Sức khoẻ tinh thần là nguồn năng lượng sống còn của người lãnh đạo
Trong khi thể chất được chăm chút bằng thực phẩm chức năng, tập luyện, thì “tinh thần” - phần gốc của con người vẫn thường bị bỏ quên.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa: “Sức khỏe là trạng thái thoải mái toàn diện về thể chất, tinh thần và xã hội, chứ không chỉ là tình trạng không có bệnh tật.” Điều đó có nghĩa là sức khoẻ tinh thần chính là một cấu phần quan trọng của sức khỏe con người, không thể tách rời khỏi thể chất và môi trường sống.
Sức khoẻ tinh thần - phần thiếu của bức tranh thành công
Sức khỏe tinh thần bao gồm ba thành phần chính: Cảm xúc, tâm lý và xã hội. Cảm xúc là cách chúng ta phản ứng trước các kích thích từ bên trong và bên ngoài - vui, buồn, tức giận, sợ hãi... Tâm lý phản ánh khả năng nhận thức bản thân, phục hồi và thích ứng với thay đổi. Xã hội là khả năng kết nối, xây dựng mối quan hệ lành mạnh và cảm thấy được hỗ trợ.
Khi ba thành phần này vận hành hài hòa, con người có thể phục hồi nhanh trước nghịch cảnh. Một doanh nhân có sức khỏe tinh thần tốt không chỉ sáng suốt trong quyết định, mà còn lan tỏa năng lượng tích cực đến cả tổ chức. Ngược lại, khi tinh thần bị tổn thương, thể chất và năng suất làm việc cũng bị ảnh hưởng. Những đêm mất ngủ, cảm giác trống rỗng, sự mệt mỏi triền miên… đều là dấu hiệu cơ thể đang lên tiếng cảnh báo.
Người Việt và “rào cản” trong việc được giúp đỡ
Người Việt có một điểm chung: Ngại chia sẻ cảm xúc thật. Rất nhiều người sợ bị đánh giá, sợ bị thương hại, sợ bị cho là yếu đuối, nên họ chọn im lặng. Có người mang trong mình nỗi đau từ thời thơ ấu mà không nhận ra, để rồi tổn thương ấy âm thầm phá huỷ cuộc sống của họ trong nhiều năm. Theo thống kê, cứ bốn người thì có một người gặp vấn đề về sức khỏe tinh thần và tỷ lệ này gần như gấp đôi ở phụ nữ. Điều này không chỉ đúng với người bình thường mà còn hiện diện ở giới doanh nhân - những người luôn mang trọng trách dẫn dắt tổ chức và gánh trên vai nhiều kỳ vọng.
Áp lực trong kinh doanh, biến động kinh tế, mối quan hệ gia đình, xã hội cùng văn hoá “chịu đựng” khiến nhiều người rơi vào vòng xoáy stress mà không biết cách thoát ra...Nhiều khi, chỉ cần có một người lắng nghe thôi, chưa cần giải pháp tâm trạng cũng đã được giải tỏa phần nào. Khi tâm trí nhẹ hơn, trí tuệ sẽ sáng hơn và tự thân mỗi người sẽ tìm được hướng đi hợp lý.
Hành trình chuẩn bị nội lực - từ nhận diện đến chữa lành
Chăm sóc sức khoẻ tinh thần không chỉ là tìm người lắng nghe, mà là cả một hành trình nhận diện và kết nối lại với chính mình. Khoa học hiện đại đã phát triển nhiều liệu pháp tự nhiên giúp con người duy trì sự kết nối với bản thân và tiềm thức - nơi lưu giữ ký ức và cảm xúc. Những liệu pháp này có thể đến từ nghệ thuật, âm thanh, mùi hương, chuyển động cơ thể, hoặc những phương pháp truyền thống như thiền, massage, châm cứu. Mỗi hình thức đều hướng đến mục tiêu chung: giúp con người quay về bên trong, chạm đến những vùng cảm xúc bị lãng quên để tái lập sự cân bằng.
Với doanh nhân, việc chăm sóc sức khoẻ tinh thần nên bắt đầu từ những việc rất nhỏ: Dành vài phút mỗi ngày để lắng nghe chính mình, tập trung vào hơi thở thay vì điện thoại, biết nói lời cảm ơn và thừa nhận giới hạn bản thân. Chúng ta không thể thay đổi những điều bất như ý trong cuộc sống nhưng có thể chủ động chuẩn bị nội lực và niềm tin để vượt qua nghịch cảnh một cách đơn giản nhất - bằng cách nâng cao sức khoẻ tinh thần của chính mình.
Trong thời đại mà tốc độ biến đổi vượt quá sức chịu đựng của tâm trí, sức khoẻ tinh thần không còn là “xa xỉ phẩm”, mà là nguồn năng lượng sống còn của người lãnh đạo.
Bởi một doanh nhân khỏe mạnh về tinh thần không chỉ xây được doanh nghiệp thành công mà còn kiến tạo được hạnh phúc bền vững cho chính mình và cộng đồng.
(*) Trưởng khoa Sức khoẻ Tinh thần của Viện Nghiên cứu Khoa học
Sức khoẻ thuộc Hội Quân Dân Y Việt Nam