Malaysia và giấc mơ trở thành trung tâm sản xuất chip toàn cầu

Ông Ng Kok Tiong đã làm việc trong ngành bán dẫn được 34 năm. Suốt thời gian đó, doanh nhân gốc Kuala Lumpur này cho biết, ông chưa bao giờ thấy các hoạt động sản xuất ở Malaysia nhộn nhịp như hiện nay. Ông Ng hiện là phó chủ tịch nhà sản xuất chip hàng đầu châu Âu Infineon, đã dẫn chứng rằng giao thông hằng ngày giữa đảo Penang và khu công nghệ cao Kulim thường xuyên ùn tắc.

Vị doanh nhân hiện cũng là Chủ tịch Hiệp hội Chế tạo chất bán dẫn Malaysia, nói với Nikkei Asia: “Malaysia được hưởng lợi khá nhiều từ việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng chất bán dẫn. Giao thông nâng cấp vì có nhiều nhà máy mọc lên. Chính phủ đang nỗ lực mở rộng những con đường chính”.

Bên cạnh văn phòng của ông Ng ở Kulim, cần cẩu và thiết bị đang bận rộn xây dựng một nhà máy trị giá 7 tỷ USD. Sau khi hoàn thành sẽ là cơ sở sản xuất chip silicon cacbua lớn nhất thế giới của Infineon. Silicon cacbua là chất bán dẫn được sử dụng trong ô tô điện, tuabin gió và hàng loạt thiết bị điện tử tiêu dùng khác.

Theo ông Ng, Malaysia từ lâu đã là trung tâm sản xuất quan trọng nhất của Infineon ở châu Á. Công ty hiện có nhân viên tại Malaysia còn nhiều hơn trụ sở chính bên Đức.

Malaysia bắt đầu chính sách thu hút nhà sản xuất chip nước ngoài từ năm 1970. Nơi đây thậm chí được mệnh danh là “Thung lũng Silicon của phương Đông”, nhưng mất vị trí vào tay Hàn Quốc và Đài Loan trong thập niên 1990. Hiện Malaysia hy vọng có thể khôi phục lại khi Covid-19 đi qua, bằng cách đẩy mạnh đa dạng hóa chuỗi sản xuất, trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung vẫn diễn biến phức tạp.

Ngoài khoản đầu tư của Infineon, gã khổng lồ Intel từ Mỹ có kế hoạch rót 7 tỷ USD vào Malaysia, biến nơi đây thành cơ sở sản xuất chính ở châu Á. Bên trong khu công nghiệp Bayan Lepas ở phía Đông Nam đảo Penang, Intel cũng đang xây dựng cơ sở lớn nhất từ trước đến nay về đóng gói chip 3D hiện đại.

Bà A.K.Chong - Phó chủ tịch phụ trách sản xuất và chuỗi cung ứng của Intel nói: “Thủy triều dâng cao sẽ nâng tất cả thuyền. Khi bạn có công nghệ mới, để sản xuất thiết bị mới, bạn sẽ thu hút nhiều công ty khác đến cung cấp vật liệu liên quan, dần dần tạo thành một hệ sinh thái. Giống như việc đóng gói chip của chúng tôi, sẽ cần nhiều hóa chất và nguyên vật liệu. Sẽ có những khoản đầu tư vào lĩnh vực này. Nó giống như một hiệu ứng dây chuyền”.

Theo thống kê chính thức, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Malaysia đạt mức cao kỷ lục trong vài năm qua, phần lớn nhờ các hãng công nghệ và chip toàn cầu. Quý I/2023, Chính phủ Malaysia đã phê duyệt các dự án FDI trị giá 15,25 tỷ USD, cao gấp đôi cả năm 2019 khi Covid-19 chưa xuất hiện.

Theo Chính phủ Malaysia, nước này hiện là trung tâm quan trọng trong bước cuối cùng của quy trình sản xuất chip, khi kiểm soát 13% thị trường toàn cầu về dịch vụ đóng gói, lắp ráp và thử nghiệm. Ngoài ra, Malaysia cũng là quốc gia xuất khẩu chất bán dẫn lớn thứ 6 thế giới.

Tuy nhiên, khác với Hàn Quốc, khi có tập đoàn nội địa Samsung hùng mạnh, hay Đài Loan có TSMC, công nghiệp chip của Malaysia hoàn toàn phụ thuộc vào nhà đầu tư nước ngoài. Intel, NXP, Infineon, Texas Instruments và Renesas có mặt tại quốc gia Đông Nam Á từ thập niên 1970. Hiện nay, các công ty thử nghiệm và đóng gói chip nội địa của Malaysia như Inari Amertron, Unisem và Carsem, chỉ chiếm một phần nhỏ trên thị trường toàn cầu.

Năm 2020, do phong tỏa vì Covid-19, lĩnh vực bán dẫn của Malaysia chịu ảnh hưởng nặng nề, bị tắc nghẽn sản xuất và đẩy giá chip thế giới lên cao. Khi Covid-19 đi qua, Malaysia đang nỗ lực hết sức để khôi phục. Ưu điểm của quốc gia Đông Nam Á này là chính trị ổn định, cơ chế và sách lược vĩ mô không có nhiều biến động, cũng như ít rủi ro về động đất, bão lụt hoặc núi lửa.

Các tập đoàn lớn như Jabil, Micron, Bosch, Western Digital và Lam Research đều đang mở rộng cơ sở sản xuất xung quanh Penang. Ông Timothy Archer - Giám đốc Điều hành Lam Research, nhà sản xuất thiết bị chip hàng đầu của Mỹ nói rằng, Malaysia là một trong 3 trung tâm sản xuất lớn ở châu Á, cùng với Đài Loan và Hàn Quốc.

“

Xét về địa lý và hậu cần, Malaysia là trung tâm của Đông Nam Á. Ngoài ra, nhân lực ở đây nói tiếng Anh rất tốt. Các chính sách ưu đãi lớn cho nhà đầu tư.

Bà A.K.Chong - Phó chủ tịch Intel

Ông Derek Taylor - người đứng đầu bộ phận tư vấn rủi ro tại Marsh nói, Malaysia rất muốn nắm bắt cơ hội mở rộng vai trò của mình trong ngành điện tử, mặc dù gặp sự cạnh tranh quyết liệt từ các nước trong khu vực, như Thái Lan hay Ấn Độ. Ngoài những lợi thế thì Malaysia cũng bắt đầu xuất hiện một số điểm yếu. Ví dụ nhân tài trong lĩnh vực chip đang ít dần và tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo vẫn hạn chế.

Vẫn theo doanh nhân Ng từ Infineon, năng lượng xanh là một trong những ưu tiên quan trọng khi nhà đầu tư xem xét xây dựng cơ sở sản xuất. Doanh nhân Ng nói tiếp: “Chính phủ Malaysia hoàn toàn nhận thức được vấn đề. Nếu chính phủ không thể tăng tỷ lệ sử dụng năng lượng xanh và năng lượng tái tạo, có thể cản trở một số nhà đầu tư. Dẫu vậy, Malaysia nói riêng và Đông Nam Á nói chung vẫn có tiềm năng và sức hấp dẫn đặc biệt”.

Ông Ng đánh giá Malaysia rất mạnh trong đóng gói và thử nghiệm chip. Singapore kế bên thì có hệ sinh thái sản xuất chip đầu cuối khổng lồ. Cả hai kết hợp lại, tạo thành trung tâm tầm cỡ và đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. ASEAN hiện tại và tương lai đang ngày càng trở thành nơi thiết yếu của ngành công nghiệp bán dẫn thế giới.

Nguyễn Văn Phong