Trung Quốc đang cạn phương án để kích thích nền kinh tế?
Thời gian qua, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cắt giảm lãi suất cho vay đối với người mua nhà, với mong muốn vực dậy thị trường bất động sản. Một số ý kiến cho rằng, đây là động thái phản ánh các nhà hoạch định chính sách hiện không còn nhiều phương án để kích thích nền kinh tế.
Theo Nikkei Asia, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc ngày 20/2 đã hạ lãi suất cho vay cơ bản kỳ hạn 5 năm, từ 4,2% xuống 3,95%. Chứng khoán niêm yết ở thị trường Thượng Hải đã tăng sau động thái trên.
Việc cắt giảm này, là lớn nhất từ trước đến nay, được cho đã vượt mong đợi của thị trường.
Động thái diễn ra sau khi Ngân hàng Trung ương giải phóng 1 nghìn tỷ nhân dân tệ (tương đương 139 tỷ USD) để cho vay vào ngày 5/2, bằng cách giảm dự trữ của các ngân hàng thương mại xuống 0,5%. Điều này đánh dấu lần đầu tiên kể từ tháng 12/2021, cả tỷ lệ dự trữ bắt buộc và lãi suất cho vay cơ bản, đều hạ xuống trong cùng một tháng.
Động thái tăng cường khả năng cung cấp tín dụng này, diễn ra khi tình trạng ảm đạm bất động sản của Trung Quốc kéo dài. Doanh số bán nhà mới ở các thành phố lớn trong tháng 1/2024 đã giảm 13% so với cùng kỳ năm ngoái tính theo diện tích sàn. Doanh số bán hàng trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vừa qua, giảm 27% so với cùng kỳ năm 2023.
Tình hình trở nên xấu hơn ở các thành phố nhỏ, nơi chiếm 80% - 90% diện tích bán hàng. Những căn hộ chưa bán được đang chồng chất ở các thành phố này, nơi nhu cầu giảm dần cùng với dân số của địa phương.
Chính quyền các thành phố đang trong tình trạng tài chính khó khăn, và không có lựa chọn nào khác ngoài việc dựa vào chính sách tiền tệ của trung ương để kích thích nền kinh tế. Do suy thoái bất động sản, doanh thu từ bán quyền sử dụng đất thuộc sở hữu nhà nước - nguồn thu quan trọng các địa phương - đã giảm 33% so với mức đỉnh năm 2021.
Do sự sụt giảm niềm tin của người mua nhà Trung Quốc, tác động của việc nới lỏng tiền tệ được cho khó dự đoán.
Từ 2022 đến 2023, Ngân hàng Trung ương cắt giảm lãi suất cho vay cơ bản và nới lỏng giới hạn về lãi suất thế chấp. Đến tháng 12/2023, lãi suất trung bình đối với các khoản thế chấp mới do ngân hàng phát hành là 3,97%, lần đầu tiên giảm xuống dưới 4% trong những năm gần đây.
Dẫu vậy, lượng người mua nhà vẫn không tăng. Số dư các khoản cho vay mua nhà giảm trong phần lớn năm 2023, sau khi đạt đỉnh vào cuối tháng 3. Áp lực giảm giá các căn hộ hiện có đã tăng lên, khi doanh số bán hàng sụt xuống.
Tác động của việc giảm 0,25% lãi suất có thể nhỏ. Theo quan điểm của chúng tôi, chính sách tốt nhất trong thời gian tới là Ngân hàng Trung ương thành lập một quỹ đặc biệt, giúp bán thêm những căn nhà còn tồn đọng. Chúng tôi tin rằng, động thái như vậy sẽ đánh dấu bước ngoặt thực sự cho nền kinh tế, xây dựng lại niềm tin của các hộ gia đình, đồng thời thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng của hộ gia đình.
Ông Ting Lu, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Nomura
Nếu thị trường bất động sản và nền kinh tế nói chung không có dấu hiệu phục hồi, Ngân hàng Trung ương có thể buộc phải cắt giảm lãi suất hơn nữa.
Trước khi cắt giảm lãi suất cơ bản cho vay 5 năm vào ngày 20/2, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc giữ nguyên lãi suất một năm ở mức 3,45%.
Đồng nhân dân tệ yếu dường như là một lý do khác khiến Ngân hàng Trung ương tránh cắt giảm lãi suất thêm. Nếu đồng nhân dân tệ tiếp tục yếu, dòng vốn chảy ra có thể tăng lên. Đồng nhân dân tệ đang dao động khoảng 7,2 đổi 1 USD.
Có những lo ngại khác về tình trạng giảm phát. Lãi suất thực được điều chỉnh theo lạm phát của Ngân hàng Trung ương vẫn ở mức cao kể từ mùa xuân năm 2023, khi tốc độ tăng giá chậm lại. Giảm phát của Trung Quốc đang nghiêm trọng hơn rất nhiều so với Mỹ và khu vực đồng euro – những nơi đang tăng lãi suất hoặc giữ nguyên lãi suất cao, để chống lạm phát.