Cân nhắc điều chỉnh điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp

Theo Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), những trường hợp không được hưởng trợ cấp thất nghiệp bao gồm: người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật theo quy định của Bộ luật Lao động; viên chức đơn phương chấm dứt hợp đồng đúng quy định của Luật Viên chức và người lao động nghỉ việc khi đã đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Quy định này được cho là nhằm bảo đảm tính kỷ luật trong quan hệ lao động, hạn chế việc nghỉ việc tùy tiện, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, một số đại biểu Quốc hội, trong đó có đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình), cho rằng việc từ chối trợ cấp thất nghiệp với lý do người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng trái luật là chưa hợp lý. Bởi việc hưởng bảo hiểm thất nghiệp là quyền độc lập, được xác lập trên cơ sở người lao động đã đóng bảo hiểm, chứ không nên gắn chặt với tính hợp pháp của việc nghỉ việc.

Đại biểu Tâm lập luận rằng nếu người lao động có vi phạm, họ vẫn có thể bị yêu cầu bồi thường theo quy định của Bộ luật Dân sự, nhưng không nên vì thế mà tước đi quyền được hưởng trợ cấp từ quỹ bảo hiểm mà họ đã đóng góp.

Một vấn đề khác cũng được đề cập là điều kiện về thời gian tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Dự thảo yêu cầu người lao động phải đang đóng bảo hiểm tại thời điểm nghỉ việc, đồng thời đã đóng đủ 12 tháng trong vòng 24 tháng trước khi nghỉ việc. Với lao động ngắn hạn (hợp đồng từ 1 đến dưới 12 tháng), thời gian này được giãn lên 36 tháng.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) cho rằng quy định này có thể gây bất lợi cho người lao động làm việc tại các doanh nghiệp đang nợ bảo hiểm. Khi chấm dứt hợp đồng, họ không những không được trả lương, không có việc làm mà còn bị từ chối trợ cấp vì không đáp ứng điều kiện đóng bảo hiểm ở tháng liền kề.

Ông đề xuất chỉ cần xác định người lao động đã từng tham gia bảo hiểm thất nghiệp đủ 12 tháng trong khung thời gian luật định là đủ điều kiện, không nên buộc phải đóng vào đúng tháng cuối cùng trước khi nghỉ việc.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết các quy định hiện hành đã được kế thừa trong dự thảo nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

Đặc biệt với nhóm làm việc theo mùa vụ hoặc hợp đồng ngắn hạn, quy định giãn thời gian đóng bảo hiểm từ 24 tháng lên 36 tháng trước khi nghỉ việc là nhằm hỗ trợ nhóm lao động này được tiếp cận chính sách tốt hơn, dù quá trình tham gia không liên tục.

Tuy vậy, các đại biểu cho rằng cần tiếp tục xem xét để đảm bảo quy định mang tính nhân văn, thực tế, tạo động lực để người lao động tiếp tục tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Việc điều chỉnh hợp lý sẽ không chỉ góp phần bảo vệ quyền lợi người lao động, mà còn tạo nền tảng cho một hệ thống an sinh xã hội ổn định và bền vững.

TH