Mức giảm trừ gia cảnh cao hơn gấp đôi thu nhập bình quân đầu người
Bộ Tài chính vừa có phản hồi về kiến nghị của cử tri các địa phương liên quan giảm trừ gia cảnh với người nộp thuế. Theo đó, mức giảm trừ gia cảnh hiện cao hơn 2,2 lần so với thu nhập bình quân đầu người.
Trước đó, cử tri 6 tỉnh (Bình Định, Hà Giang, Thái Nguyên, Trà Vinh, Tuyên Quang, Tây Ninh) đã có văn bản gửi đến Ban Dân nguyện của Quốc hội đề nghị điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế, người phụ thuộc và điều chỉnh biểu thuế lũy tiến từng phần đảm bảo phù hợp với thực tế.
Trước kiến nghị này, Bộ Tài chính cho biết, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế, người phụ thuộc của người nộp thuế là mức cụ thể theo mặt bằng chung của xã hội, không phân biệt người có thu nhập cao hay thấp, với nhu cầu tiêu dùng khác nhau. Các trường hợp khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo thì luật đã có quy định giảm thuế.
Hiện, Việt Nam có mức giảm trừ cho người nộp thuế cao hơn mức phổ biến mà các nước đang áp dụng. Vì vậy, Bộ Tài chính lưu ý, mức giảm trừ gia cảnh cụ thể cần được nghiên cứu, tính toán một cách kỹ lưỡng, đảm bảo cao hơn GDP bình quân đầu người, tiền lương tối thiểu vùng, mức chi tiêu bình quân đầu người trong một giai đoạn nhất định.
Bộ Tài chính cũng dẫn theo báo cáo khảo sát mức sống dân cư năm 2023 của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), thu nhập bình quân đầu người/tháng của Việt Nam trong năm 2023 là 4,96 triệu đồng, và nhóm hộ có thu nhập cao nhất (gồm 20% dân số giàu nhất) có thu nhập bình quân 10,86 triệu đồng/tháng/người.
Theo đó, mức giảm trừ cho người nộp thuế hiện nay là 11 triệu đồng/tháng, tương đương hơn 2,2 lần so với mức thu nhập bình quân đầu người (cao hơn nhiều so với mức phổ biến mà các nước đang áp dụng từ 0,5-1 lần). Mức giảm trừ đối với người phụ thuộc 4,4 triệu đồng/người/tháng cũng gần với mức thu nhập bình quân đầu người hiện nay.
Liên quan đến biến động của chỉ số giá tiêu dùng (CPI), Bộ Tài chính cho rằng theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng của năm 2020 tăng 3,23%; năm 2021 tăng 1,84%; năm 2022 tăng 3,15% và năm 2023 tăng 3,25%. Như vậy, kể từ thời điểm tăng mức giảm trừ gia cảnh gần nhất (năm 2020) đến nay, chỉ số giá tiêu dùng mới tăng 11,47%, do đó theo quy định thì chưa thể điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh.
Trong văn bản trả lời kiến nghị của cử tri, Bộ Tài chính cũng nhắc lại 2 lần nâng mức giảm trừ gia cảnh trong khoảng 15 năm nay, góp phần giảm bớt nghĩa vụ cho người nộp thuế.
Cụ thể, Luật Thuế thu nhập cá nhân áp dụng từ ngày 1/1/2009 quy định mức giảm trừ 4 triệu đồng/tháng (48 triệu đồng/năm) đối với người nộp thuế; giảm trừ 1,6 triệu đồng/tháng/người phụ thuộc.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân áp dụng từ ngày 1/7/2013 đã nâng mức giảm trừ lên 9 triệu đồng/tháng với người nộp thuế; giảm trừ 3,6 triệu đồng/tháng/người phụ thuộc.
Và đầu tháng 6/2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 954, nâng mức giảm trừ với người nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm); với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.
Do đó, với mức giảm trừ theo quy định hiện hành, người có thu nhập từ tiền lương, tiền công ở mức 17 triệu đồng/tháng (nếu có 1 người phụ thuộc) hay mức 22 triệu đồng/tháng (nếu có 2 người phụ thuộc) sau khi trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp… cũng chưa phải nộp thuế.
Chính vì vậy, Bộ Tài chính đang rà soát, đánh giá tổng thể Luật Thuế thu nhập cá nhân, trong đó có nội dung về mức giảm trừ gia cảnh, biểu thuế lũy tiến từng phần. Dự kiến dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi sẽ được đăng ký chương trình xây dựng luật vào năm 2025, trình Quốc hội cho ý kiến vào tháng 10/2025 và thông qua vào tháng 5/2026.
Theo Bộ Tài chính, nửa đầu năm 2024, số thu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đạt 99.748 tỷ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ năm trước, vượt số thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước tới 837 tỷ đồng. Số thu này cao hơn gấp hai lần số tiền thu từ thuế TNCN của năm 2014 và nhiều hơn của cả năm 2018.
Một trong những lý do khiến thuế TNCN tăng trong nửa đầu năm nhờ khoản thu chuyển nhượng bất động sản tăng trên 60%, chứng khoán tăng khoảng 30%.