Dám nghĩ lại - Kỹ năng sống còn trong một thế giới biến động

Đó chính là tinh thần xuyên suốt trong cuốn sách Dám nghĩ lại (Think Again) của Adam Grant - nhà tâm lý học. Trong cuốn sách này, Grant không đưa ra những lời khuyên rập khuôn kiểu “hãy tin vào bản thân.

Thoát khỏi ‘vòng lặp cố chấp’

Ở phần mở đầu, tác giả lý giải vì sao con người thường rơi vào cái bẫy cố chấp trong tư duy. Về bản năng, chúng ta thường gắn chặt những gì đã biết với bản ngã, coi chúng như một phần căn tính. Vì thế, bất kỳ sự thay đổi nào cũng khiến ta cảm thấy bản thân bị lung lay. Tâm lý ấy dễ dẫn đến việc hình thành ít nhất 2 loại thiên kiến cơ bản là: Thiên kiến xác nhận, tức là chỉ nhìn thấy những gì bạn tin rằng sẽ diễn ra; và Thiên kiến mong đợi, là chỉ thấy những gì bạn muốn được nhìn thấy.

Để phá vỡ chiếc vòng lặp ấy, Adam Grant khuyến khích độc giả thực hành một phẩm chất quan trọng: khiêm nhường trí tuệ. Đó là khả năng thừa nhận rằng tri thức của mình chỉ là một phần nhỏ trong bức tranh lớn, rằng sự thật có thể khác với điều ta đang tin tưởng, và rằng sai lầm không phải là thất bại, mà là cơ hội học hỏi. Khiêm nhường trí tuệ mở ra cánh cửa cho sự hoài nghi, và từ hoài nghi sẽ nảy sinh trí tò mò. Chính trí tò mò đó sẽ đưa chúng ta đến những phát kiến mới mẻ, giúp ta không ngừng mở rộng tri thức.

Tái tư duy trên mọi phương diện

Không dừng lại ở khái niệm, tác giả còn hệ thống hóa kỹ năng tái tư duy ở ba tầng:

Đối với “Tầng cá nhân” nơi mỗi người học cách nghi ngờ niềm tin của chính mình, chấp nhận sai lầm và cập nhật tri thức.

Ở “Tầng đối thoại” nơi ta biết cách mở ra đối thoại với những người cực đoan, định kiến, thay vì chỉ phản bác, ta học cách đặt câu hỏi, tìm điểm chung, khơi gợi sự thay đổi từ bên trong họ.

Và ở “Tầng tổ chức” nơi cần xây dựng văn hóa tái tư duy, khuyến khích tranh luận, học hỏi liên tục và không ngại thừa nhận sai. Trong môi trường như thế, trường học, công sở hay bất kỳ cộng đồng nào cũng có thể trở thành nơi nuôi dưỡng những con người học tập suốt đời.

Với độc giả trẻ, cuốn sách còn mang đến một thông điệp thiết thực: hãy dám nghĩ lại về những quyết định quan trọng của đời mình. Không có lý do gì để tự trói buộc bản thân vào một ngành học hay nghề nghiệp chỉ vì đã từng lựa chọn trước đó. Cuộc đời không phải đường ray cố định, mà là một hành trình mở với vô vàn ngã rẽ. Bằng việc định kỳ tái tư duy, ta sẽ thấy được những con đường mới, đôi khi bất ngờ nhưng lại phù hợp và hạnh phúc hơn nhiều.

Dám nghĩ lại buộc ta phải thừa nhận rằng ta đã sai, rằng những điều ta tin tưởng bấy lâu có thể không còn đúng nữa. Nhưng chính sự không dễ chịu đó mới làm nên giá trị. Nó giống như một tấm gương soi thẳng vào sự kiêu ngạo trí tuệ của ta, buộc ta khiêm nhường, buộc ta học lại từ đầu.

Dám nghĩ lại không chỉ là một cuốn sách kỹ năng, mà còn là một triết lý sống. Nó nhắc chúng ta rằng hạnh phúc và thành công không đến từ sự chắc chắn, mà từ sự linh hoạt. Không phải ai giỏi nhất sẽ thắng, mà là ai học nhanh nhất, ai dám thay đổi nhiều nhất sẽ tồn tại. Trong một thế giới không ngừng chuyển động, đó chính là kỹ năng sống còn.

Cuốn sách này là lời kêu gọi loại bỏ những kiến thức và quan điểm không còn hữu ích với bạn và hướng đến việc giúp bạn xây dựng nhận thức về bản thân với tư duy linh hoạt thay vì tính cứng nhắc.

Dám nghĩ lại vừa đủ chiều sâu để thuyết phục những người nghiên cứu, vừa đủ gần gũi để truyền cảm hứng cho độc giả trẻ.

Trong kỷ nguyên đầy biến động, khi mọi thứ đều có thể thay đổi chỉ sau một đêm, có lẽ điều quý giá nhất không phải là bằng cấp, tiền bạc hay kinh nghiệm, mà là khả năng “dám nghĩ lại”. Và cuốn sách Dám nghĩ lại chính là cuốn sách mở đường, giúp độc giả nhận ra rằng: Sức mạnh thật sự của con người không nằm ở chỗ ta đúng bao nhiêu lần, mà ở chỗ ta sẵn sàng thay đổi bao nhiêu lần để tiến gần hơn đến sự thật và hạnh phúc.

DNSG