Hà Nội đẩy mạnh chuyển đổi số giao thông công cộng với vé điện tử sinh trắc học

Chương trình được thực hiện theo Kế hoạch số 428/KH-BCA-BXD-UBND ngày 16/7/2025 của Bộ Công an, Bộ Xây dựng và UBND TP. Hà Nội, nhằm thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong quản lý vận hành và thanh toán giao thông công cộng.

Trước đó, hai giai đoạn đầu của dự án đã được triển khai thành công trên tuyến metro Cát Linh - Hà Đông, thu hút gần 4.000 hành khách đăng ký, với hơn 30.000 lượt trải nghiệm xác thực điện tử.

Theo đánh giá của Hà Nội Metro, phần lớn hành khách phản hồi tích cực về tính tiện lợi, tốc độ và an toàn của hình thức vé điện tử so với vé giấy truyền thống. Việc ứng dụng công nghệ định danh giúp giảm thiểu sai sót trong kiểm soát lượt đi, hạn chế gian lận và rút ngắn thời gian chờ đợi tại nhà ga. Đây là cơ sở quan trọng để Hà Nội tiếp tục mở rộng mô hình sang các tuyến metro khác trong tương lai.

Bước sang giai đoạn 3, Hà Nội Metro không chỉ duy trì các hình thức vé điện tử hiện có mà còn bổ sung tính năng “vé tháng điện tử định danh”, một giải pháp tích hợp công nghệ sinh trắc học và dữ liệu căn cước công dân gắn chip.

Chương trình thử nghiệm áp dụng với hai nhóm hành khách: Vé tháng phổ thông, dành cho tối đa 2.000 hành khách đăng ký trực tiếp tại 12 nhà ga trên tuyến Cát Linh - Hà Đông và vé tháng ưu tiên, dành cho học sinh - sinh viên tại các trường THPT và đại học dọc tuyến, nhằm khuyến khích nhóm hành khách trẻ làm quen với công nghệ vé định danh.

Trong suốt thời gian thử nghiệm, hành khách được miễn 100% tiền vé đối với vé lượt, vé ngày, vé tuần và vé tháng. Bên cạnh đó, hệ thống cho phép thanh toán linh hoạt qua thẻ Visa hoặc căn cước công dân gắn chip, đặc biệt hỗ trợ người cao tuổi trên 60 tuổi. Đây là bước tiến đáng kể trong việc xây dựng hệ sinh thái giao thông công cộng không tiền mặt, đồng bộ với định hướng chuyển đổi số quốc gia.

Theo đại diện Hà Nội Metro, việc ứng dụng công nghệ sinh trắc học và định danh điện tử (eKYC) trong giao thông công cộng không chỉ giúp nâng cao an ninh hệ thống mà còn tối ưu hóa trải nghiệm người dùng. Mỗi hành khách được nhận diện qua khuôn mặt hoặc vân tay khi qua cổng kiểm soát, giúp rút ngắn thời gian lên tàu và loại bỏ hoàn toàn rủi ro gian lận vé.

Bên cạnh đó, hệ thống quản lý dữ liệu tập trung cho phép phân tích lưu lượng hành khách theo thời gian thực, hỗ trợ công tác điều hành, bảo trì và hoạch định chính sách phát triển hạ tầng giao thông hiệu quả hơn. Đây được xem là bước đi chiến lược trong việc xây dựng nền tảng dữ liệu lớn (Big Data) phục vụ quy hoạch đô thị thông minh của Thủ đô.

Sau khi hoàn tất giai đoạn thử nghiệm, Hà Nội Metro dự kiến mở rộng triển khai vé điện tử định danh sang các tuyến metro Nhổn - Ga Hà Nội, Hoàng Mai - Văn Cao và các tuyến tương lai. Mục tiêu lâu dài là hình thành hệ sinh thái vé điện tử liên thông giữa metro, xe buýt, xe buýt điện và các phương tiện công cộng khác, tiến tới mô hình “một tài khoản - nhiều dịch vụ”.

Việc đồng bộ hóa dữ liệu định danh hành khách còn giúp tích hợp tiện ích thanh toán, ưu đãi, tích điểm, đồng thời tạo cơ sở cho quản lý vận hành tự động và dự báo nhu cầu giao thông đô thị. Đây là mô hình đã được áp dụng thành công tại nhiều đô thị thông minh trên thế giới như Singapore, Tokyo hay Seoul, và đang từng bước được hiện thực hóa tại Việt Nam.

Việc triển khai Giai đoạn 3 của dự án không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược của Hà Nội trong quá trình chuyển đổi số toàn diện, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông - hạ tầng. Với định hướng “người dân là trung tâm, dữ liệu là nền tảng”, Hà Nội đang xây dựng một mô hình đô thị thông minh lấy trải nghiệm số làm thước đo hiệu quả phục vụ.

Theo đánh giá của các chuyên gia, dự án này có thể trở thành hình mẫu về quản lý dữ liệu, vận hành hiện đại và kết nối dịch vụ công cộng. Khi được triển khai rộng rãi, hệ thống vé điện tử sinh trắc học không chỉ nâng cao chất lượng phục vụ hành khách mà còn góp phần giảm áp lực hạ tầng giao thông, thúc đẩy tiêu dùng xanh và phát triển kinh tế số đô thị.

Tùng Nguyễn