Hợp tác sản xuất phim: Từ "bắt tay" học hỏi đến vị thế chủ động
Nếu như trước đây, những dự án hợp tác điện ảnh xuyên biên giới thường mang tính thử nghiệm, hiệu quả hạn chế, thì nay, một loạt thành công gần đây đã chứng minh rằng Việt Nam có thể tiến xa hơn: từ vị thế học hỏi, dần trở thành đối tác chủ động, sẵn sàng định hình bản sắc riêng trên bản đồ điện ảnh thế giới.
Những "cú bắt tay" xuyên biên giới
Trong năm 2025, bức tranh điện ảnh Việt trở nên sống động hơn bao giờ hết với những dự án hợp tác quốc tế đầy tiềm năng. Nổi bật là cú bắt tay giữa Việt Nam và Hàn Quốc, tạo nên hai tác phẩm đáng chú ý: Điều ước cuối cùng và Mang mẹ đi bỏ. Trong đó, bộ phim Mang mẹ đi bỏ đã lập nên một kỳ tích chưa từng có, trở thành phim hợp tác quốc tế đầu tiên vượt mốc doanh thu 100 tỷ đồng; đồng thời trở thành bộ phim Việt đầu tiên trong lịch sử đạt thành tích 150 tỷ đồng sau 2 tuần công chiếu vào tháng 8 - thời điểm vốn được xem là “vùng trũng” của điện ảnh trong năm khi không có ngày lễ lớn để thu hút khán giả ra rạp.
Tiếp nối đà thắng lợi, sắp tới đây dự án hợp tác Việt - Hàn được hé lộ Tay anh giữ một vì sao cũng đang được công chúng mong đợi, với kỳ vọng về "cú hích" mới cho bản đồ doanh thu và chất lượng hợp tác nâng tầm.
Hay dự án hợp tác Việt - Ấn Love in Vietnam được khởi chiếu ở Ấn Độ vào ngày 8/9 vừa qua với hơn 75% cảnh quay được thực hiện tại Việt Nam - gây tiếng vang khi được mua bản quyền phát hành tại 10.000 rạp ở Trung Quốc ngay cả trước khi ra mắt ở Ấn Độ. Theo kế hoạch, sau khi công chiếu tại Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc và nhiều quốc gia khác, bộ phim sẽ tiếp tục đến với khán giả toàn cầu trên nền tảng Netflix…
Trong hai năm trở lại đây, phim Việt Nam được công chiếu tại các thị trường quốc tế đã trở nên quen thuộc, minh chứng cho khả năng tiếp cận toàn cầu ngày càng được cải thiện. Theo nhà phê bình phim Nguyễn Phong Việt, đây là một tín hiệu tích cực cho thấy thị trường quốc tế đã bắt đầu nhìn nhận và đặt niềm tin vào năng lực làm phim của Việt Nam.
Vừa trỗi dậy, vừa chủ động định hình bản sắc riêng
Trước đây, trong các dự án hợp tác, Việt Nam thường đóng vai trò "kép phụ", chủ yếu để học hỏi và ít mang lại nhiều tiếng vang. Tuy nhiên, tình hình hiện tại đã có nhiều thay đổi tích cực.
Theo nhà sản xuất Hoàng Quân, điện ảnh nước ta đang bước vào một giai đoạn đặc biệt: vừa trỗi dậy mạnh mẽ vừa chủ động định hình bản sắc riêng. Ở khâu kịch bản, các câu chuyện đậm tính bản địa đang chứng minh thế mạnh và được khán giả trong nước ưu ái hơn so với các dự án “remake”. Về đạo diễn, một thế hệ trẻ tài năng, cầu thị đang dần trưởng thành, nỗ lực cập nhật xu hướng quốc tế nhưng vẫn giữ được cá tính sáng tạo. Đặc biệt, ở mảng hậu kỳ, Việt Nam đã có thể tự tin sánh vai cùng các quốc gia trong khu vực về chuyên môn và nhân lực, với lợi thế cạnh tranh về chi phí và chất lượng.
