Chính quyền Mỹ sẽ không dễ xử lý ứng dụng TikTok?
Hạ viện Hoa Kỳ chỉ mất một tuần để thông qua dự luật buộc TikTok cắt quan hệ với công ty mẹ ByteDance ở Trung Quốc, hoặc bị cấm hoạt động tại Mỹ. Tổng thống Joe Biden cho biết, ông sẽ ký thành luật nếu nó được Thượng viện ủng hộ. Dự luật kêu gọi cấm TikTok và bất kỳ ứng dụng nào do ByteDance phát triển, trừ khi tập đoàn này thoái vốn. Tuy nhiên liệu điều này có dễ dàng?
Liệu dự luật có đến được bàn Tổng thống hay không, hiện là một trong nhiều câu hỏi được đặt ra.
Quan điểm tại Thượng viện hiện chia làm 2 luồng.
Một số thượng nghị sĩ bày tỏ lo ngại về ngôn ngữ trong dự luật của Hạ viện. Cựu Tổng thống Donald Trump, từng là nhà phê bình hàng đầu của TikTok, đã thay đổi quan điểm khi tranh cử nhiệm kỳ 2 vào tháng 11 tới. Trong khi đó, các chuyên gia đã chỉ ra rào cản kỹ thuật, đối với việc buộc thoái vốn hoặc ban hành lệnh cấm.
Chủ tịch Ủy ban Thương mại Thượng viện Maria Cantwell và Chủ tịch Ủy ban Tình báo Mark Warner đang kêu gọi một phiên điều trần công khai về vấn đề này, trước khi bất kỳ dự luật về TikTok nào được đưa lên Thượng viện.
Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Chuck Schumer vẫn chưa có ý định về một phiên điều trần hoặc một cuộc bỏ phiếu.
Mọi thứ đang bị trì hoãn, khi Quốc hội bước vào kỳ nghỉ lễ Phục sinh kéo dài hai tuần.
Ông Collin Walke cựu thành viên Hạ viện bang Oklahoma nói: “Thường sẽ có 1 số phản hồi trực tiếp lẫn gián tiếp. Hiện nay tất cả vẫn nhạt nhòa. Có lẽ đợi đến cuối năm, dự luật mới được thông qua tại Thượng viện.”
Một số nhà lập pháp, cả Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa, đã bày tỏ lo ngại rằng, dự luật dẫn đến sự vi phạm các quyền của Tu chính án thứ nhất về tự do ngôn luận.
Nếu Thượng viện thông qua nhưng có thay đổi về nội dung, một ủy ban gồm các thành viên của hai viện sẽ phải dung hòa khác biệt, và thống nhất về một phiên bản cuối cùng để mỗi viện bỏ phiếu.
Nhưng hiện nay, TikTok có một đồng minh không ngờ, là ông Trump.
Với tư cách Tổng thống, ông Trump đã ban hành hai mệnh lệnh vào năm 2020. Một muốn cấm TikTok ở Mỹ nhưng bị thẩm phán liên bang chặn. Một yêu cầu ByteDance thoái vốn. Lệnh này dẫn đến cuộc điều tra kéo dài nhiều năm về TikTok của Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Hoa Kỳ (CFIUS). Tổ chức trên cũng yêu cầu ByteDance bán cổ phần tại TikTok vào năm ngoái, nhưng không có hành động nào được thực hiện.
Tuy nhiên giờ đây, ông Trump nói rằng lệnh cấm TikTok sẽ có lợi cho Facebook, mạng xã hội mà ông coi là kẻ thù. Lý do dẫn đến sự thay đổi quan điểm, bao gồm sức hấp dẫn của nền tảng đối với cử tri trẻ. Một số tỷ phú ủng hộ ứng dụng này, là nhà tài trợ chính cho chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Nếu cuối cùng được ký thành luật, TikTok dự kiến sẽ lại đấu tranh trước tòa.
Công ty đã kiện chính phủ Hoa Kỳ về lệnh cấm của ông Trump và bang Montana. Trong cả hai trường hợp, các thẩm phán đã đứng về phía TikTok.
Theo 1 số nguồn tin, TikTok đã hợp tác với công ty luật, để chuẩn bị cho cuộc chiến tiềm năng tại tòa án.
Giám đốc điều hành TikTok Shou Chew nói: “Chúng tôi tiếp tục làm tất cả những gì có thể, bao gồm cả việc thực hiện các quyền hợp pháp, để bảo vệ nền tảng này.”
Một số chuyên gia cho rằng, còn có tác nhân khác trong vở kịch. Đó là Trung Quốc.
Bắc Kinh nhiều lần tuyên bố phản đối ByteDance thoái vốn khỏi TikTok. Họ có thể ngăn chặn quá trình này. Năm 2020, chính phủ Trung Quốc bổ sung trí tuệ nhân tạo, bao gồm thuật toán đề xuất dựa trên phân tích dữ liệu, vào danh sách kiểm soát xuất khẩu. Do đó về kỹ thuật, ByteDance phải xin phép bộ trưởng thương mại, trước khi bán công nghệ.
Thuật toán vẫn là biến số chính. Tách thuật toán khỏi ByteDance là quá trình rất phức tạp, với sự giám sát kỹ lưỡng từ cơ quan quản lý Hoa Kỳ. Theo quan điểm của tôi, trọng tâm của vấn đề là Trung Quốc không bao giờ cho phép bán mã nguồn tới một công ty Hoa Kỳ. Điều này khiến vấn đề trở thành 1 mạng nhện phức tạp, đối với bất kỳ người mua tiềm năng nào.
Ông Dan Ives, giám đốc điều hành Wedbush Securities
TikTok hiện có nhiều thứ được cho là rất giá trị tại Hoa Kỳ. Ví dụ hơn 150 triệu tài khoản cá nhân và hơn 5 triệu tài khoản doanh nghiệp. Năm 2023, doanh thu của TikTok tại Mỹ là 16 tỷ USD. Do đó nếu mất TikTok, ByteDance sẽ giảm lượng lớn giá trị.
Ngoài ra, câu hỏi là ai sẽ mua? Không nhiều thực thể đủ khả năng mua lại TikTok. Các chuyên gia ước tính, nền tảng truyền thông xã hội này được định giá khoảng 100 tỷ USD.
Bất kỳ công ty truyền thông xã hội nào đủ khả năng mua lại, ví dụ Facebook, đều có nguy cơ đối mặt với thách thức chống độc quyền. Sau đó là thách thức về kỹ thuật.
Nếu trở thành luật và ByteDance không thoái vốn, lệnh cấm trên toàn quốc đối với nền tảng sẽ bắt đầu. Tất cả cửa hàng ứng dụng và nhà cung cấp internet ở Hoa Kỳ được yêu cầu ngừng hỗ trợ TikTok, và hạn chế quyền truy cập của người dùng.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích và chuyên gia an ninh mạng, một tường lửa lớn để chặn quyền truy cập của người Mỹ vào TikTok, dường như không hiệu quả và sẽ cần một lượng lớn nguồn lực.