Thu hút hợp tác quốc tế: Điện ảnh Việt Nam cần một hệ sinh thái hoàn chỉnh

Nhiều tín hiệu tích cực

Nhà sản xuất Mega GS cho biết, các đối tác Hàn Quốc, Thái Lan, Singapore, Pháp… đánh giá cao tiềm năng thị trường điện ảnh Việt Nam và đã có không ít nhà đầu tư hợp tác sản xuất phim.

Chỉ tính riêng năm 2025 đã có những dự án như Mang mẹ đi bỏ, Điều ước cuối cùng, Cải mả, Người mẹ xinh đẹp của tôi (Hàn Quốc), Silaa, Love in Vietnam (Ấn Độ), Cô dâu ma (Thái Lan), Số đỏ (Singapore - Hàn Quốc). Mới nhất dự án phim Sài Gòn Oppa được Film Line (Hàn Quốc), BHD (Việt Nam) và Web TV Asia ký kết thỏa thuận hợp tác sản xuất.

Bên cạnh việc mời gọi đầu tư, hợp tác cho từng dự án phim, Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam (VFDA) và các hãng phim tư nhân đã và đang tích cực thúc đẩy hợp tác quốc tế thông qua các Liên hoan phim (LHP) quốc tế uy tín. Mới đây tại LHP quốc tế Tokyo lần thứ 38, từ hội thảo chuyên đề, Vietnam Night cho đến gian hàng quảng bá tại chợ phim TIFFCOM, hành trình quảng bá điện ảnh Việt Nam của VFDA và nhiều tỉnh, thành, nhà sản xuất phim... đã làm nổi bật sự hiện diện của Việt Nam trên bản đồ điện ảnh châu Á; mở ra nhiều cơ hội hợp tác quốc tế trong sản xuất, phát hành và thu hút đoàn phim đến Việt Nam, khẳng định hợp tác là “chìa khóa” tất yếu để vươn ra thế giới.

Đặc biệt, khi TP.HCM được UNESCO công nhận là “Thành phố điện ảnh” đầu tiên của Đông Nam Á không chỉ tạo hình ảnh tích cực với các đối tác, nhà sản xuất và nhà đầu tư quốc tế, mà còn mang lại ưu thế để thu hút các nguồn lực về tài chính, nhân sự, công nghệ cho điện ảnh, tạo đòn bẩy giúp Thành phố từng bước xây dựng một hệ sinh thái điện ảnh sáng tạo, chuyên nghiệp và hội nhập quốc tế.

Việt Nam là thị trường điện ảnh đầu tiên và hiện vẫn là duy nhất ở châu Á vượt qua mức doanh thu trước đại dịch Covid-19. Thị phần phim Việt đã đạt mức 44% vào năm 2024 so với 25% thị phần phim Mỹ (theo thống kê của Hiệp hội Xúc tiến phát triển Điện ảnh Việt Nam). Tính đến hết tháng 10/2025 doanh thu phim Việt đạt hơn 3.000 tỷ đồng (so với 1.800 tỷ đồng của cả năm 2024). Tỷ lệ nội địa hóa 69% (so với con số 29% vào năm 2019 - năm có tăng trưởng đột phá trước đại dịch), doanh thu phim nội địa tăng gần 30% so với năm 2024; 70% khán giả ra rạp chỉ xem phim nội địa, 30% còn lại chia cho phim nhập khẩu, theo tỷ lệ tương ứng là Nhật, Mỹ, Hàn, Thái... (công bố trong Hội thảo Phát triển thị trường nghệ thuật Việt Nam: thực trạng và giải pháp cuối tháng 10 tại Hà Nội).

Để Việt Nam hấp dẫn với các nhà làm phim quốc tế

Để thúc đẩy hợp tác quốc tế thì song hành với quảng bá và tiếp thị thì những chính sách, những giải pháp thu hút phải được đi vào thực tiễn. Môi trường sản xuất phim tại Việt Nam đã có ba thay đổi tích cực: Thủ tục hành chính được rút gọn nhờ cơ chế một cửa - một đầu mối ở nhiều địa phương; chính quyền tích cực hỗ trợ đoàn phim, miễn phí hoặc giảm chi phí tại các điểm di tích, danh thắng; hạ tầng số phát triển mạnh, phủ sóng 5G, cung cấp kho dữ liệu văn hóa - du lịch.

Bà Lý Phương Dung - nguyên Phó Cục trưởng Cục Điện ảnh cho biết, việc hợp tác sản xuất của các tổ chức điện ảnh Việt Nam với nước ngoài không còn phải cấp giấy phép. Các tổ chức, cá nhân nước ngoài muốn đến Việt Nam quay phim, sử dụng bối cảnh tại Việt Nam có thể chủ động đăng ký trực tiếp nộp hồ sơ trên cổng dịch vụ công trực tuyến. Tuy nhiên còn hạn chế là chưa có chính sách hoàn thuế cho các nhà sản xuất phim nước ngoài, chưa có trường quay quốc gia đáp ứng đủ điều kiện cơ sở vật chất kỹ thuật chuẩn quốc tế.

NSND Thanh Thúy - Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM cho biết, Thành phố đang triển khai các chính sách ưu đãi về thuế, tài chính cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, đặc biệt là các công ty công nghệ. Thành phố cùng Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam đã hợp tác xây dựng ấn phẩm Cẩm nang hướng dẫn quay phim tại TP.HCM. LHP quốc tế TP.HCM được định hướng sẽ trở lại vào năm 2026 và là sự kiện thường niên mở ra cơ hội giao lưu văn hóa, trao đổi kinh nghiệm giữa các nhà làm phim, xây dựng mối quan hệ với nhiều tổ chức điện ảnh quốc tế, thu hút nhà đầu tư nước ngoài...

Từ năm ngoái VFDA đã ra mắt Bộ chỉ số PAI (Production Attraction Index) - công cụ đo lường mức độ hấp dẫn của các địa phương Việt Nam đối với các đoàn làm phim quốc tế - minh chứng cho sự chuyên nghiệp và minh bạch của ngành điện ảnh Việt Nam. TS. Ngô Phương Lan - Chủ tịch VFDA khẳng định rằng điện ảnh Việt Nam cần có một hệ sinh thái điện ảnh hoàn chỉnh để thu hút hợp tác quốc tế. Công nghệ, chính sách ưu đãi, đào tạo nhân lực và chiến lược phát hành là những yếu tố then chốt để nâng cao vị thế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa. Việc kết hợp giữa truyền thống và đổi mới công nghệ, như ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong sản xuất phim, không chỉ giúp nâng cao chất lượng phim mà còn tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Từ những nỗ lực, thành công ban đầu cùng những hoạt động xúc tiến phát triển điện ảnh được tăng cường trong thời gian tới của các đơn vị, tổ chức điện ảnh, Việt Nam sẽ sớm trở thành điểm đến hấp dẫn hơn với các nhà làm phim quốc tế và có nhiều hơn sự hợp tác quốc tế toàn diện để nâng tầm vị thế của ngành điện ảnh, góp phần quảng bá đất nước ra thế giới.

Đan Khanh