Doanh nghiệp Việt tìm “chìa khóa” mới mở rộng thị trường
Chiều 14/8 tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức “Diễn đàn Kinh doanh 2025: Giải pháp đột phá hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới”, nhằm tạo không gian kết nối, trao đổi kinh nghiệm và tìm giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động.
Phó chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng cho biết, 7 tháng đầu năm 2025, kinh tế Việt Nam ghi nhận nhiều kết quả tích cực: GDP tăng khả quan; vốn FDI đăng ký gần 24,1 tỷ USD (tăng 27,3%); tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tăng 9,3%; kim ngạch xuất khẩu đạt 262,44 tỷ USD (tăng 14,8%). Riêng tháng 7/2025, xuất khẩu đạt kỷ lục 42,26 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay.
Niềm tin kinh doanh được củng cố nhờ “bộ tứ nghị quyết trụ cột” và cải cách mô hình chính quyền 2 cấp. Hơn 174.000 doanh nghiệp gia nhập hoặc quay lại thị trường, tổng vốn bổ sung 3,3 triệu tỷ đồng; gần 536.200 hộ kinh doanh mới, tăng 165% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, ông Phòng cũng chỉ ra nhiều thách thức: biến động địa chính trị làm dịch chuyển chuỗi giá trị; các thị trường lớn tăng cường hàng rào kỹ thuật; Mỹ áp thuế 20% với một số mặt hàng Việt Nam; nhiều quốc gia áp dụng tiêu chuẩn ESG khắt khe, đòi hỏi doanh nghiệp phải chuyển đổi xanh, số hóa và nâng tỷ lệ nội địa hóa.
Hiện Việt Nam đã ký 17 FTA với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ. Nghị quyết 226/NQ-CP yêu cầu đẩy mạnh xúc tiến thương mại theo ngành và thị trường trọng điểm, đồng thời đàm phán FTA mới với Trung Đông, Ấn Độ, châu Phi, Mỹ Latinh và nâng cấp các hiệp định trong ASEAN.
TS. Nguyễn Văn Hội - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương ví FTA như “đường cao tốc” đưa hàng Việt ra thế giới. CPTPP, EVFTA và RCEP có thể giúp GDP tăng thêm 0,5-3%. Các FTA thế hệ mới không chỉ mở cửa thương mại mà còn bao trùm vấn đề lao động, môi trường, minh bạch hóa, yêu cầu thực thi nghiêm ngặt. Năm 2024, GDP Việt Nam đạt 476,3 tỷ USD; xuất khẩu 405,53 tỷ USD, đứng top 20 thế giới; xuất khẩu gạo 9,18 triệu tấn, top 3 toàn cầu. Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn phụ thuộc vào một số thị trường, khu vực FDI và thu ngân sách từ xuất nhập khẩu. Ông Hội đề xuất phát triển công nghiệp chế biến, nông nghiệp chủ lực, mở rộng thị trường bền vững, nâng cấp hạ tầng logistics và tăng kết nối FDI - doanh nghiệp nội địa.
TS. Lê Duy Bình - Giám đốc Economica Việt Nam cho rằng xuất nhập khẩu giúp tăng dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá, tạo hàng triệu việc làm. Giá trị thương hiệu quốc gia năm 2024 đạt 507 tỷ USD (tăng 2%). Theo ông Bình, thay vì chỉ chạy theo kim ngạch, cần chú trọng giá trị gia tăng, tỷ lệ nội địa hóa và giảm nhập khẩu nguyên liệu. Khu vực FDI chiếm trên 70% xuất khẩu, trong khi tỷ lệ nội địa hóa dệt may chỉ đạt 45-50%. Ông đề nghị nâng vai trò xuất khẩu của doanh nghiệp Việt, mở rộng cả lĩnh vực xuất khẩu dịch vụ hiện đang nhập siêu.
Từ góc nhìn quốc tế, ông Nguyễn Hải Minh - Phó chủ tịch EuroCham đánh giá Việt Nam là điểm đến hàng đầu của nhà đầu tư EU, được hưởng lợi từ EVFTA. Tuy nhiên, hạ tầng và nguồn nhân lực vẫn là “nút thắt” cần tháo gỡ, cùng một số rào cản pháp lý. Ông nhấn mạnh EU và Việt Nam chia sẻ định hướng phát triển bền vững, đặc biệt trong xây dựng chuỗi cung ứng xanh.
GS-TS. Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế Tài chính Quốc hội đề xuất thúc đẩy liên kết chuỗi giữa doanh nghiệp lớn và nhỏ, xây dựng kế hoạch xúc tiến thị trường, hoàn thiện hạ tầng xuất khẩu. Ông Nguyễn Hữu Thập - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Tuyên Quang đưa ra 5 “chìa khóa”: liên kết cụm ngành; kết nối hạ tầng - số hóa; tài chính chuỗi; nhân lực - công nghệ AI; thể chế thuận lợi. Hiệp hội sẽ lập trung tâm kết nối nguồn lực, phát hành “Bản đồ cơ hội” điện tử và vận hành tổ công tác 48 giờ để xử lý vướng mắc.
Ông Phí Ngọc Trịnh - Tổng giám đốc Tập đoàn Hồ Gươm dự báo dệt may năm 2025 đạt 47-48 tỷ USD xuất khẩu nhưng phải đối mặt với áp lực cạnh tranh giá, yêu cầu xanh và phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu. Giải pháp là đa dạng hóa thị trường, phát triển sản phẩm mới qua R&D và ứng dụng công nghệ. Bà Trần Thị Thu Trang - Chủ tịch Hanel PT NextTech kiến nghị đàm phán FTA mới, lập Quỹ bảo hiểm rủi ro thương mại quốc tế, đầu tư logistics thông minh và đào tạo chuyên gia thương mại toàn cầu.
Ông Nguyễn Trung Tuyến - Chủ tịch Cộng đồng Doanh nghiệp Giá tốt Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của kết nối khi hơn 97% thành viên là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Cộng đồng thúc đẩy tiêu dùng nội địa, chuyển đổi số, nâng cao nhận diện hàng Việt, hợp tác với các chuỗi bán lẻ và đào tạo nhân lực.
Kết luận, Phó chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng đánh giá diễn đàn đã ghi nhận nhiều đề xuất thiết thực, chỉ ra khó khăn và giải pháp. Các ý kiến sẽ được tổng hợp gửi cơ quan quản lý để tháo gỡ điểm nghẽn, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới, góp phần vào tăng trưởng bền vững.