiến pháp 2013. Ông cho biết TP.HCM luôn xem việc nâng cao đời sống nhân dân là nhiệm vụ trọng tâm, từ đầu tư giáo dục, y tế đến an sinh xã hội và việc làm, nhằm bảo đảm mọi người dân đều được thụ hưởng các giá trị của phát triển.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc cho biết sau gần 8 năm triển khai Quyết định 1309/QĐ-TTg, giáo dục quyền con người đã trở thành nội dung xuyên suốt trong chương trình giáo dục phổ thông mới. Các môn học như Đạo đức, Giáo dục công dân, Giáo dục kinh tế và pháp luật tích hợp hệ thống kiến thức về quyền và nghĩa vụ công dân, giúp học sinh tiếp cận các giá trị nhân quyền từ sớm.

Ở bậc đại học, các cơ sở giáo dục đã đưa nội dung nhân quyền vào từng chương trình đào tạo phù hợp với đặc thù ngành nghề. Bộ GD&ĐT đang tiếp tục hoàn thiện học liệu, tổ chức bồi dưỡng giảng viên và xây dựng chuẩn đầu ra liên quan đến lĩnh vực này nhằm tạo nền tảng tri thức - đạo đức - pháp lý vững chắc cho thế hệ công dân mới trong thời đại số.

Các đại biểu tại hội thảo thống nhất rằng giáo dục quyền con người không chỉ nhằm truyền đạt tri thức pháp luật, mà quan trọng hơn là bồi dưỡng tinh thần nhân văn, hình thành năng lực tôn trọng sự khác biệt và ý thức trách nhiệm xã hội - những yếu tố cốt lõi để xây dựng xã hội hiện đại và văn minh.

Tại các phiên thảo luận, nhiều chuyên gia đề xuất phải đẩy mạnh cải cách thể chế, tăng cường trách nhiệm giải trình và minh bạch của bộ máy công quyền, đặc biệt ở cấp cơ sở - nơi trực tiếp triển khai các dịch vụ công liên quan đến đời sống hằng ngày của người dân.

Nhiều ý kiến nhấn mạnh Việt Nam cần khẩn trương xây dựng “hợp đồng xã hội số” trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, với sự tham gia của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân trong bảo vệ quyền riêng tư, dữ liệu cá nhân và an ninh mạng. Đồng thời, các nhóm yếu thế như phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật, người cao tuổi và đồng bào dân tộc thiểu số phải được bảo vệ bằng các chính sách hỗ trợ thực chất và bền vững.

Hội thảo cũng diễn ra trong thời điểm Việt Nam vừa được bầu vào Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2026 - 2028 với số phiếu tín nhiệm cao kỷ lục. Điều này, theo nhiều đại biểu, là minh chứng rõ rệt cho sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những nỗ lực bền bỉ và cam kết nhất quán của Việt Nam trong thúc đẩy và bảo vệ quyền con người.

Hùng Nguyễn