Bán chả giò ở Canada

Những miếng chả giò đầu tiên Tâm bắt gặp trên đất Canada vẫn từ bàn ăn của mẹ. Háo hức vì hương vị của ký ức và cái ngon của rau, thịt tươi kèm theo nước chấm chua ngọt được mẹ pha đã kéo Tâm vào bếp.

Học lại từ đầu cách làm một món ăn Việt Nam không khó, nhưng dĩ nhiên cách làm chả giò ở Canada thì phải khác. Không còn tiếng băm thịt lách cách trên thớt gỗ. Bấm nút một cái, mươi giây thì ngưng hoạt động máy xay thịt. Vui nhất khi nhớ lại hồi còn ở nhà, cảnh mấy chị em gái nạnh hẹ trốn việc băm thịt.

Rồi líu ríu nhắc lại danh sách các món rau, gia vị cần hiện diện trên bàn bếp. Rồi lại nhớ đến ngày xưa. Món chả giò khi ấy có nhiều thịt hơn để quên chốc lát sự thiếu thốn, và tính háu ăn trẻ nhỏ. Sau nhiều năm, chả giò bếp nhà Tâm bắt đầu thêm nhiều thứ rau.
Mỗi lần rảnh, Tâm làm thật nhiều, chiên sẵn và bỏ tủ đông.

Quanh khu vực vợ chồng Tâm ở ít người Việt. Chả giò cũng có, nhưng của người Tàu làm nhái, không để lại ấn tượng nào với người bản xứ. Món chả giò cấp đông hóa ra đắt khách. Mới đầu là anh chồng người Canada Toff Cameron thấy khoái khẩu. Rồi đến đám bạn bè bản xứ đến nhà phát hiện ra món “độc đáo”.

Nhưng bước ngoặt của chả giò Việt Nam từ bếp nhà ra mắt người Canada ở Hamilton, một vùng ngoại vi thủ đô Toronto phải chờ đến lần Tâm nhận lời làm chả giò để gây quỹ cho hội phụ huynh của trường tư nơi hai con trai học. Những bà mẹ có con học cùng trường phụ giúp xay thịt, thái cà rốt, nhặt rau.

Không biết gương mặt Á Đông khả ái, hay mùi vị của miếng chả giò Việt Nam đã chinh phục khách ăn vì mục tiêu gây quỹ hoạt động hội phụ huynh. Các bà nội trợ bản xứ thòm thèm hương vị lạ, đòi Tâm làm chả giò để bỏ tiệm, để cho họ thỉnh thoảng được nếm món ăn thơm phức, nhẹ bụng này.

Kế hoạch kinh doanh của Tâm ra đời

Quanh các thành phố lớn ở Canada thường khoanh một vùng đất rộng để nông dân đem các sản phẩm tự làm tới bán dịp cuối tuần. Chợ cho nông dân của Canada dẫu bán sản phẩm gì, chủ hàng phải làm đơn xin phép và trải qua kiểm định an toàn thực phẩm. Các viên chức lo việc này đến tận bếp nhà để kiểm tra vệ sinh, xem xét quá trình chế biến, bảo quản món chả giò, gật gù cấp cho Tâm giấy phép được đem món chả giò Việt Nam đến bán ở bất cứ chợ nông dân nào trên đất Canada.

Bán hàng ở chợ nông dân không phải đóng thuế. Tâm lái xe đến nhiều khu chợ nông dân cuối tuần và lần nào món chả giò Việt Nam cũng bán hết vèo. Các bà nội trợ vùng ngoại ô Toronto vừa yêu cầu Tâm gửi chả giò Việt Nam đến các tiệm thực phẩm vùng họ ở.
Hai vợ chồng Tâm nghĩ đến việc gầy dựng một thương hiệu chả giò Việt Nam ở vùng này.

Cameron, chồng Tâm ngưng kế hoạch hành nghề luật sư sau khi tốt nghiệp chương trình đại học. Tâm bỏ nghề lái xe đưa đón học sinh. Cả gia đình bốn người chuyển về quê chồng ở Hamilton. Tâm khởi động nghiệp kinh doanh bằng sự giúp đỡ của bố mẹ chồng, ông bà chịu đứng vay tiền ngân hàng để vợ chồng Tâm mở tiệm.

