Để du lịch đêm phát triển
Muốn phát triển du lịch đêm thì phải phát triển mạnh mô hình kinh tế đêm. Tại Việt Nam, kinh tế đêm mới chỉ xuất hiện trong những năm gần đây, mặc dù các nước trong khu vực Đông Nam Á đã làm từ rất lâu và đi vào nề nếp.
Ngay cả TP.HCM - một trung tâm du lịch, đầu tàu kinh tế của cả nước, nhưng hoạt động kinh tế đêm vẫn chưa thật sự tạo ấn tượng cho người dân và du khách, phần lớn mới chỉ tập trung vào các dịch vụ ăn uống như phố đi bộ Bùi Viện (Q.1), phố ẩm thực Phú Lâm (Q.6), đường Nguyễn Gia Trí (đường D2 cũ, Q. Bình Thạnh)… So với các nước trong khu vực, kinh tế đêm của Việt Nam đang bị chậm phát triển. Có vẻ như kinh tế đêm của Campuchia được làm bài bản và hiệu quả hơn, nhất là ở Siem Reap.
Muốn làm du lịch đêm căn cơ và hiệu quả thì phải thay đổi suy nghĩ. Kinh tế đêm không phải phong trào mà hô hào, khẩu hiệu, làm cho có, kiểu “đánh trống bỏ dùi”. Chợ đêm và ẩm thực chỉ là một phần của kinh tế đêm, không chỉ phục vụ du khách. Nhu cầu người dân lẫn du khách rất đa dạng, tùy vùng miền và quốc gia nên không thể rập khuôn áp đặt.
Quy luật căn bản nhất của kinh tế là “cung - cầu”. Có cầu là có cung và ngược lại. Chưa có cầu thì tạo ra cầu. Làm kinh tế đêm cũng cần điều tra xã hội học về nhu cầu của người dân và du khách các nước, không nên phỏng đoán theo chủ quan, cũng không nên nghĩ và làm thay doanh nghiệp.
Để thúc đẩy phát triển kinh tế đêm thì việc đầu tiên cần làm ngay là thay đổi giờ hoạt động của các điểm tham quan, dịch vụ như các nước phát triển từ 9 hoặc 10 giờ sáng đến 9 hoặc 10 giờ đêm. Đối với các dịch vụ vui chơi, giải trí, mua sắm (shopping), tùy nhu cầu mà có thể mở cửa đến sáng. Việc làm này vừa giảm mật độ giao thông cao điểm, tránh kẹt xe; vừa tạo sự thoải mái về thời gian để du khách nghỉ ngơi (có thể ngủ dậy trễ, đi chơi về muộn…).
Mở rộng không gian và thời gian hoạt động của đường sách Nguyễn Văn Bình; các phố đi bộ Bùi Viện, Nguyễn Huệ. Biến kênh Nhiêu Lộc thành kênh hoa, đôi bờ là kinh tế đêm như dòng sông ở Singapore…
Nghiên cứu, vận dụng mô hình chợ đêm ở Đài Loan (Trung Quốc), Siem Reap (Campuchia), cũng như các dịch vụ đêm ở Thái Lan. Chợ đêm Chieng Mai (Thái Lan) họp trên các vỉa hè rộng từ 5m trở lên; người bán quay lưng ra đường, hàng hóa bày hai bên, giữa có lối đi; xe vẫn lưu thông bình thường, không có chuyện dừng xe bên lề để mua hàng.
Pub Street ở Siem Reap ồn gấp mấy lần phố Bùi Viện, nhưng cư dân cho thuê hoặc tự kinh doanh đều ra ngoài ở nên tiếng ồn không bị ảnh hưởng. Tất nhiên cần phải có quy hoạch và lộ trình để sắp xếp.
Miễn thuế kinh tế đêm trong 6 tháng đầu hoặc nhiều hơn để khuyến khích doanh nghiệp và người dân tham gia. Bên cạnh đó, cần có chính sách kích cầu tiêu dùng, thay vì giảm giá thì tặng sản phẩm. Doanh nghiệp tham gia kinh tế đêm, công ty về lữ hành và truyền thông cùng kết nối và hợp đồng chặt chẽ. Nhà nước tập trung hỗ trợ chính sách, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.
Kinh tế đêm chỉ hiệu quả khi bám sát quy luật cung - cầu; cần kế hoạch, lộ trình và người chịu trách nhiệm cụ thể. Làm kinh tế đêm cũng như trồng cây ăn quả. Muốn có quả ngọt, phải tìm cây giống tốt, thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp, dày công chăm sóc.
