10 sự kiện chứng khoán nổi bật năm 2015
Trong nước - Ngày đăng : 06:36, 29/12/2015
 |
Dưới đây là 10 sự kiện nổi bật trên thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam diễn ra trong năm qua do CLB Nhà báo Chứng khoán Việt Nam phối hợp cùng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước công bố mới đây:
1. Chính thức nới room cho nhà đầu tư nước ngoài
Ngày 26/6, Chính phủ ban hành Nghị định 60/2015/NĐ-CP, trong đó có nội dung quan trọng liên quan đến sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài.
Cụ thể, cho phép nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư không hạn chế vào các doanh nghiệp (DN) đại chúng không thuộc ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Nghị định 60 cũng quy định nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư không hạn chế vào trái phiếu Chính phủ, trái phiếu DN, đuợc đánh giá là bước đột phá về tư duy trong thu hút vốn ngoại vào TTCK Việt Nam.
Việc cho phép tăng sở hữu nước ngoài tại DN trong nước cũng là một bước đột phá để đưa TTCK Việt Nam nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.
2. Xác lập lộ trình và định hình khung pháp lý cho TTCK phái sinh
Ngày 5/5, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 42/2015/NĐ-CP quy định về chứng khoán phái sinh và TTCK phái sinh.
Bộ Tài chính cũng có văn bản chính thức giao Sở GDCK Hà Nội (HNX) cùng với Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD) tổ chức hoạt động giao dịch của TTCK phái sinh.
Đây là thị trường tài chính bậc cao, nơi sẽ niêm yết và giao dịch các sản phẩm tương lai có mục đích phòng ngừa rủi ro cho các tài sản cơ sở. Các văn bản pháp lý cho thị trường này vẫn đang được hoàn thiện và dự kiến đưa thị trường vào hoạt động cuối năm 2016.
Việc đưa TTCK phái sinh vào vận hành trong thời gian tới sẽ giúp hỗ trợ TTCK cơ sở phát triển, có tác dụng hỗ trợ ngược lại thị trường cổ phiếu, trái phiếu.
3. Thị trường cổ phiếu chịu nhiều tác động tiêu cực mạnh từ yếu tố bên ngoài
Năm 2015 nền kinh tế vĩ mô có sự phục hồi và tăng trưởng khá tích cực, nhưng TTCK lại chịu nhiều tác động tiêu cực từ bên ngoài, khiến mức tăng trưởng rất thấp. Hai yếu tố gây ảnh hưởng xấu nhất là sự sụt giảm của giá dầu và biến động mạnh của tỷ giá.
Giá dầu thế giới đã rơi mạnh trong hai nhịp, vào tháng 6 - 7 và tháng 12, khiến cổ phiếu dầu khí niêm yết mất giá trầm trọng.
Đồng USD tăng mạnh kết hợp với hiện tượng phá giá bất thường của đồng Nhân dân tệ và việc Ngân hàng Nhà nước thực hiện điều chỉnh tỷ giá đồng nội tệ đã dẫn đến những phản ứng tiêu cực trên TTCK Việt Nam.
4. Xử tội hình sự đối với hành vi gian lận trong hồ sơ chào bán chứng khoán
Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua vào ngày 27/11. Đối với lĩnh vực chứng khoán, ngoài 3 tội danh đã có (tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán, tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán, tội thao túng giá chứng khoán), Luật bổ sung một tội danh mới: "Tội làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán".
Việc bổ sung này có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc nâng cao tính răn đe, phòng ngừa vi phạm, xử lý nghiêm khắc các hành vi vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến hoạt động của TTCK.
5. Tạo chính sách đột phá cho giao dịch và thanh toán chứng khoán
Ngày 8/12, Trung tâm Lưu ký chứng khoán công bố dự thảo quy chế thay thế Quy chế hoạt động bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán.
