Rau muống xào tỏi trên... trường quốc tế

Taste Atlasc còn cho rằng, đây còn là món ăn “quốc dân” của Việt Nam, mang đậm hương vị đặc trưng của ẩm thực Việt Nam, làm hài lòng cả thực khách quốc tế.

Món rau muống xào tỏi được chế biến một cách đơn giản, nhưng lại mang đến hương vị khó quên. Sự kết hợp của các nguyên liệu, gồm rau muống, tỏi, nước mắm, muối, đường, bột ngọt và dầu ăn hoặc mỡ heo tạo nên món ăn đậm đà, dân dã nhưng lại đưa cơm. Món ăn này khi ăn kèm với cơm trắng tạo nên một sự kết hợp tuyệt vời, dễ ăn và rất phù hợp cho bữa cơm gia đình, không kén người ở vùng quê hay phố thị, quán bình dân hay nhà hàng 5 sao.

Từ Bắc vô Nam và tiến ra thế giới

Trong dòng chảy lịch sử, xưa kia những cánh đồng, đầm nước, kênh rạch miền Nam không thiếu những vạt rau muống mọc hoang. Nhưng ngày ấy, người miền Nam không hề biết ăn rau muống. Bà con chỉ nhìn những vạt rau muống này như loài cỏ dại.

Thế rồi dòng người Bắc di cư vào Nam từ biến cố 1954 đã dần thay đổi số phận của rau muống, khiến nó xuất hiện tăng dần đều trên mâm cơm ở phương Nam.

Ở ngoài Bắc, để có rau muống ăn hoặc đưa ra chợ bán, người ta phải dành ra những mảnh ao, khu ruộng để trồng. Rau muống cũng phải được chăm bón như bất kỳ loại rau nào khác.

Khi vô miền Nam, các di dân ngày ấy thật bất ngờ vì rau muống “dại” mọc khắp nơi, tươi non mơn mởn. Rau muống trong mắt những di dân ngày ấy như một món rau trời được thiên nhiên ban tặng. Đồng bào di cư thì bất ngờ vì không trồng mà vẫn có ăn. Còn người miền Nam thì mắt tròn, mắt dẹt ngạc nhiên vì bỗng dưng thứ cỏ dại lại chễm chệ trên mâm cơm của người Bắc di cư. Từ đó mới có câu “Em ơi đừng lấy Bắc kỳ, nó ăn rau muống...” Câu nói ban đầu có vẻ hơi phân biệt vùng miền, nhưng dần dần trở nên gần gũi, dễ thương bởi chính những con người bản địa phương Nam cũng dần bị “đồng hóa” bởi rau muống.

Ngày nay, dân “nghiện” rau muống chẳng còn phân biệt người Nam hay người Bắc nữa. Thậm chí, món rau muống ở trong Nam dường như có phần thịnh hơn ngoài Bắc, bởi nguồn cung trong này có phần dồi dào hơn. Món rau muống trở nên phổ thông đến mức, bước vào bàn, khi chưa cầm thực đơn, khi chưa biết kêu món gì thì người ta đã buột miệng “cho rau muống xào tỏi trước”!

Trong ký ức của những hậu duệ Nam kỳ

Là người “Nam kỳ” chính hiệu, vào những ngày Hè oi ả ngày ấy, khi cánh đồng lúa mơn mởn sắc xanh, anh em chúng tôi thường rủ nhau ra đồng hái rau muống mọc dọc theo bờ kênh. Cơn mưa đổ xuống làm cho những ngọn rau muống càng thêm tươi non, mềm mượt, trở thành món ăn quen thuộc cho bữa cơm chiều. Chúng tôi mang mớ rau về, cho vào rổ tre trước và háo hức đợi mẹ chuẩn bị bữa ăn.

Mẹ cẩn thận nhặt phần rau già bỏ. Bàn tay mẹ thoăn thoắt thái từng tép tỏi, rồi cho vào chảo dầu nóng. Tiếng tỏi phi xèo xèo trong dầu, mùi thơm ngào ngạt tỏa khắp gian bếp nhỏ khiến bụng tôi cồn cào đói. Chảo rau muống nhanh chóng được đảo đều tay, màu xanh của rau quyện với sắc vàng nhẹ của tỏi phi, mùi hương không thể cưỡng lại. Bữa cơm chỉ cần đĩa rau muống xào tỏi và chén nước mắm ớt chấm là đủ đầy để chúng tôi cảm thấy tròn vẹn.

Dừng chân mưu sinh ở TP.HCM, tôi cũng thường làm món rau muốn xào tỏi. Và có lần, tôi được anh Th. - một doanh nhân nổi danh trong ngành thực phẩm và đồ uống mời đến tư dinh dùng bữa cơm thân mật mừng anh trúng gói thầu lớn. Giữa những món ăn “tiến vua”, tôi bất ngờ khi thấy món rau muống xào tỏi dân dã được đặt trang trọng trên bàn tiệc. Nhìn tôi, anh Th. bảo rằng cứ vài ngày vợ anh lại tự tay làm món này cho cả nhà ăn.

Quê anh Th. miền Tây. Thuở nhỏ, gia đình anh nghèo khó, rau muống xào tỏi là món ăn chính trong những bữa cơm đạm bạc. Mỗi ngày, sau giờ đi học, Th. và mẹ cùng nhau ra đồng hái rau muống, mang ra chợ bán lấy tiền trang trải học phí, mua tập vở, áo quần. Chính cái khắc khổ ấy đã nuôi dưỡng ý chí và nghị lực, giúp anh vươn lên trong cuộc sống.

Khi đã đạt đỉnh cao sự nghiệp, món rau muống xào tỏi ấy vẫn giữ một vị trí thiêng liêng trên mâm cơm gia đình anh, như hình ảnh nhắc nhở không quá khứ, về những gian nan đã tôi luyện nên con người anh hôm nay.

Giữa cuộc sống hiện đại và sự hào nhoáng của thành công, anh Th. vẫn giữ trong tim lòng biết ơn sâu sắc với quá khứ, với những giá trị giản đơn mà ý nghĩa. Món ăn ấy như một lớp vỏ ngoài mộc mạc che giấu những tầng sâu của ký ức, sự khiêm nhường và cả tình yêu thương.

Anh Th. nói, thành công của doanh nhân không chỉ nằm ở tiền bạc hay danh vọng, mà còn ở việc biết lan tỏa tình thương, truyền cảm hứng cho cộng đồng và giữ vững gốc rễ giữa mọi đổi thay.

Trang Thanh