Ngoại giao kinh tế, mở rộng không gian để đất nước vươn mình!

Việc Tổng thống Hàn Quốc mời Tổng bí thư Tô Lâm sang thăm với tư cách là "Quốc khách" đầu tiên kể từ khi nhậm chức cho thấy sự coi trọng của Hàn Quốc đối với quan hệ Việt - Hàn.

Phá thế cô lập để hội nhập với thế giới!

Nhớ lại cách đây hơn 40 năm, khi Việt Nam vừa thoát ra khỏi cuộc chiến tranh, cả nước phải đối mặt với thực trạng vô cùng khó khăn. Sự tàn phá của chiến tranh đã để lại một di sản nặng nề ấy là nạn đói kéo dài, lan rộng trên cả nước. Hơn thế là nền kinh tế bị Mỹ cấm vận kéo dài (1975 - 1994), khiến Việt Nam bị cô lập, khó tiếp cận thị trường và nguồn vốn từ nước ngoài.

Bằng chính sách ngoại giao mềm dẻo, linh hoạt và thực dụng theo tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”, kết hợp giữa ngoại giao nhà nước với ngoại giao nhân dân, Việt Nam đã vượt qua thế cô lập và từng bước hội nhập quốc tế. Sau Đại hội đảng toàn quốc lần thứ VI (1986), cùng với chính sách thừa nhận nền kinh tế thị trường nhiều thành phần, Việt Nam đã xác định đường lối đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa, “thêm bạn, bớt thù”, sẵn sàng “làm bạn với tất cả các nước”. Chúng ta đã chủ động hòa giải với các nước láng giềng và khu vực: rút quân khỏi Campuchia (1989), bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc (1991) để rồi dang rộng vòng tay kết nối bốn phương.

Đặc biệt là trong thời kỳ từ năm 1991 - 2000, Việt Nam đã phá thế bao vây, hội nhập sâu hơn với thế giới, bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Mỹ (1995), cựu thù với nhiều duyên nợ; Gia nhập ASEAN (1995) và tham gia Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (AFTA). Thiết lập quan hệ ngoại giao với hầu hết các nước, kể cả phương Tây và các nền kinh tế phát triển. Cùng với việc mở rộng quan hệ với các đối tác, chúng ta có thêm không gian để kết nối kinh tế, tăng cường hợp tác đầu tư với các nền kinh tế lớn toàn cầu.

Trở lại chuyến thăm Hàn Quốc của Tổng bí thư, trong chuyến đi này hai bên đã ký kết 50 văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, công nghiệp, hạ tầng số, chuyển đổi số, tài chính, ngân hàng, dịch vụ, văn hóa, du lịch, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và tăng cường hợp tác giữa các địa phương Việt Nam và các doanh nghiệp Hàn Quốc.

Hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, thị trường không giới hạn

Ngay từ 1945, khi Nhà nước Việt Nam vừa mới ra đời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chủ trương tranh thủ tất cả các lực lượng quốc tế có thể ủng hộ hoặc ít nhất không chống Việt Nam. Trước hết là Liên Xô, Trung Quốc, sau đó là các lực lượng dân chủ, tiến bộ ở phương Tây, kể cả nhân dân Pháp, Mỹ.

Trên tinh thần “Dĩ bất biến, ứng vạn biến” là hạt nhân trong tư tưởng ngoại giao của Người. Theo đó, “Bất biến” là bảo vệ độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ. “Vạn biến” là sự linh hoạt về phương pháp, đối sách, có thể tạm nhân nhượng hoặc ký kết hiệp định để kéo dài thời gian củng cố lực lượng (như Hiệp định Sơ bộ 6/3/1946, Tạm ước 14/9/1946). Tháng 9/1945, Người gửi thư cho Tổng thống Mỹ Harry Truman, hy vọng Mỹ ủng hộ nền độc lập của Việt Nam. Đồng thời Người đàm phán với Pháp để kéo dài hòa bình, tăng thời gian chuẩn bị, tránh chiến tranh sớm.

