Những trường hợp không thuộc diện tham gia bảo hiểm thất nghiệp từ ngày 1/1/2026
Bắt đầu từ ngày 1/1/2026, Luật Việc làm năm 2025 chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều điều chỉnh quan trọng nhằm hoàn thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp.
Một trong những điểm nổi bật của luật mới là việc xác định rõ những trường hợp không thuộc diện tham gia bảo hiểm thất nghiệp, qua đó tránh trùng lặp quyền lợi và bảo đảm hiệu quả phân bổ nguồn lực bảo hiểm.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 31 của Luật Việc làm năm 2025, những người lao động đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng, hoặc đã đủ điều kiện để hưởng lương hưu sẽ không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Ngoài ra, người lao động đang làm việc theo hợp đồng thử việc, cũng như người giúp việc gia đình do tính chất đặc thù của công việc cũng được loại trừ khỏi đối tượng bắt buộc tham gia. Việc xác định rõ ràng các nhóm này nhằm tránh chồng chéo giữa các chính sách hỗ trợ và đảm bảo công bằng trong thực thi.
Không chỉ người lao động, trách nhiệm tham gia bảo hiểm thất nghiệp còn được mở rộng đến tất cả các tổ chức, cá nhân có sử dụng lao động.
Luật quy định rõ rằng các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập; các tổ chức, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, tổ chức cơ yếu; các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác; cơ quan, tổ chức nước ngoài và tổ chức quốc tế đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh và mọi cá nhân có thuê mướn lao động đều có nghĩa vụ thực hiện việc tham gia bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động thuộc diện bắt buộc.
Đáng chú ý, Luật Việc làm năm 2025 cũng đặt ra định hướng mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp trong tương lai. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, quyết định việc mở rộng diện bao phủ đối với các nhóm đối tượng khác trên cơ sở đề xuất từ Chính phủ và phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ. Đây được xem là bước đi chiến lược nhằm từng bước mở rộng phạm vi bao phủ của chính sách an sinh xã hội, đảm bảo tính bền vững và toàn diện.
Về phạm vi áp dụng, Luật Việc làm năm 2025 quy định rõ các đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Theo đó, gần như toàn bộ người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc xác định thời hạn từ đủ một tháng trở lên đều phải tham gia.
Ngoài ra, người lao động làm việc không trọn thời gian cũng thuộc diện bắt buộc nếu có mức lương tháng bằng hoặc cao hơn mức tiền lương tối thiểu dùng để tính đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Người làm việc theo hợp đồng làm việc cũng được đưa vào diện bắt buộc tham gia.
Đặc biệt, luật cũng bao phủ cả các chức danh quản lý có hưởng lương, bao gồm giám đốc, tổng giám đốc, thành viên hội đồng quản trị, thành viên ban kiểm soát, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn góp tại doanh nghiệp, cũng như các thành viên quản lý được bầu tại hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã, nếu có hưởng tiền lương.
Trường hợp một cá nhân đồng thời thuộc nhiều nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp khác nhau, người đó và đơn vị sử dụng lao động có trách nhiệm thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tham gia theo quy định, đồng thời với việc đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Quy định này nhằm đảm bảo không bỏ sót đối tượng và tăng tính bao phủ toàn diện của chính sách.
Theo Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, các quy định mới trong Luật Việc làm năm 2025 thể hiện rõ quyết tâm của Nhà nước trong việc nâng cao hiệu quả của hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt là bảo hiểm thất nghiệp. Việc cụ thể hóa các loại hợp đồng lao động, kể cả các thỏa thuận có "tên gọi khác", cho thấy nỗ lực bịt kín các khoảng trống pháp lý, bảo vệ quyền lợi người lao động dưới mọi hình thức hợp đồng.
Đây là một bước tiến quan trọng trong tiến trình hoàn thiện khung pháp lý, bảo đảm quyền lợi chính đáng cho lực lượng lao động trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng phát triển và đa dạng.