Theo dự thảo, ngày thanh toán giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ là ngày làm việc thứ 2 sau ngày giao dịch (T+2). Ngày thanh toán giao dịch trái phiếu là ngày làm việc liền kề sau ngày giao dịch (T+1).
Ngày 21/12 Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 203 thay thế Thông tư 74 hướng dẫn về giao dịch chứng khoán, có hiệu lực từ ngày 1/7/2016 cho phép triển khai nhiều nghiệp vụ giao dịch mới.
Thông tư 203 cho phép nhà đầu tư được phép đặt lệnh vừa mua vừa bán trong từng lần khớp lệnh liên tục (nhưng không được phép trong đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng/mở cửa), bỏ quy định nhà đầu tư chỉ được sử dụng một tài khoản để thực hiện giao dịch ngược chiều cùng một loại chứng khoán.
Thông tư cho phép các nhà đầu tư có thể thực hiện lệnh giao dịch khi có bảo lãnh thanh toán của Ngân hàng lưu ký. Đặc biệt, Thông tư mới tạo cơ sở pháp lý cho phép các thị trường triển khai các giao dịch bán chứng khoán chờ về, giao dịch trong ngày.
Đây là văn bản được thị trường chờ đợi từ lâu bởi kỳ vọng tăng thanh khoản và tính hấp dẫn của TTCK khi khắc phục được nhiều hạn chế trong cơ chế giao dịch hiện hành.
6. Dấu mốc 15 năm hoạt động của TTCK Việt Nam
Tháng 7/2015, TTCK Việt Nam tròn 15 năm mở cửa hoạt động. Qua 15 năm hoạt động, tổng giá trị vốn huy động qua TTCK ước đạt gần 2 triệu tỉ đồng và thu hút khoảng 15 tỉ USD vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài.
Giá trị dư nợ trái phiếu hiện khoảng 22% GDP, mức vốn hóa thị trường cổ phiếu vào khoảng 32% GDP.
TTCK đang ngày càng trở thành một kênh huy động vốn quan trọng cho đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, góp phần dần hình thành một hệ thống tài chính hiện đại trên nền tảng hài hòa giữa TTCK và thị trường tiền tệ - tín dụng.
7. JVC gây sốc cho cổ đông
Năm 2015 xuất hiện cú sốc lớn trong hoạt động và quản trị của công ty niêm yết khiến cổ đông chịu nhiều thiệt hại với trường hợp điển hình là lãnh đạo cao cấp của JVC bị bắt, hoạt động của doanh nghiệp bị xáo trộn mạnh khiến cổ phiếu mất giá nghiêm trọng.
JVC chỉ trong 18 phiên kể từ khi các tin đồn được loan đi và trở thành hiện thực, giá đã giảm 65,6% giá trị.
Tính đến hết năm 2015, giá JVC giảm sau sự kiện Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc bị bắt tới 73% giá trị. Sự việc này cũng bộc lộ những vướng mắc trong việc công bố thông tin trong giai đoạn nhân sự cao cấp của doanh nghiệp bị tạm giữ phục vụ mục đích điều tra.
8. Bán cổ phần theo lô lớn
Quyết định 41/2015/QĐ-TTg được ban hành ngày 15/9 cho phép bán cổ phần theo lô lớn. Đây là thay đổi chính sách quan trọng trong cổ phần hóa DN Nhà nước, tạo điều kiện cho các tổ chức đầu tư tham gia với tỉ trọng lớn.
Văn bản này cũng quy định một số nội dung về việc thoái vốn Nhà nước tại các công ty đại chúng chưa niêm yết hoặc chưa đăng ký giao dịch trên sàn UPCoM - cơ sở cho việc tạo nguồn hàng lớn cho thị trường.
Ngày 8/10, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý việc để Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) thoái hết vốn Nhà nước tại 10 doanh nghiệp đang được nhà đầu tư chú ý như: VNM, FPT, BMI, NTP...
