Khai thác tiềm năng quốc gia về trung tâm dữ liệu như thế nào?

Tiềm năng lớn

Theo báo cáo của Savills, tiềm năng thị trường trung tâm dữ liệu tại Việt Nam rất lớn. Quy mô của thị trường này đã đạt mốc 850 triệu USD vào năm 2020 và có tốc độ tăng trưởng 15% mỗi năm cho đến năm 2026.

Còn theo dự báo của Research and Markets, nền kinh tế dữ liệu của Việt Nam sẽ có tỷ lệ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) ở mức gần 9% cho đến năm 2029 và đạt giá trị hơn 1 tỷ USD, tăng đáng kể so với mức 561 triệu USD được ghi nhận vào năm 2022. Việt Nam có 77,93 triệu người dùng Internet vào tháng 1/2023, tăng 7,3% so với năm 2022.

Cơ hội trong nền kinh tế số của Việt Nam là rất lớn và đang trải qua những chuyển đổi đáng kể khi động lực thúc đẩy số hóa ngày càng lớn và những quy định, luật lệ liên quan cũng rõ ràng hơn.

Cụ thể, Nghị định số 53/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật An ninh mạng, theo đó các doanh nghiệp trong nước phải tuân thủ yêu cầu nội địa hóa dữ liệu, đã khiến nhu cầu về trung tâm dữ liệu trên toàn quốc được dự báo sẽ tăng vọt.

Trong Nghị định 53, Điều 26 và 27 yêu cầu các doanh nghiệp được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam và có trụ sở tại Việt Nam, không phân biệt công ty sở hữu nước ngoài hay không, phải lưu trữ thông tin cá nhân của người dùng Việt Nam, dữ liệu do người dùng tạo ra và dữ liệu về mối quan hệ của người dùng tại Việt Nam bao gồm mạng xã hội, thương mại điện tử và trò chơi điện tử, trong thời gian tối thiểu là 24 tháng.

Tuy nhiên, 27 trung tâm dữ liệu đang hoạt động trên toàn quốc không đủ năng lực đáp ứng các yêu cầu và thực tế phát sinh trong quá trình triển khai, chấp hành Nghị định 53. Số lượng trung tâm dữ liệu hiện có tại Việt Nam chỉ đủ sức đáp ứng tối đa 30% nhu cầu của thị trường.

Chính sự thiếu hụt các trung tâm dữ liệu là nhân tố thúc đẩy các nhà đầu tư quan tâm, khai thác tiềm năng của lĩnh vực này trong thời gian sắp tới.

Ông Fitzalan Howard - Trưởng bộ phận Trung tâm dữ liệu của Knight Frank châu Á - Thái Bình Dương trong một hội thảo mới đây cho rằng, với dân số khoảng 100 triệu người, kèm theo đó là các yêu cầu về dịch vụ kỹ thuật số cũng như lượng dữ liệu khổng lồ được tạo ra hằng giờ, nhu cầu về trung tâm dữ liệu tại Việt Nam trong tương lai sẽ rất lớn.

Ngoài ra, sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) cũng là một nhân tố quan trọng thúc đẩy điều này. Cụ thể, một câu lệnh ChatGPT có thể tạo ra lượng dữ liệu nhiều gấp 8 lần một lệnh tìm kiếm tương tự trên Google.

Hiện các công ty, tập đoàn lớn như Microsoft, Google và Amazon có nhu cầu vô tận về dữ liệu. Trong chuyến tìm hiểu cơ hội hợp tác, đầu tư, kinh doanh tại thị trường Việt Nam hồi tháng 3 năm nay cùng Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (USABC), “gã khổng lồ” bán lẻ Amazon đã bày tỏ sự quan tâm đến việc xây dựng các trạm cơ sở dữ liệu lớn tại Việt Nam.

Cần xanh hóa các trung tâm dữ liệu

Và dù tiềm năng và nhu cầu sử dụng rất lớn nhưng theo các chuyên gia, hiện vẫn còn một số nghi ngại về khả năng cho thuê trong lĩnh vực này. Các nhà cung cấp dịch vụ đám mây vẫn đang tiếp cận Việt Nam một cách thận trọng do còn muốn đảm bảo rằng các trung tâm dữ liệu có đủ năng lực và sức chứa sẽ được xây dựng.

Theo nhận định của Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông, ngành trung tâm dữ liệu tại Việt Nam đang tụt hậu trước nhu cầu phát sinh từ công cuộc chuyển đổi số. Hiện chỉ có 27 trung tâm dữ liệu đang được khai thác trên toàn quốc. Con số này chỉ bằng 1/2 của Malaysia, 1/5 của Thái Lan, thậm chí chỉ bằng 1/15 của Singapore.

Đã thiếu về số lượng, các trung tâm dữ liệu còn yếu về chất lượng. Các trung tâm dữ liệu trên thế giới đang đứng trước áp lực phải giảm lượng khí thải carbon, chuyển dần sang mô hình “xanh” nhằm tiết kiệm chi phí cho năng lượng phải tiêu thụ (lên tới 30%), từ đó gia tăng doanh thu.

Vì thế, khi đến việt Nam, các doanh nghiệp nước ngoài thuê trung tâm dữ liệu cũng đưa ra yêu cầu phải đáp ứng được các tiêu chuẩn “xanh”, đặc biệt là trong vấn đề tối ưu năng lượng.

Vậy nhưng, trên thực tế, cơ sở hạ tầng và nguồn điện ổn định là những rào cản lớn cho nhà đầu tư. Trung tâm dữ liệu luôn cần điện năng cung cấp 24/7, tuy nhiên tại một số khu vực ở miền Bắc Việt Nam, hạn hán kéo dài gây ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng vận hành cung cấp của thủy điện.

Mạng lưới điện hiện nay không được thiết kế để phục vụ trung tâm dữ liệu. Vì vậy, các chủ đầu tư phải tìm kiếm một trạm phát điện gần khu vực khai thác trung tâm dữ liệu. Các vấn đề về mặt bằng, quyền sử dụng đất và các thủ tục, quy trình pháp lý liên quan sẽ phải được thống nhất, sẵn sàng để nền kinh tế dữ liệu có thể phát triển.

Các chuyên gia cho rằng, những thị trường thứ cấp như Việt Nam đem lại lợi thế lớn cho những nhà đầu tư nhanh chân vượt rào cản để xâm nhập thị trường.

Những chủ đầu tư trung tâm dữ liệu đi tiên phong khai phá thị trường và có thể bàn giao dự án đáp ứng nhu cầu của các siêu công ty, siêu tập đoàn - vốn chiếm đến 85% lượng dữ liệu toàn cầu sẽ trở thành đối tượng được ưu ái cho những dự án trong tương lai. Ngoài ra, những chủ đầu tư nhanh chân cũng sẽ sớm trở thành mục tiêu cho các thương vụ mua bán và sáp nhập có lãi trong những năm tới.

Minh Hào