Canada tìm điểm cân bằng giữa phát triển dầu mỏ và bảo vệ môi trường

Ngay trong những ngày đầu tiên nhậm chức, ông Carney đã có cuộc gặp với các lãnh đạo doanh nghiệp dầu khí, gửi đi tín hiệu hòa giải tới một lĩnh vực từng nhiều lần bất đồng với chính quyền tiền nhiệm của ông Justin Trudeau.

Ông Carney bày tỏ sự ủng hộ với các dự án năng lượng lớn, bao gồm việc xây dựng đường ống dẫn dầu mới và sáng kiến thu giữ carbon trị giá hàng chục tỷ đô Canada tại khu vực khai thác cát dầu ở Alberta. Phát biểu tại thành phố Saskatoon, Saskatchewan, ông gọi đây là một “thỏa thuận lớn” nhằm cân bằng giữa mục tiêu phát triển xuất khẩu năng lượng và giảm thiểu phát thải.

Tuyên bố của ông Carney đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong lập trường của chính ông, người từng cảnh báo về rủi ro khí hậu do nhiên liệu hóa thạch khi còn giữ cương vị Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh, và sau đó là đồng chủ tịch Liên minh Tài chính Glasgow vì phát thải ròng bằng 0 (GFANZ), tổ chức đã huy động được 130 nghìn tỷ USD cho các sáng kiến khí hậu toàn cầu.

Ngành công nghiệp dầu mỏ đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế Canada, nhưng trong nhiều năm qua, các doanh nghiệp trong ngành đã gặp khó khăn vì chính sách siết chặt phê duyệt các dự án đường ống từ chính quyền Ottawa.

Canada hiện là quốc gia xuất khẩu dầu lớn nhất vào Mỹ, gần như toàn bộ sản lượng xuất khẩu của nước này đều phụ thuộc vào thị trường phía Nam.

Nhằm giảm sự phụ thuộc này và ứng phó với căng thẳng thương mại từ Washington, Thủ tướng Carney đã bày tỏ quyết tâm tìm kiếm thị trường mới tại châu Á và châu Âu, đồng thời đẩy nhanh quy trình phê duyệt các dự án có khả năng thu hút đầu tư và nâng tầm Canada trở thành “siêu cường năng lượng” trong Nhóm G7.

Chiến thắng bất ngờ trong cuộc bầu cử tháng 4 giúp ông Carney nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các cử tri mong muốn một hướng đi mới, chống lại các chính sách đối đầu của Mỹ và củng cố nền kinh tế Canada.

Tuy nhiên, ông cũng đang đối mặt với làn sóng phản đối tại các tỉnh miền Tây, đặc biệt là Alberta nơi đang chứng kiến sự trỗi dậy của phong trào đòi quyền tự trị và trưng cầu dân ý. Dù vậy, những tín hiệu tích cực từ chính phủ mới đã phần nào làm dịu không khí căng thẳng. Tại Alberta, Giám đốc điều hành Hiệp hội Các nhà sản xuất dầu khí Canada bà Lisa Baiton cho biết: “Chúng tôi ghi nhận sự thay đổi đáng kể trong thái độ của Thủ tướng Carney. Việc bổ nhiệm ông Tim Hodgson, người từng làm việc tại Goldman Sachs và MEG Energy vào vị trí Bộ trưởng Năng lượng là một bước đi đáng khích lệ”.

Theo thống kê từ Hiệp hội, hiện có khoảng 26 tỷ CAD các dự án dầu khí đang trong quá trình xây dựng và hơn 100 tỷ CAD đang chờ quyết định đầu tư cuối cùng.

Trong số này, dự án Pathways Alliance trị giá 20 tỷ CAD do các doanh nghiệp dầu khí miền Tây đề xuất được kỳ vọng sẽ giúp cắt giảm lượng phát thải từ các mỏ dầu có mức phát thải carbon cao hàng đầu thế giới. Thủ hiến tỉnh Alberta Danielle Smith cho rằng nếu có thể triển khai một đường ống vận chuyển 1 triệu thùng/ngày ra bờ biển British Columbia, tỉnh này sẽ thu về khoảng 20 tỷ CAD doanh thu mỗi năm. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, chính quyền liên bang cần thể hiện sự cam kết rõ ràng hơn.

Thủ tướng Carney khẳng định rằng dầu khí “đã được khử carbon” của Canada cần được tiếp cận các thị trường quốc tế sau khi quy trình khai thác tại Alberta được cải thiện đáng kể về mặt phát thải.

Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đều tỏ ra lạc quan. Chủ tịch Strathcona Resources Adam Waterous cho rằng chính phủ “mới chỉ đi được nửa chặng đường”, khi một mặt khuyến khích các sáng kiến công nghệ xanh, mặt khác vẫn áp dụng các quy định hạn chế phát triển hạ tầng đường ống.

Trong khi đó, Tổng giám đốc Công ty TC Energy François Poirier cũng bày tỏ sự thận trọng trước những chi phí đầu tư cao cho các dự án mới. Dù vậy, ông đánh giá Thủ tướng Carney là người “thực tế và linh hoạt” trong các cuộc trao đổi đầu tiên với ngành năng lượng.

Quang Chiến