Tín dụng thuế - đòn bẩy thúc đẩy ngành giải trí thế giới?

Guardians Galaxy Vol.2 nhận nhiều ưu đãi khi quay ở bang Georgia

Bang New Jersey (Mỹ) vừa hồi sinh chương trình tín dụng thuế trị giá 85 triệu USD mỗi năm và bang California tái tài trợ 330 triệu USD hằng năm cho các dự án phim và truyền hình.

Đua nhau áp tín dụng thuế

Sự hồi sinh chương trình tín dụng thuế của New Jersey (ký ngày 3/7) xảy ra ở thời điểm các bang đang quyết liệt tranh giành những dự án phim lớn trong ngành giải trí, nhằm thúc đẩy nền kinh tế địa phương và khuyến khích du lịch...

Với California - nơi thống đốc Jerry Brown vào ngày 27/6 đã ký bổ sung khoản tài trợ trị giá 330 triệu USD mỗi năm đến năm 2025, thì hy vọng giữ lại được những dự án có nguy cơ dời đến nơi khác. Trước đó, California cung cấp tín dụng 20% áp dụng cho các bộ phim điện ảnh có mức chi tiêu (tức ngân sách sản xuất) 100 triệu USD và một số chi phí khác được nhận thêm 5%, nhưng không áp dụng khoản tín dụng đối với mức lương của ekip làm phim như những địa phương khác.

Ngoài California, các dự án phim, nhất là phim bom tấn, đang được hưởng lợi nhiều nhất tại New York, Georgia, Louisiana và New Mexico. Những bang này đều vừa phát triển một chương trình ưu đãi rất lớn. New Jersey cũng mong muốn lọt vào danh sách này.

Bên cạnh đó còn có bang Ohio và Utah với nhiều địa điểm du lịch nổi tiếng khác.

Chưa hẳn là "mồi nhử" ngon

Trong các hệ thống thuế của Canada, Mỹ, hay Úc và Anh thì tín dụng thuế là thuật ngữ dùng để ghi nhận một phần thuế đã đóng trong tổng số thuế phải đóng, là phúc lợi do nhà nước trả cho người lao động, một tổ chức thông qua hệ thống thuế.

Link bài viết

Đằng sau những nỗ lực của các chương trình tín dụng kể trên đơn giản là nhà sản xuất phim hoặc truyền hình sẽ nhận được một khoản tín dụng thuế bằng với vài phần trăm chi phí sản xuất đủ tiêu chuẩn. Chẳng hạn, tín dụng thuế cho nhà sản xuất phim của Louisiana cho phép chuyển đến 30% tiền thuế trên tổng chi phí sản xuất phim có chất lượng cao tại địa phương, bao gồm cả việc thuê lao động là người địa phương và lao động ngoài địa phương.

Sky Moore - luật sư thuế giải trí của Công ty Greenberg Glusker nhận định, số phần trăm thay đổi liên tục, nhưng thường là từ 20 - 35%. Các khoản chi phí đủ tiêu chuẩn là như thế nào? 1% cao hơn không hẳn là tốt hơn, vì mỗi dự án đều có những đặc điểm riêng.

Vấn đề tín dụng sẽ ra sao nếu nhà sản xuất không nợ bất kỳ khoản thuế nào trong bang đó? Như series phim The Walking Dead được sản xuất tại Georgia nhưng lại kiếm tiền cho mạng truyền hình AMC có trụ sở ở New York. Tuy nhiên, tín dụng thuế của Georgia có thể chuyển nhượng được và AMC có thể bán nó cho một người nộp thuế cho Georgia.

Người nộp thuế đó sẽ yêu cầu giảm giá và bất kỳ người trung gian nào giúp tìm người mua cũng sẽ muốn có phần. Kết quả là theo Christopher Spicer - Chủ tịch Bộ phận Giải trí của Công ty Luật Akin Gump, những tín dụng có thể chuyển nhượng thường chỉ có giá trị từ 86 - 90% khi đổi thành USD.