Giám đốc Truyền thông - Marketing TST Nguyễn Minh Mẫn:
Ban đêm là thời gian lý tưởng để du khách đi mua sắm, giải trí
Thái Lan đã phát triển Pattaya trở thành “thành phố không ngủ” với các dịch vụ mua sắm, giải trí, ẩm thực diễn ra nhộn nhịp mỗi ngày từ khoảng 10 giờ 30 sáng cho đến rạng sáng hôm sau, du khách ai cũng thích đến nơi này để lưu trú ít nhất một đêm, để được “chơi” thâu đêm suốt sáng, được xài tiền cho các dịch vụ ăn uống, giải trí, mua sắm một cách rất tự nguyện… Như vậy, ban đêm chính là thời gian lý tưởng để du khách nghỉ ngơi, tận hưởng một thế giới khác đầy màu sắc lung linh, các dịch vụ hoàn toàn khác với thế giới của ban ngày.
Nếu như ban ngày là thời gian du khách tập trung cho việc tham quan những điểm du lịch hấp dẫn, mua hàng lưu niệm, trải nghiệm và chụp ảnh thì đêm là lúc du khách có nhiều lựa chọn hơn khi về các khu trung tâm với các khu chợ đêm quy mô lớn như Night Bazaar hoạt động từ 17-24 giờ, phố đi bộ Walking Street hoạt động từ 19 giờ đến 3 giờ sáng với sự đa dạng đầy màu sắc. Từ nhiều năm nay, cùng với vị trí và khoảng cách so với sân bay quốc tế Suvarnabhumi chỉ 100km với 2 giờ di chuyển Pattaya vẫn luôn là điểm đến du khách yêu thích. Một ví dụ nhỏ để thấy rằng, chính sự kết hợp giữa điểm đến du lịch hấp dẫn ban ngày và giải trí, dịch vụ, mua sắm, ăn uống ban đêm đã tạo nên sức sống, sự thu hút đối với du khách quyết định thời gian lưu trú tại điểm đến đó.
TP.HCM có nhiều khách quốc tế nhưng tập trung chủ yếu vẫn là khu vực trung tâm với tính chất thương mại, dịch vụ tập trung, không gian tổ chức lễ hội, trung tâm giải trí, mua sắm gần đã có đầy đủ, việc còn lại là xây dựng cơ chế thời gian hoạt động, quy hoạch không gian hoạt động, bố trí quy hoạch khu vực cho từng loại hình dịch vụ bao gồm phố ẩm thực, bar, chợ đêm, show biểu diễn, nghệ thuật đường phố, dịch vụ đêm trên sông, để tạo điểm nhấn cần đầu tư hình ảnh lung linh hơn bởi biển hiệu, thắp sáng đèn nghệ thuật các công trình kiến trúc, cầu mang tính biểu tượng theo các trục kết nối như cầu Ba Son, cầu Mống, Bến Nhà Rồng, các tòa nhà cao tầng ven sông…
Trong công tác quy hoạch cần chấn chỉnh việc bán hàng rong trong khu vực quy hoạch kinh tế đêm, đảm bảo về quy định kiểm soát tiếng ồn, giữ gìn an ninh trật tự tốt. Đó là cách chúng ta cần phải làm.
Những chương trình tham quan về đêm có thể khai thác như tham quan thành phố bằng Hop on - Hop off hay Vespa tour, ngắm toàn cảnh thành phố từ Landmark81, tham quan trụ sở HĐND - UBND TP.HCM, hành trình khám phá “Sài Gòn - TP.HCM thành phố bảo tàng” với những bảo tàng đầy ấn tượng như Bảo tàng Lịch sử, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, Bảo tàng Hồ Chí Minh, Bến Nhà Rồng…
Còn nhiều và rất nhiều tài nguyên mà mỗi góc độ thời gian, chúng ta đều có thể khai thác, biến thành cơ hội cạnh tranh, sản phẩm độc đáo. Giống như một bức tranh, từ góc nhìn khác nhau với nguồn ánh sáng khác nhau có khi chúng ta có nhiều cảm xúc khác nhau. Nhiệm vụ chúng ta là tìm kiếm và chỉ cho du khách góc nhìn nào thú vị nhất để du khách phải thốt lên WOW.