Xuất khẩu rau quả lập kỷ lục, 9 tháng đạt hơn 6,1 tỷ USD

Theo số liệu từ Cục Hải quan, xuất khẩu rau quả trong tháng 9 được dự báo đạt gần 1,3 tỷ USD - mức cao kỷ lục từ trước tới nay. Lũy kế 9 tháng, kim ngạch đã vượt 6,1 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong cơ cấu, sầu riêng tiếp tục là mặt hàng chủ lực. Riêng tháng 9, loại quả này mang về khoảng 800 - 900 triệu USD, cao nhất từ trước đến nay. Một số doanh nghiệp cho biết đã xuất khẩu gần 300 container trái cây trong tháng, trong đó lượng sầu riêng xuất sang Trung Quốc tăng gấp đôi so với tháng 8.

Đầu năm, nhiều lô sầu riêng bị trả về do chưa đáp ứng tiêu chuẩn kiểm dịch, khiến giá thu mua trong nước giảm mạnh. Tuy nhiên, từ khi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm riêng cho mặt hàng này, hoạt động xuất khẩu đã nhanh chóng phục hồi.

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng điểm đáng chú ý hơn cả là sự trỗi dậy của nhóm sản phẩm chế biến. Trái với xu hướng các năm trước khi hàng tươi chiếm ưu thế, năm nay hàng chế biến tăng trưởng vượt trội nhờ doanh nghiệp đầu tư nhà máy hiện đại, mở rộng vùng chuyên canh và cải thiện chất lượng nguyên liệu.

Theo ông Nguyên, rau quả chế biến không chỉ nâng giá trị gấp 3 - 5 lần so với hàng tươi mà còn giúp ổn định thị trường, hạn chế tình trạng “được mùa mất giá”, đồng thời giảm phụ thuộc vào xuất khẩu tươi sang một vài thị trường.

Hiện Trung Quốc chiếm gần 58% kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam, nhưng nhiều thị trường khác đang tăng trưởng mạnh. Trong 9 tháng, xuất khẩu sang Mỹ đạt 363 triệu USD, tăng 60%; sang Nhật Bản tăng 21%; Hà Lan tăng 39% và Malaysia tăng tới 67%.

Theo các doanh nghiệp, sự dịch chuyển này cho thấy nỗ lực đa dạng hóa thị trường, giảm rủi ro từ việc phụ thuộc vào Trung Quốc - thị trường vốn chịu tác động lớn bởi mùa vụ và chính sách kiểm dịch. Bên cạnh sầu riêng, nhiều sản phẩm như chuối, dừa, dứa, chanh leo và xoài chế biến đang giúp cơ cấu hàng xuất khẩu trở nên phong phú hơn.

Ngoài ra, các nghị định thư được ký trong giai đoạn 2024-2025 với Trung Quốc, cho phép xuất khẩu chính ngạch sầu riêng đông lạnh, dừa tươi, ớt, chanh leo… cũng mang lại động lực lớn cho doanh nghiệp. “Đây là nền tảng để ngành mạnh dạn đầu tư chế biến sâu, đa dạng sản phẩm và ổn định nguồn nguyên liệu, mở ra giai đoạn tăng trưởng bền vững cho rau quả Việt Nam”, một doanh nghiệp xuất khẩu nhận định.

Với tốc độ tăng trưởng hiện nay, Hiệp hội Rau quả Việt Nam dự báo kim ngạch xuất khẩu cả năm 2025 có thể đạt hoặc vượt 8 tỷ USD, đánh dấu năm thứ ba liên tiếp duy trì đà tăng tốc.

Các chuyên gia cho rằng nếu tận dụng tốt các thỏa thuận song phương, đẩy mạnh đầu tư chế biến sâu và chuẩn hóa vùng nguyên liệu, rau quả Việt Nam hoàn toàn có thể duy trì mức tăng trưởng hai con số mỗi năm, sớm trở thành nhóm hàng xuất khẩu tỷ USD bền vững, ít phụ thuộc vào xuất khẩu tươi truyền thống.

NH