Khải Hoàn Môn trụ vững qua thời gian

Sân thượng Khải Hoàn Môn có tầm nhìn khắp Paris. Ảnh: Nguyễn Dũng

Đứng sừng sững ở trung tâm quảng trường Charles de Gaulle rộng lớn với 12 đại lộ thẳng tắp tỏa khắp các nơi, kiến trúc bằng đá với dáng vẻ đồ sộ, uy nghi, Khải Hoàn Môn đã chứng kiến những khoảnh khắc sáng loáng trong hơn 180 năm của lịch sử "Kinh đô Ánh sáng" Paris. 

Như mới đây, đêm 15/7 Khải Hoàn Môn đã rực sáng ngay sau khi đội tuyển bóng đá Pháp lần thứ hai đoạt cúp vàng ở tận Moscow (Nga).

Khải Hoàn Môn

Cổng chào vinh quang

Đây đó trên thế giới không thiếu những cổng chào uy nghi được dựng lên mừng đoàn quân chiến thắng trở về. Bên "Kinh thành vĩnh cửu" Roma, triệu triệu du khách đã đi ngang qua khải hoàn môn của Hoàng đế Constantin. Ở Berlin, cổng Brandenburg vẫn là một địa chỉ tham quan nổi tiếng thế giới. Và tại Paris, Khải Hoàn Môn (Arc de Triomphe) vẫn ngày ngày đón khách tham quan.

Du khách được các hướng dẫn viên cho biết về nguồn gốc của khối kiến trúc ấy như sau: "Ngày 2/12/1805, sau khi đánh thắng đối phương là quân liên minh Nga - Áo tại trận Austerlitz, Hoàng đế Napoléon Bonaparte đã hứa với binh lính: rồi đây các anh sẽ về nhà thông qua những khải hoàn môn".

Thế nhưng thực tế đã diễn ra khác hẳn. Các đoàn quân của Napoléon không một lần được hưởng giờ phút vinh quang ấy, vì họ đã bị quân liên minh dưới sự chỉ huy của viên tướng Anh Wellington đánh tan tác tại Waterloo (Bỉ) vào năm 1815. Nhưng rồi Khải Hoàn Môn cũng đã hình thành theo như ý của Napoléon. Cao 49m, bề ngang 45m, sâu 22m trong lòng đất, Khải Hoàn Môn của Paris to lớn hơn khải hoàn môn của Hoàng đế La Mã Constantin ở Roma, gần đại hí trường Colisseum.

Khải Hoàn Môn trong đêm 15/7 khi đội Pháp lần thứ hai đoạt cúp vàng bóng đá thế giới

Nó được trang trí với những bức tượng điêu khắc rất chi tiết, gồm cả tượng La Marseillaise - nhân vật nữ biểu trưng cho phong trào dân chủ quật khởi lật đổ chế độ quân chủ Pháp. Và trên những bức tường bên trong lòng Khải Hoàn Môn là địa danh của 128 trận chiến của quân lính Pháp thời Cộng hòa và Napoléon, từ năm 1792 - 1814.

Từ bên vỉa hè rộng của  đại lộ Champs Élysées nổi tiếng thế giới, du khách theo đường hầm băng ngang dưới lòng quảng trường Charles de Gaulle và trồi lên ngay dưới chân Khải Hoàn Môn. Ở khoảng sân trước mặt cổng, hướng thẳng xuống đại lộ Champs Élysées, có một ngọn lửa ngày ngày bập bùng cháy. Đó là ngọn lửa bất tận, tưởng niệm hơn một triệu hai trăm ngàn lính Pháp đã tử trận trong cuộc Đại chiến Thế giới lần thứ nhất (1914-1918).

Dưới ngọn lửa là mồ chôn người chiến sĩ vô danh. Người lính ấy là ai, thuộc đơn vị nào, binh chủng nào, hy sinh ngày nào, xác được tìm thấy khi nào, tại đâu, được chôn vào đây ngày nào... ? Những câu hỏi này sẽ được chúng tôi trả lời trong một bài khác, vào trung tuần tháng 11 tới đây, đúng dịp các nước châu Âu cử hành lễ kỷ niệm 100 năm ngày kết thúc cuộc đại chiến thế giới kinh khủng ấy.

