Hơn 100 khu tái định cư sắp hình thành tại miền Trung phục vụ tuyến đường sắt cao tốc quốc gia
Để chuẩn bị cho việc triển khai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, các tỉnh miền Trung đang khẩn trương lên kế hoạch xây dựng hàng loạt khu tái định cư. Cụ thể, tỉnh Quảng Trị dự kiến xây dựng 51 khu, Hà Tĩnh 35 khu, và Nghệ An 30 khu, nhằm đảm bảo ổn định đời sống cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi giải phóng mặt bằng.
Theo Sở Xây dựng tỉnh Quảng Trị, tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua địa bàn dài hơn 190 km, dự kiến bố trí hai ga chính tại khu vực TP. Đồng Hới (cũ) và TP. Đông Hà (cũ), cùng với bốn trạm bảo dưỡng tại các xã Bố Trạch, Ninh Châu, Tân Mỹ và Ái Tử.
Dự án ảnh hưởng đến khoảng 7.200 hộ dân, trong đó gần 3.100 hộ cần tái định cư. Quảng Trị lên kế hoạch xây dựng 51 khu tái định cư với tổng kinh phí khoảng 3.180 tỷ đồng.
Sở Xây dựng đang phối hợp cùng các sở, ban ngành và chính quyền địa phương để hoàn thiện các thủ tục pháp lý và chuẩn bị khởi công ít nhất một khu vào ngày 19/8 tới.
Tại Hà Tĩnh, tuyến đường sắt đi qua 23 xã, phường, ảnh hưởng đến hơn 1.300 hộ dân. Tỉnh dự kiến xây dựng 35 khu tái định cư, trong đó Thạch Hà và Cẩm Xuyên (cũ) mỗi địa phương 9 khu, TP. Hà Tĩnh (cũ) 3 khu và các địa phương khác với quy mô nhỏ hơn.
Hiện tại, khu đất tại thôn Liên Vinh, phường Hà Huy Tập (rộng 6 ha) là địa điểm duy nhất đủ điều kiện về quy hoạch, sử dụng đất và hạ tầng. Khu tái định cư đầu tiên dự kiến sẽ được khởi công vào ngày 19/8.
Đối với 34 khu còn lại, các địa phương phải hoàn thành quy hoạch chi tiết trong tháng 7/2025 và phê duyệt đầu tư trước tháng 10/2025 để kịp tiến độ bàn giao mặt bằng cuối năm 2026.
Tại Nghệ An, tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua 18 xã, phường và ảnh hưởng khoảng 2.150 hộ dân, trong đó có gần 2.000 hộ cần bố trí tái định cư. Tỉnh dự kiến xây dựng 30 khu tái định cư với tổng diện tích hơn 102 ha, kinh phí ước tính khoảng 1.450 tỷ đồng.
Ba địa phương được ưu tiên triển khai sớm gồm: phường Hoàng Mai, xã Tân Châu và Hưng Nguyên Nam, nơi có sẵn quỹ đất sạch và hạ tầng thuận lợi. Ngoài mục tiêu bố trí dân cư, Nghệ An còn tận dụng cơ hội từ dự án để tái cấu trúc hệ thống đô thị.
Đáng chú ý, khu vực ga Vinh tại phường Thành Vinh sẽ được quy hoạch theo mô hình đô thị TOD (Transit-Oriented Development - phát triển đô thị gắn với hệ thống giao thông công cộng), quy mô 44 ha, kết nối trực tiếp với cao tốc Bắc - Nam, quốc lộ 1 và các trục đường huyết mạch, kỳ vọng trở thành trung tâm dịch vụ - logistics của khu vực trung tâm tỉnh.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024, với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 1,7 triệu tỷ đồng (tương đương 67 tỷ USD). Tuyến đường dài 1.541 km, khổ đôi 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/h, bao gồm 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa, đi qua 20 tỉnh, thành phố từ Ngọc Hồi (Hà Nội) đến Thủ Thiêm (TP.HCM).
Ngoài nguồn vốn đầu tư công, dự án cũng sẽ huy động theo hình thức đối tác công tư (PPP) hoặc đầu tư kinh doanh, tùy theo phân kỳ và tính chất từng đoạn tuyến.
Tại phiên họp Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm lĩnh vực đường sắt ngày 9/7, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: công tác giải phóng mặt bằng được tách riêng khỏi dự án đầu tư và giao cho các địa phương phụ trách.
Lãnh đạo các tỉnh, thành cần trực tiếp chỉ đạo triển khai, đảm bảo tiến độ. Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu toàn bộ các địa phương liên quan đồng loạt khởi công giải phóng mặt bằng vào ngày 19/8.
Về mặt kỹ thuật, Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trước ngày 20/7; Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định và công bố tiêu chuẩn trước ngày 10/8.