Chính phủ bãi bỏ hình thức giáng chức và hạ bậc lương đối với công chức

Theo quy định mới, từ ngày 1/7/2025, công chức sẽ bị xử lý kỷ luật theo bốn hình thức gồm: khiển trách, cảnh cáo, cách chức (áp dụng riêng cho công chức lãnh đạo, quản lý) và buộc thôi việc. Như vậy, các hình thức giáng chức và hạ bậc lương, vốn được áp dụng trong các văn bản trước đó đã không còn nằm trong danh mục các biện pháp kỷ luật hành chính.

Trước thời điểm nghị định mới có hiệu lực, theo quy định từ năm 2023, công chức không giữ chức vụ lãnh đạo có thể bị kỷ luật bằng các hình thức: khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương hoặc buộc thôi việc. Riêng đối với công chức lãnh đạo, ngoài các hình thức trên còn có thêm giáng chức và cách chức.

Những người bị giáng chức hoặc hạ bậc lương sẽ chịu các hạn chế đáng kể trong sự nghiệp, như không được quy hoạch, bổ nhiệm, đào tạo hoặc nâng ngạch trong một khoảng thời gian tương ứng là 24 tháng và 12 tháng.

Nghị định 172/2025/NĐ-CP cũng phân loại rõ các mức độ vi phạm làm cơ sở cho việc xử lý kỷ luật, nhằm đảm bảo sự công bằng và phù hợp với tính chất từng hành vi.

Theo đó, hành vi vi phạm được xem là có hậu quả ít nghiêm trọng khi mức độ tác hại không lớn, chủ yếu ảnh hưởng trong nội bộ cơ quan và làm giảm uy tín ở mức độ hạn chế.

Vi phạm nghiêm trọng là những hành vi gây hậu quả rõ rệt, tác động lan rộng ra bên ngoài đơn vị, ảnh hưởng đến hình ảnh tổ chức trong dư luận xã hội. Trong khi đó, vi phạm rất nghiêm trọng là các hành vi có tính chất đặc biệt nguy hiểm, tác động tiêu cực đến toàn xã hội, gây bức xúc trong đội ngũ cán bộ, công chức và người dân, làm tổn hại nghiêm trọng đến uy tín cơ quan, tổ chức.

Trên cơ sở mức độ vi phạm, bốn hình thức kỷ luật sẽ được áp dụng linh hoạt. Hình thức khiển trách được áp dụng đối với công chức vi phạm lần đầu với hậu quả ở mức độ nhẹ.

Nếu người đó tiếp tục vi phạm sau khi đã bị khiển trách, hoặc vi phạm ngay từ đầu nhưng ở mức nghiêm trọng, hình thức cảnh cáo sẽ được áp dụng. Đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, nếu để xảy ra sai phạm nghiêm trọng tại đơn vị mà không có biện pháp ngăn chặn, cá nhân đó cũng sẽ bị cảnh cáo, dù hành vi cá nhân chỉ ở mức nhẹ.

Trường hợp công chức đã bị cảnh cáo mà tiếp tục tái phạm, hoặc vi phạm ngay từ đầu nhưng gây hậu quả rất nghiêm trọng và có thái độ cầu thị, tích cực khắc phục hậu quả, sẽ bị áp dụng hình thức cách chức.

Trong khi đó, hình thức buộc thôi việc sẽ được áp dụng đối với những trường hợp không sửa chữa sai phạm, tiếp tục tái phạm sau khi đã bị xử lý kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo hoặc cách chức; hoặc vi phạm nghiêm trọng ngay từ lần đầu và không có tinh thần tiếp thu, khắc phục.

Ngoài các hành vi vi phạm được phân loại theo mức độ hậu quả, Nghị định cũng quy định cụ thể các trường hợp buộc thôi việc không phụ thuộc vào số lần vi phạm hay mức độ vi phạm trước đó.

Cụ thể, công chức sử dụng văn bằng, chứng chỉ, giấy xác nhận giả hoặc không hợp pháp để được tuyển dụng vào cơ quan nhà nước sẽ bị buộc thôi việc. Tương tự, người bị phát hiện có hành vi nghiện ma túy hoặc các hành vi bị nghiêm cấm khác theo quy định của pháp luật cũng thuộc diện xử lý ở mức độ nghiêm khắc nhất.

Với việc bãi bỏ hai hình thức kỷ luật giáng chức và hạ bậc lương, Nghị định 172/2025/NĐ-CP thể hiện rõ định hướng đổi mới trong công tác quản lý công chức, hướng đến nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, dựa trên nguyên tắc thượng tôn pháp luật và hiệu quả công vụ. Nghị định sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

TH