Doanh nghiệp phát hành trái phiếu bắt buộc phải được xếp hạng tín nhiệm
Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 245/2025/NĐ-CP ngày 11/9/2025, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP về thi hành Luật Chứng khoán. Điểm mới quan trọng trong Nghị định lần này là quy định bắt buộc các doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng phải được xếp hạng tín nhiệm bởi tổ chức độc lập.
Trước đây, theo Nghị định 155/2020/NĐ-CP, doanh nghiệp chỉ cần xếp hạng tín nhiệm trong một số trường hợp như giá trị huy động vượt 500 tỷ đồng và lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu hoặc dư nợ trái phiếu vượt quá 100% vốn chủ sở hữu. Ngoài ra, hầu như không có yêu cầu cụ thể nào về giới hạn nợ trên vốn chủ sở hữu. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp phát hành trái phiếu dù không đủ năng lực tài chính, gây rủi ro lớn cho nhà đầu tư.
Với Nghị định mới, tất cả các tổ chức phát hành hoặc trái phiếu đăng ký chào bán đều phải được xếp hạng tín nhiệm, trừ các trường hợp đặc biệt như trái phiếu của tổ chức tín dụng, hoặc được tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức tài chính quốc tế bảo lãnh thanh toán toàn bộ gốc và lãi.
Nghị định 245/2025/NĐ-CP bổ sung thêm yêu cầu: doanh nghiệp phát hành phải có nợ phải trả (kể cả giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính gần nhất đã kiểm toán.
Ngoại lệ áp dụng cho doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp phát hành trái phiếu để thực hiện dự án bất động sản, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bảo hiểm, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ.
Trường hợp phát hành để cơ cấu lại nợ, giá trị trái phiếu không tính vào tổng nợ phải trả; đồng thời doanh nghiệp không được thay đổi mục đích sử dụng vốn sau khi phát hành. Nếu phát hành nhiều đợt, giá trị từng đợt theo mệnh giá cũng không được vượt vốn chủ sở hữu.
Đối với các tổ chức tài chính quốc tế muốn chào bán trái phiếu tại Việt Nam, Nghị định quy định rõ: trái phiếu phải có kỳ hạn tối thiểu 5 năm; nguồn vốn huy động phải được sử dụng cho các dự án, hoạt động đầu tư tại Việt Nam; tổ chức phát hành phải cam kết thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với nhà đầu tư và mở tài khoản phong tỏa để nhận tiền mua trái phiếu. Ngoài ra, trái phiếu phải được niêm yết sau khi kết thúc đợt chào bán.
Việc siết chặt điều kiện phát hành trái phiếu và áp dụng bắt buộc xếp hạng tín nhiệm được kỳ vọng sẽ nâng cao tính minh bạch, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, đồng thời giảm thiểu rủi ro mất cân đối tài chính từ phía doanh nghiệp. Đây cũng là bước đi quan trọng nhằm phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp bền vững và tiệm cận chuẩn mực quốc tế.