ECB thúc đẩy dự án euro kỹ thuật số, kỳ vọng giảm phụ thuộc vào Visa và Mastercard
Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đang đẩy nhanh kế hoạch phát triển đồng euro kỹ thuật số, với mục tiêu tạo bước ngoặt trong hệ thống thanh toán của khu vực. Tham vọng này không chỉ nhằm mở rộng lựa chọn cho người tiêu dùng mà còn hướng đến giảm sự phụ thuộc vào các tập đoàn thanh toán quốc tế, chủ yếu đến từ Mỹ.
Theo tờ Politico ngày 25/8, các tài liệu nội bộ cho thấy ECB kỳ vọng đồng euro kỹ thuật số có thể xử lý hơn 50 tỷ giao dịch mỗi năm ngay từ giai đoạn đầu triển khai. Con số này tương đương khoảng 40% tổng giao dịch thẻ dự kiến vào năm 2028, thời điểm sớm nhất mà đồng euro kỹ thuật số có thể được đưa vào vận hành.
Thực tế, trong năm 2024, người dân eurozone đã thực hiện 84,6 tỷ giao dịch thẻ, trị giá 3.200 tỷ euro. Nếu duy trì tốc độ tăng trưởng khoảng 10% mỗi năm, tổng số giao dịch có thể đạt gần 125 tỷ vào năm 2028. Với công suất 50,5 tỷ giao dịch/năm, đồng euro kỹ thuật số sẽ tạo ra áp lực cạnh tranh đáng kể đối với các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán truyền thống.
Hiện tại, hai phần ba số giao dịch thẻ tại khu vực đồng euro vẫn được xử lý qua hạ tầng quốc tế, trong đó Visa và Mastercard chiếm vị trí thống trị. Thậm chí, hơn một nửa các quốc gia EU hoàn toàn phụ thuộc vào hệ thống thanh toán ngoài châu Âu.
ECB cho rằng đồng euro kỹ thuật số sẽ giúp ngăn chặn dòng phí dịch vụ chảy ra nước ngoài, đồng thời tăng cường khả năng tự chủ công nghệ - tài chính của châu Âu trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Tuy nhiên, dự án cũng vấp phải những lo ngại lớn. Hiệp hội Payments Europe cảnh báo việc phổ biến đồng euro kỹ thuật số có thể làm suy yếu mô hình doanh thu dựa trên phí giao dịch của các ngân hàng. Nếu người dân chọn giữ tiền trong ví điện tử thay vì gửi tiết kiệm, lượng tiền gửi tại ngân hàng sẽ giảm, từ đó ảnh hưởng đến khả năng cho vay đối với doanh nghiệp và hộ gia đình.
Ông Diederik Bruggink - Giám đốc cấp cao phụ trách thanh toán và đổi mới tại Hiệp hội Ngân hàng Tiết kiệm và Bán lẻ châu Âu, nhận định tác động cụ thể sẽ phụ thuộc vào hạn mức nắm giữ mà ECB đặt ra. Nếu hạn mức cao và chi phí dịch vụ thấp, áp lực với hệ thống ngân hàng sẽ càng gia tăng.
Dù vậy, ECB khẳng định dự án cũng mở ra cơ hội phát triển mới cho các ngân hàng trong khu vực. Các tổ chức tài chính có thể trở thành đơn vị phát hành ví điện tử euro kỹ thuật số, đồng thời phát triển thêm nhiều dịch vụ giá trị gia tăng để giữ chân khách hàng trước sự cạnh tranh từ các tập đoàn công nghệ toàn cầu.
Một khảo sát của BearingPoint hồi tháng 2 cho thấy khoảng một phần ba người dân eurozone sẵn sàng sử dụng đồng euro kỹ thuật số, tỷ lệ này dự báo sẽ tăng dần khi thế hệ người dùng trẻ trưởng thành. Tuy nhiên, một khảo sát khác của Payments Europe lại cho thấy 56% người tiêu dùng còn do dự về việc sử dụng loại tiền tệ mới này.
Đồng euro kỹ thuật số chỉ có thể chính thức triển khai nếu được Nghị viện châu Âu phê chuẩn. Trong khi đó, công tác chuẩn bị kỹ thuật vẫn đang được thúc đẩy. Báo cáo nội bộ cho biết ECB đã đề xuất ngân sách gần 1,5 tỷ euro để triển khai dự án khi các rào cản pháp lý được tháo gỡ.
Với kỳ vọng lớn cùng những thách thức hiện hữu, đồng euro kỹ thuật số được coi là bước đi chiến lược nhằm giúp châu Âu giành lại quyền kiểm soát trong lĩnh vực thanh toán, đồng thời giảm dần sự phụ thuộc vào các “gã khổng lồ” Visa và Mastercard.