Xếp hàng mua vé rồi bước qua nhiều bậc thang (hoặc đi thang máy), du khách lên được sân thượng tít trên cao của cổng chào vinh quang này. Từ đó, du khách có tầm nhìn rộng khắp thủ đô Paris. Đằng kia là tháp Eiffel, kia là khu La Défense, xa xa nữa là đồi Montmartre, nơi có ngôi thánh đường tuyệt đẹp với các tên toát lên chất thánh thiên: Đền thờ Trái tim Cực thánh! 

Những điêu khắc quanh cổng Khải Hoàn Môn

Suýt có Voi khải hoàn

Bạn nghĩ sao nếu như hôm nay du lịch Paris mà lại không có Khải Hoàn Môn để tham quan và chụp ảnh lưu niệm? Năm 1758, ông Charles Ribert - một kiến trúc sư với óc tưởng tượng hơi quá kỳ dị đã nghĩ ra một cấu trúc tuyệt mỹ để dựng lên ở trung tâm của không gian hôm nay có tên là Quảng trường Charles de Gaulle, nơi tỏa đi 12 đại lộ rộng lớn được bọc viền bởi những hàng cây xanh.

Đó là một "con voi"  cao to tôn vinh con thú lớn nhất trên trái đất, đồng thời làm bục quan sát cho khách nhàn du. Tượng voi có nước phun ra từ cái vòi cong dài và tiếng nhạc tỏa ra từ hai tai to của nó (ban nhạc hòa tấu ngồi trong lòng đất dưới chân voi).

May sao con voi khổng lồ không xuất hiện mà thay vào đó là khối kiến trúc vuông vắn, uy nghi mà ngày nay triệu triệu người khắp thế giới biết đến với tên gọi Khải Hoàn Môn Paris. Hằng năm, nơi đây là điểm tham quan của 600.000 - 700.000 khách.

Có 600 - 700 ngàn khách tham quan Khải Hoàn Môn mỗi năm

Và nó còn là kiến trúc trụ vững qua dòng thời gian, chứng kiến những khoảnh khắc vinh quang của một dân tộc, chẳng hạn như hình ảnh các cầu thủ đội tuyển bóng đá Pháp đã được phóng chiếu lên đây ngay trong đêm 15/7 vừa qua, không lâu sau khi thắng đội tuyển Croatia 4-2 và lần thứ hai đoạt cúp vàng FIFA World Cup 2018.

Dĩ nhiên Arc de Triomphe của thành phố Paris cũng đã nhiều lần được lên màn ảnh rộng. Ngay trong mùa hè này, khán giả được thích thú theo dõi cảnh tài tử đắt giá Tom Cruise và bọn ác rượt đuổi nhau chung quanh Khải Hoàn Môn trong phim Nhiệm vụ bất khả thi 6: Sụp đổ (Mission Impossible 6: Fallout).

Chỉ tiếc cho Hoàng đế Napoléon Bonaparte không bao giờ được trải nghiệm giây phút vinh quang nào khi còn sống, dù ở trên nóc hay ở dưới chân của cái cổng chiến thắng nguy nga có chạm trổ điêu khắc tuyệt mỹ này. Định mệnh tréo ngoe, khi ông chính là người đã ra lệnh cho kiến trúc sư Jean Chalgrin xây dựng nó vào năm 1806.

Khi ấy chưa hề có đại lộ Champs Élysées như du khách biết ngày nay, vẫn còn là vùng đất hoang. Mãi đến ngày 29/7/1836, tức 15 năm sau khi Napoléon qua đời trên đảo Sainte Hélène, Khải Hoàn Môn mới khánh thành. Và phải đến năm 1840, thi hài của ông mới được đưa từ đảo về Paris và khi ấy ông mới được "rước" đi qua dưới Khải Hoàn Môn. 

P. NGUYỄN DŨNG