Hàng triệu lao động được hưởng lợi từ chính sách trợ cấp thất nghiệp mới

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, mục tiêu của lần sửa đổi này là xây dựng một hệ thống BHTN linh hoạt, công bằng, minh bạch và bền vững hơn - một nền tảng quan trọng giúp ổn định thị trường lao động trong bối cảnh kinh tế có nhiều biến động do suy thoái, thiên tai hay dịch bệnh.

Một trong những điểm nổi bật nhất của Luật Việc làm 2025 là việc mở rộng phạm vi bắt buộc tham gia BHTN. Từ ngày 1/1/2026, ngoài NLĐ làm việc theo hợp đồng không xác định thời hạn, những người làm việc theo hợp đồng xác định thời hạn từ một tháng trở lên, lao động không trọn thời gian có mức lương trong tháng bằng hoặc cao hơn mức tiền lương tối thiểu làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cũng phải tham gia.

Bên cạnh đó, các chức danh quản lý hưởng lương như người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, đại diện phần vốn của doanh nghiệp, thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc các chức danh quản lý được bầu trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã cũng nằm trong diện tham gia.

Việc mở rộng này giúp gia tăng quyền lợi an sinh cho nhóm lao động ngắn hạn, bán thời gian và khu vực phi chính thức – những nhóm trước đây chưa được bao phủ đầy đủ – đồng thời góp phần ổn định quan hệ lao động và phát triển thị trường nhân lực bền vững hơn.

Luật mới cũng điều chỉnh đáng kể quy trình và mức hưởng trợ cấp thất nghiệp, giúp người lao động được thụ hưởng nhanh hơn, công bằng hơn.

Theo quy định cũ của Luật Việc làm 2013, người lao động phải chờ 15 ngày làm việc kể từ khi nộp hồ sơ hợp lệ mới được xác định là chưa có việc làm và bắt đầu được hưởng trợ cấp. Từ năm 2026, thời gian chờ này sẽ rút xuống còn 10 ngày, giúp người lao động sớm nhận được hỗ trợ, giảm bớt khó khăn tài chính trong giai đoạn chuyển việc.

Bên cạnh đó, mức trợ cấp thất nghiệp tối đa cũng được điều chỉnh theo hướng công bằng hơn, khi tất cả người lao động đều được hưởng mức không vượt quá 5 lần lương tối thiểu vùng tại thời điểm chấm dứt hợp đồng. Quy định này giúp bảo đảm nguyên tắc bình đẳng, minh bạch, đồng thời tránh tình trạng chênh lệch quá lớn giữa các nhóm lao động có thu nhập khác nhau.

Một thay đổi quan trọng khác là việc chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp đối với người lao động đủ điều kiện nghỉ hưu. Trước đây, Luật Việc làm 2013 chỉ quy định người “đã hưởng lương hưu” thì không được nhận trợ cấp thất nghiệp, khiến một số trường hợp lợi dụng kẽ hở này để vừa đủ điều kiện nghỉ hưu vừa nộp hồ sơ hưởng BHTN trong một thời gian ngắn.

Luật Việc làm 2025 đã khắc phục triệt để bất cập này bằng việc quy định rõ: người lao động chấm dứt hợp đồng khi đủ điều kiện hưởng lương hưu sẽ không được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Quy định mới giúp quỹ BHTN được sử dụng đúng mục đích, đảm bảo tính công bằng và bền vững cho hệ thống an sinh.

Không chỉ dừng lại ở việc chi trả trợ cấp, Luật Việc làm (sửa đổi) còn nhấn mạnh vai trò của BHTN trong việc đào tạo, nâng cao kỹ năng nghề nghiệp cho người lao động và hỗ trợ doanh nghiệp duy trì việc làm.

Theo đó, người lao động tham gia các khóa học, bồi dưỡng nghề nghiệp sẽ được hỗ trợ thêm chi phí ăn uống, tạo điều kiện để họ nâng cao trình độ, sớm tìm được việc làm mới. Đối với doanh nghiệp, luật mới nới lỏng điều kiện hỗ trợ đào tạo khi bỏ các tiêu chí cứng như “không đủ kinh phí” hoặc “gặp khó khăn bất khả kháng”.

Thay vào đó, doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ khi thay đổi cơ cấu, công nghệ, chịu tác động từ thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đây được xem là bước tiến lớn, giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong quản trị nhân sự, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trong giai đoạn chuyển đổi số và hội nhập kinh tế quốc tế.

Với những điều chỉnh toàn diện này, Luật Việc làm 2025 được kỳ vọng sẽ mang lại một hệ thống bảo hiểm thất nghiệp hiện đại, hiệu quả và nhân văn hơn - nơi cả người lao động và người sử dụng lao động đều được bảo vệ và đồng hành trong cùng một mạng lưới an sinh bền vững.

Khi chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2026, những thay đổi này sẽ giúp hàng triệu lao động Việt Nam được hưởng lợi trực tiếp, đồng thời củng cố niềm tin của xã hội vào chính sách an sinh quốc gia, góp phần xây dựng một thị trường lao động ổn định, năng động và phát triển dài hạn.

NH