Những bang khác như New York và New Mexico có cách tiếp cận khác. Đó là tín dụng thuế có thể hoàn lại, nhà sản xuất nộp tờ khai thuế và nhận lại phần chênh lệch, nếu số tiền tín dụng vượt quá tổng số thuế còn nợ.

Vậy nhưng nhiều bang thường cung cấp các chiết khấu hoặc trợ cấp mà không cần tờ khai thuế, còn bang Michigan lại không tham gia cuộc chơi này. Việc không tham gia hạch toán chi phí, lợi nhuận đầy đủ cùng với thời kỳ kinh tế khó khăn đã xóa bỏ chương trình ưu đãi của Michigan vào năm 2015, sau 8 năm được ký kết. Theo Joe Chianese - Phó chủ tịch của Công ty Entertainment Partners, hiện tại có 36 bang ở Mỹ đang có những chương trình ưu đãi cho phim và truyền hình.

Series Ballers của HBO chuyển từ Miami (Florida) về Los Angeles để nhận ưu đãi thuế

Trên thực tế, chính sách ưu đãi không chỉ tập trung ở Mỹ, mà đã xuất hiện ở các nước như Úc, Anh, New Zealand... Chẳng hạn Canada khởi động các ưu đãi sản xuất phim từ năm 1997, sau khi số lượng dự án rời khỏi Vancouver ngày càng tăng ở những năm 1980. Christopher Spicer cho biết, hiện có nhiều dự án ở Canada mà nhà sản xuất đến từ Anh và Ireland. Thậm chí cả những nhà sản xuất có ngân sách thấp cũng tham gia cuộc chơi. Vì thường sẽ có vài tín dụng thuế cho dự án với ngân sách lớn hơn 1,5 triệu USD.

Mặc dù được hưởng lợi nhưng các ưu đãi của địa phương không phải là yếu tố duy nhất để các nhà sản xuất xem xét. Tỷ giá trao đổi ngoại tệ, nguồn nhân lực có sẵn, thiết bị địa phương, phòng khách sạn, xe cho thuê, dịch vụ ăn uống, hoặc hàng hóa và dịch vụ cung cấp tại địa điểm quay phim... cũng quan trọng không kém.

Marjorie Galas - Phó chủ tịch Hiệp hội Các ủy viên Phim ảnh quốc tế (AFCI) nhấn mạnh: "Các nhà sản xuất phải quan tâm đến cơ sở hạ tầng và tỷ giá ngoại tệ (khi quay ở nước ngoài). Nếu tỷ giá biến động thường xuyên, tỷ suất hoàn vốn có thể không được như dự tính". Những chi tiêu linh tinh như trang phục, không gian văn phòng và tiền thuê mướn cũng rất nhiều. Thậm chí cả thời tiết cũng phải được xem xét.

Đôi khi một yếu tố chính trị cũng tạo ra sự bất lợi. Như năm 2010, một cuộc đình công đòi tăng lương của diễn viên New Zealand đã khiến nhà sản xuất The Hobbit có ý định chuyển địa điểm quay phim. Hay luật chống LGBT (đồng tính, song tính, chuyển giới) tại một số bang ở miền Nam nước Mỹ đã khiến một số nhà sản xuất cảnh giác.

Bởi có quá nhiều yếu tố tác động, trong khi các hãng phim thực sự muốn ổn định, thế nên họ thường chuẩn bị 4 hoặc 5 phương án để so sánh các lựa chọn về ngân sách tốt nhất, đặc biệt khi "cuộc chiến" lôi kéo các dự án về địa phương và các cuộc tranh cãi về chính sách ưu đãi vẫn tiếp diễn ngày một gay gắt. Các chuyên gia luôn cho rằng tín dụng thuế hiếm khi tạo ra đủ lợi ích công cộng để biện minh cho các phí tổn của địa phương.

 (Nguồn: Hollywood Reporter)

PHÚC NHƯ THỦY