Ông bà nội phải đứng tên vay tiền vì con trai họ đã vay quá nhiều tiền trong lúc học đại học, nay các ngân hang không đồng ý cho vay thêm. Cameron lãnh chân tính toán, làm các thủ tục kinh doanh. Giống như ở Việt Nam, kinh doanh thực phẩm ở Canada cũng cần khu phố có vị thế đắc địa.

Một ngôi nhà ống trên miếng đất 100 m2 được xây cất 4 tầng có kiến trúc khá đẹp nằm giữa phố trung tâm thị trấn Hamilton, cách thủ đô 50 km, có mức giá cho thuê 1.500 đô la Canada/tháng, nhưng tiền nộp bảo hiểm ngôi nhà này lên đến 1.400 đô la/tháng và cũng do bên thuê chịu. Rồi ba chiếc xe chuyên chở hàng và phục vụ cho bà chủ tiệm đi lại cũng đòi thêm 1.900 đô la/năm tiền bảo hiểm.

Phải chuẩn bị tiền để trả công cho người phụ việc tại tiệm, khoảng 9 đô la/giờ. Cameron tính toán một hồi rồi đưa ra con số phải chuẩn bị khoảng 50 nghìn đô la để khởi nghiệp kinh doanh một cái tiệm nhỏ bán chả giò Việt Nam ở vùng Hamilton - Một con số không nhỏ đối với các cặp vợ chồng trẻ đã có hai đứa con học tiểu học.

Tâm chạy quanh quanh và phát hiện, dù ở Canada thì các chủ nhỏ vẫn có thể tiết kiệm các khoản tiền thiết kế mẫu quảng cáo, trang trí bằng cách không sử dụng các tay chuyên nghiệp, mà nhờ cậy nơi bạn bè thân thiết. Cửa hàng mang cái tên Saigon Soul Food được trang trí theo phong cách gợi nhớ Việt Nam, có áo dài và nón lá, đặc biệt nhất là bà chủ và một số cô gái người Việt giới thiệu món ăn, làm sáu loại chả giò ngay trước mắt khách.

Chả giò truyền thống gồm thịt và rau củ, chả giò rau trộn tàu hũ, thịt gà, heo, lại chế thêm chả giò chuối để khách tráng miệng cuối bữa. Bắt đầu là bạn bè của gia đình chồng, rồi đến những người đã gặp món ăn đặc biệt này ở các chợ nông dân. Mùa hè vẫn thích hợp cho những chuyến tiếp thị, Tâm lái xe đông lạnh đưa chả giò đến những chợ xa hơn về phía Bắc Canada, nơi hầu như không có người Việt sống để giới thiệu món ăn của mình.

Hai mươi đại lý đã nhận chả giò của tiệm ăn Saigon Soul Food bán khắp các vùng quanh Hamilton. Sau hơn hai năm, đơn đặt hàng bắt đầu nhiều, tiệm ăn ngày càng đông khách khích lệ việc mở rộng kinh doanh. Địa điểm cũ trở nên chật chội.

Mấy ngày sát Tết Đinh Hợi, vợ chồng Tâm Nguyễn và Toff Cameron về quê ngoại ở Đà Nẵng, ở lỳ trong một studio nhỏ chụp ảnh món chả giò, chuẩn bị cho việc thay đổi bao bì. Cameron tự tay chỉnh từng chi tiết, màu sắc. Người Canada đồng hương của anh sẽ dùng món chả giò Việt trên cái nền lá chuối xanh, chút vàng của hoa cúc dại, màu đỏ ớt. Chả giò sẽ được làm ở Việt Nam chứ không chỉ làm tại chỗ mới cung ứng nổi các đơn đặt hàng liên tục.

Tâm Nguyễn đang chuẩn bị để chụp ảnh quảng cáo cho món chả giò Việt Nam. Ảnh: Ngọc Anh

Chả giò, món ăn chơi của người Việt bắc cầu cho người con gái khéo tay khởi nghiệp kinh doanh dễ dàng ở Canada là như vậy.

BÍCH HỒNG