Nhờ vậy, trong suốt 80 năm qua, dẫu lịch sử Việt Nam trải qua nhiều cuộc chiến tranh gian khổ và khốc liệt nhưng chúng ta vừa tránh bị bao vây, cấm vận vừa tranh thủ thời gian chuẩn bị cho kháng chiến và xây dựng đất nước. Từ Đại hội VI (1986), Đảng đã xác định chiến lược “mở cửa, hướng mạnh về xuất khẩu” như một định hướng chủ chốt để mở rộng thị trường, tăng nguồn thu ngoại tệ và thúc đẩy công nghiệp hóa. Đến Đại hội IX (2001), trong Chiến lược phát triển 2001-2010, Chúng ta đã xác định rõ ba động lực tăng trưởng gồm: đầu tư - xuất khẩu - tiêu dùng. Từ đây, “xuất khẩu” được đặt ngang hàng với “đầu tư” và tiêu dùng trong cơ cấu thúc đẩy tăng trưởng GDP.

Khi coi xuất khẩu và đầu tư là hai trong ba trụ cột của tăng trưởng, Đảng ta đã xác định phải tích cực, chủ động hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng để mở rộng thị trường xất khẩu. Cùng với đó là việc thu hút FDI. Việt Nam đã tích cực đàm phán để gia nhập WTO năm 2007. Cùng với đó là tham gia hàng loạt FTA thế hệ mới, nhờ đó các doanh nghiệp có thêm không gian để mở rộng thị trường, tìm kiếm các đối tác làm ăn.

Về ngoại giao nhà nước, Việt Nam đã mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với 192 nước và vùng lãnh thổ, trong đó có 3 nước quan hệ đặc biệt, 13 nước là đối tác chiến lược toàn diện.

Nhờ mở rộng quan hệ kinh tế với các nước và các tổ chức quốc tế mà xuất khẩu của Việt Nam đã có những bước tăng trưởng ngoạn mục. Tăng trưởng xuất khẩu đã kéo theo tăng trưởng sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Đặc biệt là việc chuyển dịch nền kinh tế từ sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ lên sản xuất lớn. Xuất khẩu cũng giúp Việt Nam khai thác lợi thế về lao động dồi dào, giá thành cạnh tranh, khí hậu và đất đai thuận lợi cho nông sản. Thay vì chỉ tiêu thụ trong nước, hàng hóa Việt Nam tiếp cận hàng trăm triệu người tiêu dùng quốc tế. Cùng với xuất khẩu, việc thu hút vốn FDI chúng ta cũng đạt được những thành tựu quan trọng.

Đàm phán hàng loạt FTA thế hệ mới

Bước vào năm 2025, ngoại giao kinh tế tiếp tục được thể chế hoá, hệ thống hoá một cách bài bản; có được sự đồng thuận, vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương. Hoạt động đối ngoại cấp cao sôi động đã góp phần tiếp tục xây dựng, củng cố và tăng cường quan hệ tốt đẹp với các đối tác trên cơ sở tin cậy, chân thành, hài hòa lợi ích. Việt Nam không chỉ làm sâu sắc hơn nội hàm hợp tác kinh tế và thế đan xen lợi ích, duy trì mà còn củng cố môi trường hòa bình, thuận lợi cho phát triển.

Cùng với đó, ngoại giao kinh tế tiếp tục làm mới, đẩy mạnh hơn các động lực tăng trưởng truyền thống, thông qua đẩy mạnh hợp tác về thương mại, đầu tư, du lịch, lao động với các thị trường lớn, các đối tác đầu tư chủ chốt, quan trọng, nhất là khu vực Đông Bắc Á, châu Âu, châu Mỹ. Đồng thời khai phá nhiều thị trường mới, còn nhiều dư địa, giàu tiềm năng.

Việt Nam đang tiếp tục thúc đẩy đàm phán các FTA với Khối thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Hiệp hội Mậu dịch Tự do châu Âu (EFTA), Liên minh Châu Phi (AU), Liên minh thuế quan miền Nam Châu Phi (SACU), Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC), Qatar, Ai Cập... Như vậy, về ngoại giao kinh tế, chúng ta đã mở rộng quan hệ ở khắp các châu lục, tối đa hóa không gian phát triển để đất nước bước vào kỷ nguyên mới vươn mình.

Phan Hải