Tập đoàn Điện lực Việt Nam làm rõ chi phí chưa được tính toán đủ vào giá điện
Tại tọa đàm “Phát triển bền vững ngành điện - Những vấn đề đặt ra” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức mới đây, ông Trịnh Quốc Vũ - Phó Cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương) đã nêu rõ những chi phí hợp lý của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chưa được hạch toán và tính toán đầy đủ trong cơ cấu giá bán lẻ điện.
Theo ông Vũ, chi phí mua điện từ các nguồn sử dụng năng lượng hóa thạch như than, khí và dầu đã tăng mạnh. Trong cơ cấu nguồn điện, khoảng 30% sản lượng đến từ thủy điện, 12% từ điện mặt trời và điện gió. Tuy nhiên, dù công suất đặt của điện mặt trời và điện gió chiếm tới 27-28% tổng công suất, sản lượng thực tế chỉ đạt 11-12% do đặc thù thời gian phát điện hạn chế. Điều này khiến chi phí nhiên liệu đầu vào tác động lớn tới giá thành điện năng.
Theo quy định, chi phí hợp lý trong cấu thành giá điện đầu vào phải được tính vào giá bán lẻ điện bình quân. Thực tế, năm 2022, để hỗ trợ ổn định kinh tế sau đại dịch COVID-19, giá điện chưa được điều chỉnh. Năm 2023, giá điện chỉ tăng hai lần với mức thấp, không đủ bù đắp biến động chi phí.
Đến cuối năm 2023, EVN ghi nhận thâm hụt lũy kế khoảng 50.000 tỷ đồng, chưa kể hơn 21.800 tỷ đồng chênh lệch tỷ giá từ các hợp đồng mua điện có nguồn vốn vay ngoại tệ. Ông Vũ nhấn mạnh, để bảo toàn tài chính doanh nghiệp, EVN phải được hạch toán đầy đủ, “tính đúng, tính đủ” chi phí vào giá điện.
Luật Điện lực 2024 quy định giá bán lẻ điện phải phản ánh biến động đầu vào, bù đắp chi phí và đảm bảo lợi nhuận hợp lý. Bên cạnh đó, Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật số 68/2025/QH15) cũng khẳng định trách nhiệm bảo toàn, phát triển vốn nhà nước tại EVN.
Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị mới đây yêu cầu nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp, chấm dứt tình trạng doanh nghiệp nhà nước chậm thanh toán cho khu vực tư nhân. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về cơ chế giá điện minh bạch, kịp thời.
Trong giai đoạn tới, EVN được giao trọng trách triển khai nhiều dự án nguồn điện lớn như điện hạt nhân Ninh Thuận 1, thủy điện tích năng Bác Ái, điện gió và nhiệt điện Quảng Trạch. Để có thể tiếp cận vốn trong và ngoài nước cho những dự án quy mô này, tập đoàn cần nền tài chính lành mạnh.
Ông Vũ nhấn mạnh việc điều chỉnh, bổ sung Nghị định 72/2025/NĐ-CP về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân là cần thiết, giúp EVN kịp thời hạch toán, bảo đảm tính đúng, tính đủ chi phí giá thành điện năng, qua đó duy trì khả năng đầu tư và phát triển bền vững ngành điện.