ASEAN và Trung Quốc ký Nghị định thư nâng cấp Hiệp định Thương mại tự do ACFTA 3.0

Lễ ký kết được tổ chức dưới sự chứng kiến của Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cùng lãnh đạo các quốc gia thành viên ASEAN.

Theo Bộ Công Thương Việt Nam, Nghị định thư nâng cấp ACFTA 3.0 thể hiện cam kết mạnh mẽ của các nước thành viên đối với tiến trình hội nhập kinh tế khu vực, đồng thời tạo nền tảng thúc đẩy thương mại, đầu tư và chuỗi cung ứng chất lượng cao, hướng tới phát triển bền vững và toàn diện.

Đây là lần sửa đổi thứ ba của hiệp định thương mại tự do được ký lần đầu vào năm 2002 và chính thức có hiệu lực từ năm 2010. ACFTA hiện bao phủ thị trường hơn 2 tỷ dân, chiếm gần 30% dân số toàn cầu, góp phần giảm mạnh thuế quan, thúc đẩy dòng chảy hàng hóa, dịch vụ và đầu tư giữa ASEAN và Trung Quốc.

Sau hơn 19 năm thực thi, ACFTA đã chứng minh hiệu quả rõ rệt. Kim ngạch thương mại hai chiều giữa ASEAN và Trung Quốc tăng gần 9 lần, từ 235,5 tỷ USD năm 2010 lên gần 1.000 tỷ USD năm 2024. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN và nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lớn thứ ba trong khu vực.

Với việc nâng cấp lên phiên bản 3.0, ACFTA được kỳ vọng mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới như kinh tế số, thương mại xanh, logistics thông minh và đổi mới sáng tạo, phù hợp với xu hướng toàn cầu và các mục tiêu phát triển bền vững.

Đối với Việt Nam, việc nâng cấp ACFTA 3.0 được xem là cơ hội quan trọng để củng cố hợp tác kinh tế với Trung Quốc - đối tác thương mại hàng đầu và cũng là thị trường truyền thống lớn nhất của Việt Nam. Năm 2024, tổng kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Trung Quốc đạt hơn 205 tỷ USD, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thương mại của Việt Nam với các đối tác toàn cầu.

Hiệp định mới được kỳ vọng giúp tạo thuận lợi hơn nữa cho hoạt động xuất nhập khẩu, đầu tư, dịch vụ và chuỗi cung ứng xuyên biên giới, đặc biệt trong các lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất công nghiệp, logistics và thương mại điện tử.

Bên cạnh đó, ACFTA 3.0 cũng sẽ hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, thông qua giảm chi phí thương mại, mở rộng tiếp cận thị trường và tăng cường chuyển giao công nghệ, góp phần thực hiện chiến lược phát triển kinh tế xanh và số mà Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh.

Phát biểu tại lễ ký, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường nhấn mạnh rằng việc nâng cấp hiệp định thương mại tự do với ASEAN là minh chứng cho tinh thần hợp tác, tin cậy và gắn kết lợi ích giữa các quốc gia châu Á trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động.

“Đoàn kết là sức mạnh. Theo đuổi đối đầu thay vì hợp tác sẽ không mang lại lợi ích cho bất kỳ ai”, ông Lý phát biểu, đồng thời khẳng định mối phụ thuộc lẫn nhau sâu sắc giữa Trung Quốc và ASEAN – “những người láng giềng và đối tác gần gũi về địa lý, văn hóa và tình cảm”.

Thủ tướng Trung Quốc cũng bày tỏ quan ngại về chủ nghĩa bảo hộ và đơn phương đang gia tăng, ảnh hưởng đến trật tự kinh tế - thương mại toàn cầu và kêu gọi các nước ASEAN - Trung Quốc phối hợp hành động để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khu vực.

Ngoài lĩnh vực kinh tế, ông Lý Cường nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông, đồng thời kêu gọi đẩy nhanh tiến trình đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) theo hướng hiệu lực, thực chất và phù hợp với luật pháp quốc tế.

Về phía ASEAN, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim khẳng định, việc ký kết ACFTA 3.0 là minh chứng cho vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc kinh tế khu vực, cũng như cam kết của khối trong việc duy trì chính sách đối ngoại cân bằng, hợp tác cùng có lợi với tất cả các đối tác.

“Hôm qua chúng ta làm việc với Mỹ, hôm nay chúng ta hợp tác với Trung Quốc. Đây chính là minh chứng cho cách tiếp cận linh hoạt, cởi mở và mang tính xây dựng của ASEAN, góp phần củng cố lòng tin, thúc đẩy đối thoại và vượt qua những thách thức chung”, ông Anwar nhấn mạnh.

Từ năm 2002, ASEAN và Trung Quốc đã ký Hiệp định khung về Hợp tác Kinh tế Toàn diện, đặt nền móng cho Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA). Trên cơ sở đó, hai bên lần lượt ký các hiệp định về Thương mại hàng hóa (2005), Thương mại dịch vụ (2007) và Đầu tư (2010).

Việc nâng cấp lên ACFTA 3.0, sau hai năm đàm phán liên tục với 9 vòng thảo luận, là bước đi chiến lược trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chịu nhiều biến động, cạnh tranh chuỗi cung ứng gia tăng và xu hướng bảo hộ thương mại lan rộng.

Hiệp định được kỳ vọng sẽ tạo nên một không gian kinh tế mở, năng động và bền vững hơn, giúp các quốc gia ASEAN và Trung Quốc nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng hợp tác đầu tư và duy trì vai trò động lực tăng trưởng của châu Á - Thái Bình Dương trong thập kỷ tới.

Văn Sơn