5 điểm mới của dự thảo Luật Đường sắt sửa đổi
Bộ Giao thông Vận tải vừa trình Chính phủ dự thảo Luật Đường sắt sửa đổi, tập trung vào 5 vấn đề quan trọng, mang tính đột phá, nhằm bổ sung các cơ chế để phát triển ngành công nghiệp đường sắt, huy động vốn đầu tư hạ tầng đường sắt.
Huy động nguồn lực địa phương vào đầu tư đường sắt
Dự thảo Luật Đường sắt sửa đổi gồm 8 chương, 73 điều, đưa ra cơ chế thu hút sự tham gia của các tổ chức, cá nhân vào đầu tư phát triển hạ tầng đường sắt thông qua các mô hình hợp tác công tư (PPP) như BT, BOT, BTO... Đặc biệt, chính quyền địa phương được phép sử dụng ngân sách để bồi thường, hỗ trợ tái định cư và đầu tư vào một số hạng mục thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia.
Dự luật cũng đơn giản hóa thủ tục đầu tư, giúp đẩy nhanh tiến độ các dự án đường sắt đô thị. Theo đó, cấp tỉnh được toàn quyền quyết định đầu tư dự án đường sắt đô thị mà không cần thực hiện thủ tục về chủ trương đầu tư như trước đây.
Quản lý kết cấu hạ tầng đường sắt rõ ràng, hiệu quả hơn
Dự thảo Luật Đường sắt sửa đổi bổ sung khái niệm "đường sắt địa phương", bao gồm cả đường sắt đô thị và đường sắt thông thường vận chuyển hành khách, hàng hóa. Điều này giúp đáp ứng nhu cầu đầu tư của nhiều tỉnh thành như Bình Dương, Tây Ninh, Thanh Hóa...
Ngoài ra, dự thảo quy định cụ thể về tổ chức được giao quản lý tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt do Nhà nước đầu tư. Việc này nhằm giải quyết những bất cập trong quản lý, bảo trì tuyến đường sắt quốc gia hiện nay, vốn đang gặp nhiều vướng mắc pháp lý.
Phát triển công nghiệp đường sắt, giảm phụ thuộc vào nước ngoài
Một trong những điểm nhấn quan trọng của dự thảo Luật Đường sắt sửa đổi là đưa một số sản phẩm công nghiệp đường sắt vào danh mục công nghệ cao được ưu tiên đầu tư. Các dự án có yếu tố nước ngoài, đặc biệt là đấu thầu quốc tế, phải kèm điều kiện bắt buộc nhà thầu chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực để Việt Nam có thể làm chủ trong vận hành, bảo trì và sản xuất.
Dự luật cũng yêu cầu chủ đầu tư và nhà thầu ưu tiên sử dụng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trong nước khi có đủ điều kiện, nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp đường sắt nội địa, đồng thời tạo động lực phát triển công nghiệp phụ trợ.
Đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng công nghệ trong ngành đường sắt
Dự thảo Luật Đường sắt sửa đổi đưa ra cơ chế khuyến khích nghiên cứu, phát triển công nghệ phục vụ công nghiệp đường sắt. Các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ trong lĩnh vực này sẽ được hưởng ưu đãi như doanh nghiệp công nghệ cao, đồng thời có quyền áp dụng đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu hoặc đặt hàng để lựa chọn đơn vị cung ứng.
Ngoài ra, doanh nghiệp được hỗ trợ tài chính từ ngân sách Nhà nước để mua sắm, vận hành thiết bị phục vụ nghiên cứu, phát triển công nghệ, góp phần hiện đại hóa ngành đường sắt.
Cắt giảm thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp
Dự thảo luật mới cắt giảm 4 thủ tục hành chính trong tổng số 20 thủ tục hiện hành, sửa đổi 10 thủ tục để đơn giản hóa quy trình và chỉ giữ lại 6 thủ tục thiết yếu.
Đáng chú ý, dự luật giảm 33% số ngành nghề kinh doanh có điều kiện so với Luật Đường sắt 2017, đồng thời trao quyền lớn hơn cho chính quyền địa phương trong việc đầu tư, quản lý, vận hành hệ thống đường sắt. Những thay đổi này được kỳ vọng sẽ tạo môi trường thông thoáng hơn cho doanh nghiệp, thúc đẩy đầu tư và phát triển ngành đường sắt trong thời gian tới.
Với những điều chỉnh quan trọng trên, dự thảo Luật Đường sắt sửa đổi hứa hẹn sẽ tạo đột phá trong việc huy động nguồn lực, đơn giản hóa thủ tục, thúc đẩy nghiên cứu khoa học và phát triển công nghiệp đường sắt trong nước. Nếu được thông qua, đây sẽ là cú hích quan trọng giúp ngành đường sắt Việt Nam phát triển bền vững, hiện đại và đáp ứng nhu cầu vận tải trong giai đoạn tới.