Dự thảo mới quy định chặt chẽ hơn điều kiện ưu đãi thuế với doanh nghiệp điện tử

Theo Dự thảo Thông tư, để được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất thiết bị điện tử phải đáp ứng đồng thời ba nhóm tiêu chí chính gồm: tỷ lệ doanh thu từ sản xuất, năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D) và mức chi cho hoạt động đổi mới sáng tạo.

Về doanh thu, doanh thu từ sản xuất thiết bị điện tử phải chiếm ít nhất 70% tổng doanh thu của doanh nghiệp. Quy định này nhằm đảm bảo doanh nghiệp thực sự hoạt động trong lĩnh vực cốt lõi là sản xuất, không chỉ nhập khẩu hoặc gia công đơn thuần để hưởng ưu đãi thuế.

Về năng lực nghiên cứu và phát triển, Dự thảo yêu cầu doanh nghiệp duy trì bộ phận R&D với quy mô nhân sự phù hợp. Đối với doanh nghiệp lớn, bộ phận này phải có ít nhất 10 nhân sự có trình độ đại học trở lên, trong đó tối thiểu 5 người là công dân Việt Nam. Với doanh nghiệp nhỏ và vừa, tiêu chí được nới lỏng, chỉ cần 3 nhân sự R&D có trình độ đại học, trong đó vẫn phải có người Việt Nam.

Các chuyên gia nhận định việc đặt ra tiêu chí cụ thể về nhân lực R&D là cần thiết, bởi trong thực tế, nhiều doanh nghiệp chỉ hoạt động ở khâu lắp ráp, chưa đầu tư đáng kể vào nghiên cứu, thiết kế hay đổi mới công nghệ - yếu tố cốt lõi để nâng cao giá trị sản xuất trong ngành điện tử.

Một điểm đáng chú ý trong Dự thảo là quy định cụ thể về tỷ lệ chi cho nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Theo đó, tổng chi cho hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo phải đạt tối thiểu 3% doanh thu thuần bình quân trong ba năm tài chính liền kề.

Trường hợp doanh nghiệp hoạt động dưới ba năm, mức bình quân này sẽ được tính trên toàn bộ thời gian hoạt động kể từ khi thành lập, nhưng không ít hơn một năm tài chính đầy đủ. Quy định này được xem là một “bước siết” đáng kể so với các quy định hiện hành, hướng tới việc loại bỏ các dự án chỉ mang tính hình thức, không đầu tư thật cho hoạt động R&D.

Theo đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, việc lượng hóa rõ ràng mức đầu tư tối thiểu cho nghiên cứu khoa học là giải pháp giúp đảm bảo tính thực chất trong chính sách ưu đãi thuế, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư lâu dài cho đổi mới công nghệ, thay vì chỉ tận dụng ưu đãi ngắn hạn.

Dự thảo Thông tư cũng quy định rõ: doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) muốn được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chí tương tự doanh nghiệp trong nước, bao gồm cả doanh thu, năng lực R&D và đầu tư đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, trong trường hợp doanh nghiệp FDI không đáp ứng đủ hai tiêu chí về nhân lực R&D hoặc chi phí đầu tư nghiên cứu, họ vẫn có thể được xem xét hưởng ưu đãi nếu thỏa mãn một trong hai điều kiện bổ sung sau:

Thứ nhất, doanh nghiệp thực hiện chuyển giao công nghệ cho ít nhất một doanh nghiệp Việt Nam trong vòng 5 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc ký thỏa thuận chuyển giao công nghệ với cơ quan có thẩm quyền.

Thứ hai, doanh nghiệp có doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị sản xuất và đồng thời đáp ứng hai yêu cầu:

1. Từ 20% đến 30% số doanh nghiệp trong chuỗi là doanh nghiệp Việt Nam thực hiện hợp đồng cung ứng linh kiện, vật tư hoặc dịch vụ trực tiếp cho dự án;
2. Ít nhất 20% giá thành sản phẩm của dự án được tạo ra bởi các doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi giá trị.

Quy định này được đánh giá là bước tiến mới trong chính sách thu hút đầu tư FDI, chuyển từ ưu đãi “trải thảm” sang ưu đãi có điều kiện, khuyến khích các tập đoàn nước ngoài thực hiện chuyển giao công nghệ thực chất và kết nối sâu hơn với doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng.

Theo các chuyên gia công nghiệp, Dự thảo Thông tư là bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả và tính bền vững của chính sách ưu đãi thuế, đặc biệt trong ngành công nghiệp điện tử - lĩnh vực đang chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Việc đặt ra các tiêu chí cụ thể về doanh thu, R&D và đổi mới sáng tạo không chỉ giúp lọc chọn nhà đầu tư chất lượng, mà còn thúc đẩy doanh nghiệp chuyển dịch từ lắp ráp sang sản xuất công nghệ cao, gia tăng giá trị nội địa và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.

Đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, Dự thảo đang trong quá trình lấy ý kiến các bộ, ngành, hiệp hội doanh nghiệp và chuyên gia để hoàn thiện, trước khi trình Chính phủ ban hành.

Khi đi vào thực tế, quy định mới sẽ trở thành công cụ chính sách quan trọng giúp Việt Nam thu hút đầu tư có chọn lọc, hướng đến xây dựng nền công nghiệp điện tử phát triển bền vững và có năng lực cạnh tranh quốc tế.

Hùng Nguyễn