Bộ Tài chính siết chặt chuẩn an toàn tài chính trong lĩnh vực chứng khoán
Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 102/2025/TT-BTC, sửa đổi và bổ sung một số điều của Thông tư số 91/2020/TT-BTC quy định về chỉ tiêu an toàn tài chính và biện pháp xử lý đối với tổ chức kinh doanh chứng khoán không đáp ứng yêu cầu.
Thông tư có hiệu lực từ ngày 15/12/2025, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường năng lực quản trị rủi ro và hướng tới phát triển bền vững cho thị trường chứng khoán Việt Nam.
Thông tư này được ban hành trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ, với quy mô vốn hóa ngày càng lớn, thanh khoản cải thiện và lượng nhà đầu tư gia tăng nhanh.
Việc sửa đổi lần này nhằm đảm bảo tính đồng bộ với các văn bản pháp luật mới như Luật Chứng khoán (sửa đổi) số 56/2024/QH15, Nghị định 155/2020/NĐ-CP, Nghị định 245/2025/NĐ-CP, đồng thời đáp ứng yêu cầu quản lý trong giai đoạn Việt Nam đã được FTSE Russell nâng hạng lên nhóm thị trường mới nổi thứ cấp.
Theo Bộ Tài chính, mục tiêu trọng tâm của thông tư là siết chặt và nâng chuẩn các quy định về an toàn tài chính nhằm phản ánh toàn diện hơn rủi ro trong hoạt động của các công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ.
Những thay đổi này giúp doanh nghiệp trong ngành chủ động quản trị rủi ro, nâng cao năng lực tài chính và khả năng cạnh tranh, đồng thời tăng cường sức đề kháng cho toàn hệ thống trung gian tài chính, góp phần bảo đảm sự ổn định của thị trường.
Thông tư 102/2025/TT-BTC sửa đổi, bổ sung nội dung tại 7 điều của Thông tư 91/2020/TT-BTC, thay thế một số phụ lục và bãi bỏ các quy định không còn phù hợp. Trong đó, một số điểm đáng chú ý bao gồm việc điều chỉnh cách tính vốn khả dụng, bổ sung quy định về xếp hạng tín nhiệm trong đánh giá rủi ro trái phiếu, cùng việc chuẩn hóa nguyên tắc định giá tài sản theo sát giá giao dịch thực tế trên thị trường.
Cụ thể, quy định mới về vốn khả dụng được sửa đổi để phù hợp với chế độ kế toán hiện hành, bảo đảm việc phản ánh chính xác năng lực tài chính thực tế của doanh nghiệp. Một số khoản mục được bổ sung hoặc loại trừ giúp việc xác định vốn khả dụng trở nên minh bạch và sát với rủi ro hoạt động của các tổ chức kinh doanh chứng khoán.
Đáng chú ý, Thông tư 102/2025/TT-BTC lần đầu tiên bổ sung quy định về hệ số rủi ro thị trường đối với trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm. Theo đó, các công ty chứng khoán được phép tham chiếu kết quả xếp hạng tín nhiệm của các tổ chức quốc tế như Standard & Poor’s, Fitch Ratings, Moody’s hoặc các tổ chức xếp hạng tín nhiệm độc lập trong nước được Bộ Tài chính cấp phép.
Đây là bước tiến giúp đo lường và quản trị rủi ro đầu tư theo chuẩn quốc tế, đồng thời đáp ứng yêu cầu của Luật Chứng khoán 2024 về phát hành và đầu tư trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm.
Bên cạnh đó, thông tư điều chỉnh nguyên tắc định giá tài sản và chứng khoán để bảo đảm thống nhất với phương pháp xác định giá tại các Sở Giao dịch Chứng khoán, giúp tăng tính minh bạch và độ tin cậy trong báo cáo tài chính. Các mẫu báo cáo an toàn tài chính của công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ cũng được thay thế, cập nhật theo hướng chuẩn hóa và số hóa, nhằm hỗ trợ cơ quan quản lý trong công tác giám sát và cảnh báo sớm rủi ro.
Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp thích ứng, Thông tư 102/2025/TT-BTC quy định thời gian chuyển tiếp 6 tháng kể từ ngày có hiệu lực.
Trong thời gian này, các tổ chức kinh doanh chứng khoán có thể điều chỉnh cơ cấu tài sản, danh mục đầu tư và hệ thống quản trị nội bộ để đáp ứng tỷ lệ an toàn tài chính mới, tránh tác động đột ngột tới hoạt động sản xuất kinh doanh. Bộ Tài chính cũng cho biết sẽ phối hợp với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước hướng dẫn chi tiết để đảm bảo việc thực thi được đồng bộ và hiệu quả trên toàn hệ thống.
Việc siết chặt chuẩn an toàn tài chính trong lĩnh vực chứng khoán lần này được đánh giá là bước chuẩn hóa toàn diện hoạt động của các tổ chức trung gian tài chính, tiệm cận thông lệ quốc tế và nâng cao vị thế của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Cùng với việc triển khai Luật Chứng khoán sửa đổi 2024 và các văn bản hướng dẫn, đây sẽ là nền tảng pháp lý quan trọng giúp xây dựng thị trường chứng khoán minh bạch, an toàn và phát triển bền vững, góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư và thúc đẩy dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước vào thị trường Việt Nam.