Năm 2015 là năm cuối cùng cho giai đoạn cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước 2011 - 2015 nhưng theo tính toán của Ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, nếu quyết liệt thì chỉ có thể hoàn thành 90% kế hoạch. Riêng kế hoạch cho 2 năm 2014 - 2015 là 432 DN nhưng cũng chỉ đạt 353 DN.
Không hoàn thành kế hoạch cổ phần hóa DN Nhà nước giai đoạn này nhưng cùng với các văn bản khác Quyết định 41 đang được kỳ vọng sẽ tạo nhiều thay đổi cho việc cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2016 - 2020 (500 doanh nghiệp).
9. Sàn UPCoM bùng nổ hàng mới
Nghị định 60/2015/NĐ-CP ban hành ngày 6/6 đã rút ngắn thời gian đưa cổ phiếu lên sàn giao dịch sau cổ phần hóa từ 90 ngày theo Quyết định 51/2014/QĐ-TTg xuống còn 60 ngày.
Việc đẩy nhanh quá trình đăng ký giao dịch cổ phiếu đã đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư, tạo sức hấp dẫn cho hoạt động cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.
Ngày 13/11, Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 180/2015/TT-BTC hướng dẫn về đăng ký giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch cho chứng khoán chưa niêm yết.
Như vậy, tất cả các công ty đại chúng hình thành trước ngày 01/01/2016 mà không niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán sẽ phải thực hiện đăng ký giao dịch trên hệ thống UPCoM trong vòng một năm kể từ ngày 1/1/2016.
Đối với các công ty đại chúng hình thành sau ngày 1/1/2016, trong vòng 30 ngày kể từ ngày Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) có công văn xác nhận hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng hoặc kể từ ngày kết thúc đợt chào bán chứng khoán ra công chúng, công ty đại chúng phải thực hiện đăng ký giao dịch trên hệ thống UPCoM.
Đối với doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hóa dưới hình thức chào bán cổ phiếu ra công chúng, trong đó trong vòng 60 ngày kể từ ngày nhận được thông báo xác nhận kết quả chào bán của UBCKNN, DN phải hoàn tất thủ tục đăng ký chứng khoán tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam và đăng ký giao dịch theo quy định.
Các quy định mới đã thúc đẩy gần 100 DN đưa cổ phiếu lên sàn UPCoM trong năm 2015, gấp 1,6 lần so với cả năm 2013 và 2014 cộng lại. Để tăng sức hấp dẫn, sàn UPCoM cũng được tăng biên độ giao dịch cổ phiếu lên ±15%, áp dụng bắt đầu từ phiên giao dịch ngày 01/7/2015.
10. Quốc hội thay đổi quan điểm về kỳ hạn trái phiếu Chính phủ
Tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII, Quốc hội đã cho phép phát hành trở lại kỳ hạn dưới 5 năm (với tỷ lệ 30%, còn lại trên 5 năm 70%). Đây là thay đổi rất đáng chú ý để giúp Chính phủ huy động vốn tốt hơn.
Trước đó, trong Nghị quyết 78/2014 tại kỳ họp Quốc hội cuối năm 2014, cơ quan lập pháp đã yêu cầu Chính phủ chỉ phát hành TPCP từ 5 năm trở lên. Điều này đã khiến các định chế tài chính không mặn mà tham gia và ảnh hưởng đến kế hoạch huy động vốn cho ngân sách, đầu tư phát triển.
Ngay trong lần trở lại đầu tiên, trái phiếu kỳ hạn 3 năm đã nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các thành viên thị trường khi 6.000 tỷ đồng đã được bán hết tại mức lãi suất 5,9%/năm, trong khi lượng đăng ký đặt thầu lên tới 19.160 tỷ đồng, gấp 3,2 lần giá trị gọi thầu.
>10 sự kiện chứng khoán trong 2014
>10 sự kiện trong nước tiêu biểu năm 2014
>10 dấu ấn kinh tế Việt Nam năm 2015