THACO đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam
Trong công văn gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, ông Trần Bá Dương - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Trường Hải (THACO) đã đề xuất đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với tổng vốn 61,35 tỷ USD, cam kết hoàn thành trong 7 năm.
Cụ thể, THACO đề xuất áp dụng hình thức đầu tư theo Luật Đầu tư bằng nguồn vốn tự có và nguồn vốn huy động hợp pháp khác. Theo chủ trương đầu tư dự án đã được Quốc hội phê duyệt, tổng mức đầu tư (đã bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư) là hơn 1,7 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 67,34 tỷ USD.
Tuy nhiên, THACO đề xuất đầu tư dự án với tổng vốn 1,562 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 61,35 tỷ USD. Trong đó, hạng mục giải phóng mặt bằng là một dự án độc lập do Nhà nước thực hiện và không tính vào tổng vốn đầu tư của dự án.
Về cơ cấu nguồn vốn đầu tư, THACO sẽ góp 20% tổng mức đầu tư, tương đương khoảng 12,27 tỷ USD, bao gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp khác thông qua phát hành cổ phần tăng vốn cho THACO và các tập đoàn thành viên, nhưng vẫn đảm bảo Chủ tịch Trần Bá Dương và gia đình nắm cổ phần chi phối.
Đồng thời, Tập đoàn sẽ thành lập công ty thực hiện dự án và mời gọi các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước khác tham gia góp vốn, trong đó THACO nắm cổ phần chi phối để cùng thực hiện dự án với điều kiện tiên quyết không chuyển giao, chuyển nhượng dự án, vốn góp, cổ phần trong công ty thực hiện dự án cho nước ngoài.

80% tổng vốn đầu tư còn lại, tương đương 49,08 tỷ USD sẽ được công ty vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước; được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ lãi vay trong thời gian 30 năm và tài sản đảm bảo là toàn bộ công trình dự án.
Do tính chất đặc thù của tuyến đường sắt tốc độ cao đòi hỏi công nghệ và kỹ thuật cao về luyện kim, cơ khí chế tạo, xây dựng và nhất là công nghệ số tích hợp và hệ thống điều khiển, yếu tố an ninh, an toàn trong quá trình xây dựng và quản lý vận hành, THACO đề nghị phân kỳ thực hiện dự án thành 2 giai đoạn.
Trong đó, giai đoạn 1 sẽ hoàn thành xây dựng và đưa vào hoạt động dự án trong 5 năm với 2 phân đoạn từ TP.HCM đến Nha Trang và từ Hà Nội đến Hà Tĩnh, sau khi được Nhà nước bàn giao mặt bằng sạch. THACO cho rằng đây là 2 phân đoạn có nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa lớn để đưa vào vận hành, khai thác.
Ở giai đoạn 2, doanh nghiệp sẽ hoàn thành toàn bộ dự án trong 2 năm tiếp theo với phân đoạn còn lại từ ga Hà Tĩnh đến ga Nha Trang, do phân đoạn này có địa hình đèo dốc, địa chất phức tạp nên cần thời gian nghiên cứu và có giải pháp hiệu quả nhất.
Trong đề xuất, Tập đoàn cũng cho hay sẽ áp dụng công nghệ đường sắt chạy trên ray, điện khí hóa; bảo đảm tính hiện đại, tiêu chuẩn quốc tế trên nguyên tắc THACO cùng các doanh nghiệp trong nước hợp tác để nhận chuyển giao công nghệ một cách hợp lý từ các đối tác có kinh nghiệm hàng đầu thế giới tại châu Âu (Đức, Pháp...); châu Á (Nhật Bản, Hàn Quốc...).
Đồng thời, tổ chức đào tạo nhân sự tiến đến làm chủ công nghệ trong xây dựng hạ tầng; sản xuất đầu máy, toa xe; hệ thống tín hiệu, điều khiển; quản lý, vận hành hệ thống đường sắt tốc độ cao nhằm chủ động hình thành ngành công nghiệp đường sắt và thông qua dự án này phát triển các ngành công nghiệp nền tảng.
Về phương án kinh doanh, THACO đề xuất thời gian hoạt động dự án là 70 năm, phù hợp với Luật Đầu tư. Trong đó, nhà đầu tư sẽ đề xuất giá vé để cơ quan Nhà nước phê duyệt trên cơ sở đảm bảo phương án tài chính và thời gian hoàn vốn cho dự án theo quy định.
Đồng thời, doanh nghiệp kiến nghị được hưởng các chính sách ưu đãi theo Nghị quyết 172/2024/QH15 và Luật Đường sắt 2017. Cụ thể, Nhà nước tách riêng công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư; Ưu tiên giao quỹ đất để phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development); Miễn thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị chưa sản xuất trong nước; Hưởng các cơ chế ưu đãi đặc thù, đặc biệt, và các ưu đãi đầu tư ở mức cao nhất theo quy định pháp luật hiện hành.
THACO khẳng định sẽ làm chủ toàn bộ chuỗi giá trị dự án, từ đầu tư, xây dựng đến vận hành và khai thác. Tập đoàn cam kết hợp tác với các doanh nghiệp trong nước trong lĩnh vực luyện kim, cơ khí, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp số… nhằm hình thành ngành công nghiệp đường sắt hiện đại.
Các thành viên của THACO như THACO INDUSTRIES sẽ đảm nhiệm nghiên cứu, sản xuất đầu máy, toa xe, linh kiện; THADICO - Đại Quang Minh triển khai hạ tầng, quản lý vận hành; THISO phát triển hệ thống hạ tầng xã hội: Thương mại, y tế, giáo dục quanh các ga theo mô hình TOD.
Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024 với tổng vốn sơ bộ khoảng 1,7 triệu tỷ đồng (tương đương 67 tỷ USD). Tuyến đường dài 1.541km, bắt đầu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP.HCM), đi qua 20 tỉnh, thành.
Dự án được đầu tư mới với khổ đôi 1.435mm, tốc độ thiết kế 350km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục, bao gồm 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách và có khả năng vận tải hàng hóa khi cần thiết, đồng thời phục vụ mục tiêu quốc phòng, an ninh.