Thủ tướng chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ các dự án đường sắt trọng điểm quốc gia

Sáng 23/10, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt chủ trì phiên họp lần thứ tư của Ban Chỉ đạo, kết nối trực tuyến với 18 tỉnh, thành phố có tuyến đường sắt đi qua.

Tham dự có Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà - Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo; các Bộ trưởng, lãnh đạo bộ, ngành và Chủ tịch UBND các địa phương.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng nhấn mạnh, phát triển đường sắt là định hướng chiến lược được nêu rõ trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, góp phần hoàn thiện hệ thống hạ tầng đồng bộ, hiện đại và bền vững.

Theo Thủ tướng, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 49-KL/TW về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đồng thời ban hành cơ chế đặc thù phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM.

Tại phiên họp, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu Ban Chỉ đạo kiểm điểm kết quả thực hiện các nhiệm vụ từ kỳ họp thứ ba, làm rõ nguyên nhân chậm tiến độ, nhất là các vướng mắc về thể chế, quy hoạch và nguồn lực đầu tư, đồng thời đề ra giải pháp thúc đẩy triển khai dự án đường sắt tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng để khởi công đúng kế hoạch vào ngày 19/12 tới.

Theo Bộ Xây dựng, kể từ phiên họp thứ ba ngày 9/7, Thủ tướng và các Phó Thủ tướng đã ban hành gần 20 văn bản chỉ đạo, tập trung tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư. Trong số 39 nhiệm vụ được giao, các bộ, ngành và địa phương đã hoàn thành 16 nhiệm vụ, trong đó có nhiều nội dung quan trọng về cơ chế, chính sách và kỹ thuật.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Lâm nghiệp, bổ sung quy định về tạm sử dụng và hoàn trả rừng phục vụ thi công công trình. Bộ Xây dựng trình Chính phủ Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc thù phát triển mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM, đồng thời trình Thủ tướng Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ngành đường sắt.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng đã xây dựng bộ tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, hình thức đầu tư và bộ tiêu chuẩn kỹ thuật chung cho tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, cùng báo cáo Chính phủ về cơ chế, chính sách huy động vốn đầu tư.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Nghị định hướng dẫn phát triển khoa học - công nghệ đường sắt, trong khi Bộ Công Thương trình Thủ tướng Đề án phát triển công nghiệp đường sắt Việt Nam, nhằm tăng cường năng lực sản xuất trong nước và giảm phụ thuộc nhập khẩu.

Bộ Tài chính đã hướng dẫn các địa phương phân chia nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam thành các dự án thành phần; đồng thời hướng dẫn thủ tục ứng vốn giải phóng mặt bằng. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã trình Thủ tướng kế hoạch di dời hạ tầng điện 110kV trở lên, bảo đảm bàn giao mặt bằng đúng tiến độ.

Các địa phương có tuyến đi qua đã khởi công khu tái định cư từ ngày 19/8, thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng. Trong 39 nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo, 10 nhiệm vụ đang được triển khai thường xuyên, 8 nhiệm vụ cần thêm thời gian do liên quan đối tác nước ngoài, và 5 nhiệm vụ chưa đến hạn thực hiện.

Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành, địa phương đã đề xuất nhiều giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong công tác chuẩn bị đầu tư, huy động vốn, giải phóng mặt bằng và tổ chức thi công.

Thiếu tướng Nguyễn Bá Lực - Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, khẳng định Bộ Quốc phòng sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan để đảm bảo an toàn, an ninh quốc phòng trong quá trình triển khai các dự án đường sắt đi qua khu vực trọng yếu.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính biểu dương các bộ, ngành và địa phương đã chủ động, tích cực triển khai nhiệm vụ, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu hành động quyết liệt, làm việc thực chất và hiệu quả hơn nữa. Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính cùng các địa phương phối hợp hoàn thiện khung thể chế, huy động nguồn lực và chuẩn bị đầy đủ điều kiện khởi công các dự án trọng điểm đúng tiến độ.

Thủ tướng khẳng định, phát triển hạ tầng đường sắt hiện đại, đồng bộ không chỉ là nhiệm vụ giao thông mà còn là động lực chiến lược thúc đẩy tăng trưởng, giảm chi phí logistics và bảo vệ môi trường.

Thủ tướng yêu cầu các đơn vị trong Ban Chỉ đạo tiếp tục theo dõi sát tiến độ, xử lý kịp thời các điểm nghẽn, không để chậm trễ kéo dài ảnh hưởng đến các công trình trọng điểm quốc gia.

Văn Sơn