Nhà quản lý trao quyền: Khi lãnh đạo là sự lan tỏa niềm tin
Trong thế giới quản trị đầy biến động, điều gì làm nên sự khác biệt giữa một nhà quản lý giỏi và một nhà quản lý xuất sắc? Các nghiên cứu, kinh nghiệm thực tiễn cũng như nhiều bài học thất bại đều chỉ ra một yếu tố then chốt: Khả năng trao quyền.
Khi lãnh đạo biết trao quyền đúng lúc, đúng chỗ, tổ chức phát triển nhanh và bền vững hơn; nhân viên trở thành những cá nhân gắn bó, sáng tạo và sẵn sàng cống hiến. Đây là tinh thần xuyên suốt trong cuốn sách Nhà quản lý trao quyền của tác giả Myles Downey và Ian Harrison (Phạm Nguyên dịch) do Nhà xuất bản Hồng Đức phối hợp với Công ty CP Văn hóa Văn Lang phát hành.
Trao quyền: Không chỉ phân công, mà là niềm tin và trách nhiệm
Mở đầu sách, tác giả định nghĩa: Trao quyền không phải là phân công thêm việc để giảm tải cho người quản lý, mà là quá trình tạo điều kiện để nhân viên có quyền tự quyết, được tin tưởng và chịu trách nhiệm về kết quả công việc.
Khi đó, nhân viên trở thành những cá nhân chủ động, tự định hướng và nuôi dưỡng khát vọng thành công. Đây là bước ngoặt trong tư duy quản trị, biến môi trường làm việc từ chỗ bị kiểm soát sang nơi phát huy tối đa năng lực sáng tạo.
Cốt lõi của trao quyền là niềm tin và trách nhiệm. Nếu thiếu niềm tin, nhân viên sẽ không dám chủ động; còn trách nhiệm giúp đảm bảo quyền hạn đi đôi với nghĩa vụ. Cùng với đó, đào tạo và hướng dẫn là yếu tố thiết yếu, vì không ai có thể phát huy hết khả năng nếu thiếu kiến thức và công cụ cần thiết. Nhà quản lý giỏi là người biết trao kiến thức và mở đường cho nhân viên trưởng thành.
Điểm nhấn của cuốn sách là chỉ ra cách trao quyền nuôi dưỡng động lực nội tại - loại năng lượng mạnh mẽ và lâu dài hơn hẳn những phần thưởng vật chất ngắn hạn. Khi được tham gia tiến trình ra quyết định, nhân viên không chỉ hoàn thành công việc tốt hơn mà còn tìm thấy ý nghĩa trong vai trò của mình. Một cửa hàng bán lẻ có thể tăng gấp đôi doanh số khi cho phép nhân viên tự quyết cách phục vụ khách; một công ty công nghệ duy trì đổi mới liên tục nhờ để nhóm kỹ thuật được toàn quyền thử nghiệm. Ngược lại, nhiều doanh nghiệp suy yếu khi lãnh đạo giữ chặt quyền lực, bóp nghẹt tinh thần chủ động và sáng tạo.
Trao quyền thực chất và trao quyền hình thức
Tác giả cũng nhấn mạnh, cần phân biệt rõ trao quyền thực chất với trao quyền hình thức. Không ít nhà quản lý nghĩ rằng mình đã trao quyền, nhưng thực tế chỉ giao thêm việc mà không cho phép nhân viên tự quyết. Đây không phải trao quyền, mà chỉ là tăng thêm gánh nặng. Trao quyền thực chất đòi hỏi minh bạch, đồng hành và niềm tin bền vững. Đây chính là ranh giới giữa một nhà lãnh đạo tạo động lực và một nhà lãnh đạo áp đặt.
Trao quyền mang lại nhiều lợi ích, với nhân viên, đó là cơ hội phát triển kỹ năng, nâng cao sự tự tin và cảm nhận giá trị bản thân. Với doanh nghiệp, giúp tiết kiệm thời gian quản lý, khuyến khích sáng kiến đổi mới, hình thành đội ngũ trung thành. Với xã hội, việc này góp phần xây dựng môi trường làm việc nhân văn, tạo ra thế hệ lao động tự chủ và sáng tạo, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng nguồn nhân lực.
Cuốn sách cũng phân tích khía cạnh tâm lý, khi nhân viên được tin tưởng, não bộ tiết ra hormone tích cực như dopamine, oxytocin, giúp tăng sự hài lòng, củng cố hợp tác và khuyến khích đổi mới. Ngược lại, thiếu niềm tin khiến nhân viên thu mình và triệt tiêu sáng tạo. Vì vậy, trao quyền không chỉ là chiến lược quản trị, mà còn là sự đầu tư vào đời sống tinh thần của nhân viên.
Không chỉ dừng ở lý thuyết, Nhà quản lý trao quyền đưa ra nhiều chỉ dẫn thực tiễn như nhà quản lý cần thiết lập cơ chế khuyến khích tự chủ nhưng vẫn kiểm soát mục tiêu; giám sát mà không can thiệp sâu; khen ngợi đúng lúc; hỗ trợ tinh tế khi nhân viên thất bại…
Một nhân viên được tin tưởng sẽ coi công việc là niềm tự hào và gắn bó lâu dài. Ngược lại, nếu quyền lực tập trung, niềm tin dễ bị xói mòn, quan hệ giữa lãnh đạo và nhân viên dễ căng thẳng. Do đó, trao quyền còn là nghệ thuật xây dựng mối quan hệ bền vững, tạo ra văn hóa doanh nghiệp nơi con người được tôn trọng và phát triển toàn diện.
Cuốn sách Nhà quản lý trao quyền đặc biệt hữu ích với những người trẻ sắp bước vào vai trò quản lý để định hình phong cách lãnh đạo hiệu quả, thay vì phải trả giá bằng thất bại. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, việc xây dựng văn hóa trao quyền không chỉ giúp doanh nghiệp thích ứng nhanh mà còn tạo lợi thế cạnh tranh quốc tế. Muốn đi xa, hãy đi cùng nhau; muốn bền vững, hãy biết tin tưởng và trao quyền.