Tinh thần “kiến quốc” đến bản sắc doanh nhân TP.HCM

Giá trị và ý nghĩa của bức thư Bác Hồ gửi giới công thương

Trước hết, Bác Hồ khẳng định sự gắn bó giữa giới công thương với công cuộc đấu tranh giành độc lập: “Trong lúc các giới khác trong quốc dân ra sức hoạt động để giành lấy nền hoàn toàn độc lập của nước nhà, thì giới công thương phải hoạt động để xây dựng một nền kinh tế và tài chính vững vàng, thịnh vượng”. Tinh thần “kiến quốc” vì vậy xác định nhiệm vụ chính trị vừa đấu tranh giành và bảo vệ độc lập, chống ngoại xâm vừa gắn với trách nhiệm dựng xây nền kinh tế quốc gia. Rõ ràng, ngay từ buổi đầu, Hồ Chí Minh đã nhìn nhận kinh tế quốc dân là trụ cột cho sự bền vững của độc lập. Người không coi doanh nhân chỉ là tầng lớp tìm kiếm lợi nhuận mà còn là lực lượng tiên phong kiến thiết đất nước.

Tinh thần bức thư được kế thừa trong nhiều văn kiện sau này. Đại hội Đảng lần thứ IX (2001) đã xác định: “Doanh nhân Việt Nam là lực lượng quan trọng góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, gắn với hội nhập kinh tế quốc tế.” Đại hội XI (2011) tiếp tục khẳng định vai trò của doanh nhân và kinh tế tư nhân: “Hoàn thiện cơ chế, chính sách để phát triển mạnh kinh tế tư nhân trở thành một trong những động lực của nền kinh tế.” Đến Đại hội XIII (2021), tư duy ấy phát triển thành mục tiêu qua trọng: “Phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh, có tinh thần dân tộc, trách nhiệm xã hội, văn hoá kinh doanh và đạo đức doanh nhân, có năng lực quản trị, trình độ, kỹ năng cao.” Nghị quyết 41-NQ/TW (2023): “Phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh, có tinh thần cống hiến, đạo đức và văn hoá kinh doanh mang bản sắc dân tộc, có trách nhiệm xã hội, gắn kết lợi ích dân tộc và lợi ích cộng đồng”. Đặc biệt, Nghị quyết số 68-NQ/TW (2025) của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân xác định quan điểm chỉ đạo: “Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia… Phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững, hiệu quả, chất lượng cao vừa là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, vừa mang tính chiến lược lâu dài…”. Có thể thấy rõ, tinh thần từ bức thư năm 1945 không dừng lại ở lời hiệu triệu mà đã trở thành tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt, cho thấy sự nối tiếp trực tiếp từ tư tưởng Hồ Chí Minh đến đường lối của Đảng khi không ngừng khẳng định doanh nhân vừa là lực lượng kinh tế, vừa mang bản sắc văn hóa và trách nhiệm với lợi ích dân tộc và phát triển đất nước.

Xây dựng bản sắc doanh nhân TP.HCM

Doanh nhân TP.HCM luôn mang đặc trưng “dám nghĩ, dám làm, dám tiên phong”, luôn đi đầu trong các lĩnh vực mới, từ xuất nhập khẩu, bất động sản, tài chính đến công nghệ… Hàm ý “đem vốn vào ích quốc lợi dân” nhấn mạnh trách nhiệm đặt lợi ích dân tộc lên trước, nhưng cũng khuyến khích sự mạnh dạn, không thụ động. Tính cách “dám nghĩ dám làm” của người Sài Gòn được phản ánh rõ trong cách doanh nhân vượt khó thời bao cấp, khủng hoảng tài chính và hội nhập WTO. Đến ngày nay, doanh nhân TP.HCM vẫn giữ vững bản sắc của mình, là lực lượng năng động, sáng tạo, trách nhiệm cao với xã hội. Mỗi hoạt động an sinh, khởi nghiệp sáng tạo hay hội nhập quốc tế đều có thể nhìn như sự tiếp nối tinh thần Bác Hồ đã kêu gọi năm 1945. Mỗi quyết định đầu tư, khởi nghiệp, mở rộng kinh doanh đều gắn với sứ mệnh “ích quốc lợi dân”, tức là góp phần tạo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao đời sống xã hội. Trong các chương trình an sinh xã hội do Nhà nước phát động, từ Quỹ vì người nghèo đến hỗ trợ dịch bệnh Covid-19, doanh nhân thành phố luôn là đội ngũ tiên phong.

TP.HCM hiện nay được xem là đầu tàu kinh tế cả nước, nơi hội tụ nhiều điều kiện để phát triển thành mô hình “thành phố sáng tạo, khởi nghiệp và đổi mới” - một siêu đô thị. Nền tảng ấy không chỉ đến từ tốc độ tăng trưởng kinh tế năng động, mà còn được bồi đắp bởi một hệ sinh thái đa dạng với các khu công nghệ cao cùng hàng loạt dự án R&D; các khu phần mềm và trung tâm công nghệ thông tin; hệ thống đại học, viện nghiên cứu gắn kết chặt chẽ với nhu cầu thị trường; cộng đồng khởi nghiệp sôi động… cùng sự hiện diện của hàng vạn doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bổ sung cho nền tảng này là mạng lưới doanh nhân thành phố, vốn nổi bật bởi tính năng động, dám nghĩ dám làm và khả năng thích ứng cao.

Trong tiến trình xây dựng “thành phố sáng tạo”, đội ngũ doanh nhân chính là lực lượng chủ lực. Họ không chỉ tạo việc làm, đóng góp ngân sách, thúc đẩy xuất khẩu, mà còn mang trọng trách nâng tầm thương hiệu quốc gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và gắn kết lợi ích kinh tế với lợi ích cộng đồng. Thương hiệu quốc gia ở đây được hình thành từ uy tín của toàn bộ cộng đồng doanh nghiệp Việt, từ chất lượng sản phẩm, dịch vụ đến văn hóa ứng xử, để từ đó góp phần nâng năng suất và vị thế chuỗi giá trị cho doanh nghiệp Việt Nam trong thời kì mới.

Đối với TP.HCM, nơi mang truyền thống thương nghiệp lâu đời, bản sắc doanh nhân thành phố không chỉ làm giàu cho bản thân, mà còn phải gắn sự nghiệp với sự phát triển của quốc gia và lợi ích cộng đồng. Trong thời kỳ hội nhập và Cách mạng công nghiệp 4.0, tinh thần “kiến quốc” chính là kim chỉ nam giúp doanh nhân thành phố định hình bản sắc của mình, năng động, sáng tạo, hội nhập và giữ vững lợi ích dân tộc với bản sắc văn hóa Hồ Chí Minh. Tinh thần “kiến quốc” của Bác Hồ vì vậy vẫn soi sáng con đường đi tới tương lai của doanh nhân TP.HCM nói riêng và doanh nhân Việt Nam nói chung.

(*) Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương

PGS-TS. Nguyễn Quốc Dũng (*)