VASEP kiến nghị gỡ vướng về thuế VAT cho ngành thủy sản

Theo VASEP, kể từ khi Luật Thuế Giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 có hiệu lực, cộng đồng doanh nghiệp ngành thủy sản liên tục gặp khó khăn trong việc xác định thuế suất và thực hiện hoàn thuế. Đặc biệt, cùng một loại sản phẩm thủy sản sơ chế nhưng có thể bị áp hai mức thuế khác nhau, không chịu thuế hoặc 5%, tùy theo nguồn cung ứng. Sự bất nhất này không chỉ làm rối dòng tiền mà còn đội chi phí, làm suy giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.

VASEP kiến nghị Bộ Tài chính xem xét đưa các sản phẩm thủy sản sơ chế thông thường trở lại diện không phải kê khai, tính và nộp thuế VAT như quy định trước đây tại Nghị định 209/2013/NĐ-CP. Theo hiệp hội, chính sách hiện hành đang tạo gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp, đặc biệt là khi dòng tiền bị "đóng băng" trong thời gian chờ hoàn thuế, ảnh hưởng đến năng lực vận hành và thanh khoản.

Một vướng mắc lớn khác là điều kiện hoàn thuế mới yêu cầu nhà cung cấp đã kê khai và nộp thuế thì bên mua mới được hoàn thuế. Tuy nhiên, doanh nghiệp không có công cụ xác minh nghĩa vụ thuế của nhà cung cấp, dẫn đến nguy cơ bị từ chối hoàn thuế dù đã thanh toán hợp lệ. Do đó, VASEP đề nghị cho phép hoàn thuế nếu doanh nghiệp có đủ chứng từ và không có hành vi gian lận. Đồng thời, kiến nghị xây dựng hệ thống xác minh nghĩa vụ thuế tự động để tăng tính minh bạch và giảm thủ tục hành chính.

Về thuế suất của các sản phẩm phụ như bột cá, mỡ cá - vốn là nguyên liệu truyền thống cho thức ăn chăn nuôi, VASEP cho biết đang có sự áp dụng không đồng nhất giữa các địa phương. Nguyên nhân là cách hiểu khác nhau về nguồn gốc nguyên liệu. Hiệp hội kiến nghị áp dụng chính sách miễn VAT đồng nhất trên toàn quốc đối với nhóm sản phẩm này để đảm bảo sự ổn định cho ngành thức ăn chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản.

Trong chuỗi cung ứng, nhiều doanh nghiệp hợp tác với hộ nuôi thủy sản đang gặp khó vì không rõ các nghĩa vụ thuế, hóa đơn đối với hộ chăn nuôi trực tiếp hoặc hộ nuôi gia công. VASEP kiến nghị làm rõ quy định liên quan đến việc xuất hóa đơn, cũng như xác định rõ thu nhập từ nuôi gia công có được miễn VAT và thuế thu nhập cá nhân hay không.

VASEP cũng phản ánh quy định mới về phân bổ thuế đầu vào đang tạo gánh nặng hành chính, buộc doanh nghiệp phân bổ hai lần theo đối tượng và theo mức thuế suất (0%, 5%, 10%). Hiệp hội đề xuất bãi bỏ quy định phân bổ lần thứ hai, duy trì phương thức tính toán cũ để giảm thủ tục. Đồng thời, kiến nghị khoan hồng đối với lỗi kê khai nhỏ, đặc biệt là với hộ kinh doanh và doanh nghiệp mới thành lập. Các lỗi dưới 50.000 đồng không nên bị xử phạt, nhằm khuyến khích khởi nghiệp và hỗ trợ khu vực kinh tế phi chính thức chuyển đổi.

Ngành thủy sản hiện mang về khoảng 10 tỷ USD xuất khẩu mỗi năm, tạo việc làm cho hơn 4 triệu lao động. Theo VASEP, để hiện thực hóa Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn 2045, cần xây dựng một chính sách thuế hợp lý, minh bạch, nhất quán và ổn định. Đây là điều kiện then chốt để ngành giữ vững lợi thế cạnh tranh, thu hút đầu tư, phát triển bền vững và đóng góp tích cực cho kinh tế - xã hội, đặc biệt tại các vùng ven biển.

Thiên Bình