Đại diện CJ HK Entertainment cũng khẳng định, với Mang mẹ đi bỏ, tinh thần hợp hai bên được đẩy mạnh: “Ngay từ giai đoạn đầu, đội ngũ marketing và phát hành Việt Nam đã dành nhiều thời gian để nghiên cứu kỹ thị hiếu khán giả trong nước lẫn Hàn Quốc, cũng như xu hướng của dòng phim gia đình - tâm lý hiện tại. Ê-kíp Hàn Quốc không chỉ mang kinh nghiệm mà còn thể hiện sự tôn trọng sâu sắc đối với văn hóa và ê-kíp Việt”. Sự giao thoa này giúp bộ phim vừa giữ được "hồn cốt" của câu chuyện gia đình Việt Nam, vừa mang hơi thở hiện đại của điện ảnh Hàn, từ đó chạm đến trái tim khán giả. Chính đạo diễn Mo Hong-jin cũng từng hào hứng chia sẻ về sự chuyên nghiệp và nỗ lực của ê-kíp Việt Nam, từ đó thôi thúc ông hoàn thành bộ phim một cách tốt nhất.
Khi chia sẻ về kinh nghiệm làm việc với Hollywood so với Việt Nam, diễn viên Hồng Đào nhận thấy không quá nhiều sự khác biệt. Đó là điều mà cô cảm thấy hạnh phúc khi có cơ hội chứng kiến sự chuyển mình trong cách làm phim ở Việt Nam. Cô nhận định rằng cách làm phim của nước ta đã dần tiệm cận với quốc tế, từ khâu dàn dựng, quay phim cho đến hậu cần. "Ở đà phát triển hiện giờ của điện ảnh Việt, tôi không thấy khác gì nhiều", cô chia sẻ.
Để không phải “may mắn”
Dù những thành công gần đây mang lại nhiều lạc quan, song đó mới chỉ là khởi đầu. Nếu muốn điện ảnh Việt không rơi trở lại vai trò “làm nền cho đối tác ngoại”, con đường phía trước cần sự đầu tư dài hơi và bài bản.
Nhà phê bình Nguyễn Phong Việt cho rằng điện ảnh Việt Nam cần tiếp tục phát huy những lợi thế hiện có. Vị thế của chúng ta khi đàm phán hợp tác đã tự tin hơn rất nhiều, nhờ những thành công gần đây. Với một thế hệ diễn viên, ê-kíp chuyên nghiệp đang ngày càng được khẳng định, chúng ta hoàn toàn có thể thu hút thêm nhiều nhà đầu tư, nhà làm phim quốc tế. Mục tiêu trong tương lai không chỉ dừng lại ở doanh thu trong nước mà còn là doanh thu quốc tế. Điện ảnh Việt cần sản xuất những tác phẩm có "ngôn ngữ quốc tế" tiếp cận được nhiều đối tượng khán giả trên thế giới nhưng vẫn mang đậm bản sắc riêng, tạo ra một thương hiệu "phim Việt" trên bản đồ điện ảnh toàn cầu.
Cụ thể, những kịch bản gắn chặt với tâm thức, lịch sử và văn hóa dân tộc chính là lợi thế lớn nhất của Việt Nam, cũng là điều giúp phim Việt tạo được sự tò mò, đồng cảm từ khán giả quốc tế. Song song với đó là việc chăm chút cho nguồn nhân lực sáng tạo - từ biên kịch, đạo diễn, quay phim cho đến nhà sản xuất để họ không chỉ dừng lại ở mức thực thi mà còn có thể định hướng và thương thảo bình đẳng trong mỗi dự án hợp tác.
Một nền điện ảnh muốn bứt phá không thể chỉ trông vào những dự án riêng lẻ, mà phải có hệ sinh thái công nghiệp đi kèm. Hạ tầng kỹ thuật, dịch vụ hậu cần, cơ chế quỹ điện ảnh và chính sách ưu đãi thuế đều là mắt xích cần được hoàn thiện để thu hút vốn đầu tư cũng như tạo thêm việc làm. Khi có nền tảng vững chắc, những dự án hợp tác sẽ không còn là “cơ hội hiếm hoi”, mà trở thành một phần thường xuyên trong guồng quay của ngành.
Những thành công bước đầu của các dự án hợp tác quốc tế trong năm 2025 không chỉ là một tín hiệu lạc quan, mà còn là minh chứng rõ nét cho sự trưởng thành và lớn mạnh của điện ảnh Việt. Rõ ràng, chúng ta đang dần thoát thế "kép phụ", để là một đối tác bình đẳng, sẵn sàng kiến tạo nên những tác phẩm giá trị. Với tinh thần chủ động, mạnh dạn, ta kỳ vọng vào mỗi "cú bắt tay" xuyên biên giới đều là một bước tiến vững chắc, đưa điện ảnh nước nhà thực sự vươn mình ra biển lớn.