Khi doanh nghiệp là một bộ lạc
Trong bối cảnh biến động không ngừng của môi trường kinh doanh hiện đại, Bộ lạc doanh nghiệp mang đến một góc nhìn mới mẻ: tiếp cận tổ chức từ lăng kính nhân học. Hai tác giả – đều là nhà nhân học tổ chức – đã khéo léo so sánh doanh nghiệp hiện đại với một bộ lạc: nơi có thủ lĩnh, nghi lễ, huyền thoại, biểu tượng và những biên giới văn hóa riêng biệt.
Sách không đơn thuần lý giải văn hóa doanh nghiệp bằng các mô hình lý thuyết khô cứng, mà dẫn dắt người đọc khám phá hành vi tổ chức thông qua cách quan sát của một nhà nhân học: chú ý tới những điều nhỏ nhất như cách nhân viên chào nhau, xử lý mâu thuẫn, ăn trưa hay tham gia một cuộc họp – những “nghi thức” nói lên nhiều điều hơn các bản tuyên bố giá trị.
Điểm đặc biệt của tác phẩm là cách sử dụng các khái niệm tưởng chừng xa lạ – như “thần thoại tập thể”, “nghi thức nhập tộc”, hay “già làng văn hóa” – để mô tả những điều rất quen thuộc trong đời sống doanh nghiệp. Qua đó, người đọc hiểu rằng mỗi tổ chức đều có bản sắc riêng, được hình thành từ những câu chuyện khởi nghiệp, hành vi được chấp nhận ngầm định và các biểu tượng gắn kết cộng đồng nội bộ.
Tác phẩm cũng cảnh báo về các cuộc khủng hoảng “văn hóa” – như khi công ty mở rộng quá nhanh, sáp nhập hoặc thay đổi lãnh đạo – có thể khiến “bộ lạc” lung lay nếu thiếu nghi thức chuyển tiếp phù hợp. Nhưng đó cũng là cơ hội để tái thiết và xác lập lại bản sắc tập thể một cách mạnh mẽ hơn.
Không đưa ra công thức cứng nhắc, Bộ lạc doanh nghiệp gợi mở tư duy quan sát sâu sắc và đồng cảm. Đối với nhà quản trị, đây là một công cụ để đọc vị tổ chức; với người làm nhân sự, là kim chỉ nam để thiết kế trải nghiệm nhân viên có ý nghĩa; và với người khởi nghiệp, là lời nhắc về tầm quan trọng của việc “giữ lửa văn hóa” ngay từ những ngày đầu hình thành.
Trong một thế giới nơi dữ liệu và hiệu suất ngày càng chiếm ưu thế, cuốn sách này là lời nhắc cần thiết: doanh nghiệp không chỉ là hệ thống – mà là một cộng đồng con người với nhu cầu kết nối, thuộc về và cùng nhau tạo dựng câu chuyện.