TP.HCM rà soát phương án cho gần 100 xe buýt CNG tồn đọng
Gần 100 xe buýt sử dụng khí nén thiên nhiên (CNG), mỗi chiếc trị giá từ 2 - 3 tỷ đồng, đang bị tồn kho tại TP.HCM từ năm 2018 đến nay do không còn phù hợp với lộ trình chuyển đổi sang phương tiện giao thông điện và năng lượng xanh.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM, toàn bộ số phương tiện này thuộc sở hữu của Tổng công ty Cơ khí Giao thông Vận tải Sài Gòn - TNHH MTV (Samco). Dù đã hoàn tất sản xuất, các xe buýt vẫn chưa thể đưa vào vận hành do nhiều nguyên nhân như thiếu trạm nạp nhiên liệu CNG, nguồn cung vượt cầu và thay đổi định hướng kinh doanh trong bối cảnh thành phố đẩy mạnh chuyển đổi sang phương tiện điện.
Trước đây, TP.HCM từng khuyến khích phát triển xe buýt CNG bởi ưu điểm phát thải thấp, thân thiện với môi trường hơn xe chạy dầu diesel. Tuy nhiên, quá trình triển khai cho thấy hiệu quả chưa đạt kỳ vọng khi chi phí đầu tư cao, hạ tầng trạm nạp hạn chế và mức trợ giá chưa tương xứng. Hiện nay, trên địa bàn thành phố còn khoảng 500 xe buýt CNG đang hoạt động, bên cạnh gần 100 xe mới bị tồn đọng tại Samco.
Theo chương trình hành động thực hiện lộ trình chuyển đổi phương tiện giao thông xanh do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, kể từ năm 2025, tất cả xe buýt đầu tư mới hoặc thay thế tại các đô thị lớn phải sử dụng điện hoặc năng lượng xanh. Trong khi đó, xe chạy bằng khí nén thiên nhiên (CNG) chỉ được xếp vào nhóm phương tiện thân thiện môi trường, chứ chưa đạt tiêu chuẩn nhiên liệu xanh theo quy định mới.
Trước tình hình này, Sở Xây dựng TP.HCM cho biết sẽ phối hợp với Samco và các cơ quan liên quan để rà soát, xây dựng phương án xử lý phù hợp, nhằm tránh lãng phí tài sản công và tận dụng hiệu quả nguồn lực đã đầu tư. Các phương án có thể được xem xét gồm chuyển đổi công năng, thanh lý hoặc cải hoán xe buýt tùy theo tình trạng kỹ thuật và quy định hiện hành.
Hiện TP.HCM có 164 tuyến xe buýt với tổng cộng 2.342 phương tiện đang hoạt động, trong đó hơn 600 xe buýt điện đã được đưa vào khai thác, chiếm khoảng 30% tổng số phương tiện vận tải hành khách công cộng của thành phố. Sau khi mở rộng địa giới hành chính với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, quy mô mạng lưới vận tải công cộng của TP.HCM được đánh giá có dư địa phát triển lớn theo hướng hiện đại, đồng bộ và bền vững.
Theo lộ trình đến năm 2030, TP.HCM đặt mục tiêu toàn bộ hệ thống xe buýt sử dụng điện hoặc năng lượng xanh, với quy mô đội xe dự kiến hơn 3.300 xe điện, gồm hơn 2.200 xe phục vụ các tuyến hiện hữu và 1.100 xe cho các tuyến mới. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp giảm phát thải khí nhà kính, mà còn cải thiện chất lượng không khí, tiết kiệm năng lượng và nâng cao hình ảnh đô thị hiện đại, thân thiện môi trường.
Các chuyên gia nhận định, tình trạng xe buýt CNG tồn đọng là bài học kinh nghiệm quan trọng trong quá trình hoạch định đầu tư và chuyển đổi công nghệ phương tiện công cộng. Việc đồng bộ hóa giữa chính sách, hạ tầng và công nghệ sẽ là yếu tố quyết định để TP.HCM thành công trong mục tiêu điện hóa giao thông, hướng tới phát triển đô thị xanh và bền vững.