Chính sách mới mở rộng cơ hội cho nhân tài khoa học trẻ Việt Nam

Theo Nghị định 263, nhà khoa học trẻ tài năng được xác định là công dân Việt Nam dưới 35 tuổi, có trình độ tiến sĩ, đang hoạt động trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Những cá nhân này phải có lý lịch rõ ràng, phẩm chất đạo đức tốt, không vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh tiêu chuẩn chung, nghị định còn quy định các tiêu chí cụ thể như: đạt giải thưởng uy tín trong nước hoặc quốc tế trong lĩnh vực khoa học - công nghệ; là tác giả chính của ít nhất 5 bài báo quốc tế có uy tín; hoặc là chủ nhiệm nhiệm vụ khoa học - công nghệ quốc gia đã được đánh giá hoàn thành xuất sắc.

Đối với các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, ứng viên cần có ít nhất 5 bài báo khoa học trong danh mục tính điểm của Hội đồng giáo sư ngành, trong đó có tối thiểu 3 bài đăng trên tạp chí quốc tế uy tín.

Những cá nhân đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn này sẽ được hưởng nhiều chính sách ưu đãi đặc biệt, bao gồm: được ưu tiên tuyển dụng vào viên chức, được tạo điều kiện hình thành nhóm nghiên cứu mạnh và bố trí kinh phí để triển khai các ý tưởng khoa học.

Ngoài ra, họ được ưu tiên cử đi thực tập, làm việc ngắn hạn ở nước ngoài với kinh phí nhà nước, được xem xét giao chủ nhiệm nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, cùng các chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ.

Những ưu đãi này thể hiện rõ chủ trương của Nhà nước trong việc khuyến khích, nuôi dưỡng và trọng dụng nhân tài trẻ, đồng thời tạo điều kiện để các nhà khoa học trẻ phát huy năng lực nghiên cứu, đóng góp hiệu quả hơn cho sự phát triển của nền khoa học quốc gia.

Cùng với các nhà khoa học, kỹ sư trẻ tài năng cũng được hưởng nhiều chính sách đãi ngộ mới. Theo quy định, kỹ sư trẻ tài năng là công dân Việt Nam dưới 35 tuổi, có trình độ từ đại học trở lên, đang làm việc trong các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Họ phải đáp ứng ít nhất một trong các tiêu chuẩn sau: là chủ nhiệm, kỹ sư trưởng hoặc thành viên chính của dự án nghiên cứu - phát triển hoặc đổi mới công nghệ có hiệu quả kinh tế - xã hội cao; là tác giả của sáng chế được bảo hộ và đã ứng dụng thực tế; giữ vai trò chủ chốt trong thiết kế, chế tạo hoặc thử nghiệm sản phẩm kỹ thuật mới có tính ứng dụng cao hoặc là người sáng lập doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, có sản phẩm được thương mại hóa và gọi vốn thành công từ các quỹ đầu tư mạo hiểm.

Những kỹ sư trẻ đáp ứng tiêu chuẩn theo quy định sẽ được ưu tiên tuyển dụng vào viên chức và được hưởng phụ cấp tăng thêm 150% mức lương theo hệ số hiện hưởng trong 5 năm đầu kể từ ngày có quyết định tuyển dụng (phụ cấp này không dùng để tính đóng bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp).

Ngoài ra, họ được hỗ trợ kinh phí hình thành nhóm nghiên cứu mạnh, ưu tiên cử đi đào tạo, thực tập, làm việc ngắn hạn ở nước ngoài và được xem xét giao chủ nhiệm nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Việc Chính phủ ban hành cơ chế đãi ngộ cho kỹ sư trẻ tài năng thể hiện sự chuyển hướng rõ rệt trong chính sách phát triển nhân lực công nghệ, coi trọng cả nghiên cứu hàn lâm và năng lực ứng dụng thực tiễn. Đây là cơ sở quan trọng để Việt Nam hình thành đội ngũ kỹ sư có trình độ, có khả năng làm chủ công nghệ mới, góp phần thúc đẩy tiến trình công nghiệp hóa và chuyển đổi số.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, Nghị định 263/2025/NĐ-CP là một trong những bước đi cụ thể nhằm hoàn thiện thể chế phát triển nhân lực khoa học và công nghệ của Việt Nam trong giai đoạn mới.

Bằng việc xác lập tiêu chuẩn, tiêu chí rõ ràng và cơ chế ưu đãi thực chất, nghị định giúp hình thành môi trường thuận lợi để nhân tài trẻ phát triển toàn diện, đồng thời khuyến khích sự cống hiến lâu dài cho đất nước.

Chính sách mới không chỉ mang ý nghĩa đãi ngộ mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược của Chính phủ trong xây dựng đội ngũ trí thức trẻ, kết hợp giữa khoa học hàn lâm và ứng dụng thực tiễn.

Đây cũng là bước cụ thể hóa chủ trương lấy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo làm động lực cho tăng trưởng bền vững, đồng thời tạo điều kiện để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị tri thức toàn cầu.

Với việc mở rộng cơ hội, khuyến khích sáng tạo và nâng cao vị thế của đội ngũ khoa học trẻ, Nghị định 263/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ trở thành “bệ phóng” cho thế hệ nhân tài khoa học và kỹ sư trẻ Việt Nam, góp phần tạo dựng nền tảng vững chắc cho quá trình phát triển kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế của đất nước.

Văn Sơn