Nghệ sĩ Ngô Hồng Quang - người đem âm nhạc truyền thống Việt Nam đến gần thế giới

Hà Lan - nơi Ngô Hồng Quang tu nghiệp

Ông nội của Ngô Hồng Quang là người chơi đàn nhị có tiếng trong một gánh hát. 9 tuổi, Quang bắt đầu học đàn nhị từ một nghệ nhân, sau đó vào nhạc viện, nhưng không mấy hứng thú. Thế giới nhạc trẻ cuốn hút Quang hơn. 

Nhưng đến lúc "vỡ giọng" cũng là lúc tình yêu Quang dành cho nhị trở nên mãnh liệt. Bây giờ thì ngoài nhị, Quang chơi được nhiều loại nhạc cụ dân tộc, từ đàn bầu, đàn môi, chiêng dây... đến đàn tính, trống đế... và sở hữu giọng hát đầy rung cảm.

Trở thành giảng viên Khoa Âm nhạc dân tộc Nhạc viện TP.HCM là tương lai đã được định trước, nhưng khát vọng phát triển thế mạnh của nhị và các nhạc cụ dân tộc cứ thôi thúc Quang. Năm 2008, trong dịp sang Hà Lan biểu diễn tại Nhà hát Hoàng gia, nghe những tác phẩm của nhiều nhạc sĩ làm theo hướng âm nhạc hiện đại, Quang không ngừng trăn trở về con đường đang đi.

Quang thu âm một lúc 3 tác phẩm Thiền, Sắc tộc, Thường xuân, với âm thanh biến ảo từ tiếng đàn bầu, đàn tam, đàn môi, nhị, thập lục, chuông, mõ, sáo, tiêu, cồng... và gởi CD sang Hà Lan dự thi, dù trước đó chưa hề học qua sáng tác. Sự "liều lĩnh" này mang lại cho anh học bổng 2 năm tại Học viện Âm nhạc Hoàng gia Hà Lan (Royal Academy of Music Netherlands).

Để có tiền trang trải sinh hoạt nơi xứ người, Quang không nề hà bất cứ công việc gì, từ làm cho một nhà hàng Ý, làm cho nhà hàng sushi của người Việt, làm hướng dẫn viên du lịch, vừa kéo nhị vừa hát cho du khách nghe.

"Tôi kiên trì với con đường này vì tôi luôn tìm được cái mới trong bản thân và trong sáng tạo âm nhạc. Tôi luôn thích sự mới mẻ. Mỗi lần làm một sản phẩm mới hoặc kết hợp với một nền văn hóa âm nhạc nào đó, tôi rất hứng khởi. Mỗi lần đưa những tác phẩm hoặc chất liệu âm nhạc của Việt Nam vào không gian nhạc jazz, world music, hoặc nhạc đương đại phương Tây, tôi thấy mình như được hồi sinh. Như vậy là âm nhạc Việt Nam lại có cơ hội được chia sẻ với những nền âm nhạc nhiều nước", Quang tâm sự.

5 năm sau, Quang trở về Việt Nam. Đúng lúc "đánh vật" với cơm áo gạo tiền, Quang nhận được lời mời tu nghiệp từ Royal Academy of Music Netherlands, sau khi họ nghe được bản nhạc anh tham gia cuộc thi dành cho các nhà soạn nhạc trẻ ASEAN tại Thái Lan tháng 12/2013.

Họ trao cho Quang học bổng toàn phần, đồng thời hỗ trợ nơi ở. Năm 2014, cái tên Ngô Hồng Quang bắt đầu được biết đến rộng rãi khi tác phẩm Song hành hợp tác cùng Onno Krijn ra đời: Onno đảm nhiệm phần hòa âm và chơi nhạc cụ Tây phương, Quang hát các làn điệu xẩm, chèo, quan họ, dân ca Nam bộ...

Cuộc gặp của Ngô Hồng Quang và nhạc sĩ Nguyên Lê vào năm 2013 tại Pháp là một cột mốc trong sự nghiệp của Quang. Nguyên Lê rất hứng thú với chàng trai trẻ có nhiều điểm tương đồng với ông: say mê nhạc dân tộc, có khả năng sáng tác và trình tấu ngẫu hứng.

Sau vài lần diễn cùng, Quang đề nghị cùng Nguyên Lê ra đĩa. Thoạt đầu, Nguyên Lê từ chối. Nhưng tài năng và tinh thần ham học hỏi của Quang đã chinh phục được Nguyên Lê. Ông lập hồ sơ giới thiệu Quang với ACT - hãng đĩa hàng đầu thế giới chuyên về jazz, phát hành các album của Nguyên Lê và Hương Thanh (hiện sống ở Pháp, được mệnh danh là "Sứ giả nhạc cổ và dân ca Việt Nam tại Âu châu".

Hương Thanh được biết đến với những làn điệu dân ca 3 miền Việt Nam hay nhạc cổ phối khí với nhạc jazz. Cô là ca sĩ Việt Nam đầu tiên và duy nhất nhận được giải thưởng cao nhất về dòng nhạc word musique của Đài phát thanh Pháp France Musique, năm 2007.

Hanoi Duo ra đời đầu năm 2017, chứng kiến sự tung hứng ăn ý của Nguyên Lê và Ngô Hồng Quang khi kết hợp giữa jazz và các giai điệu Tây Bắc. Tình đàn, Gọi em, Về đồi non, Mục hạ vô nhân không chỉ thu hút sự quan tâm của người nghe trong và ngoài nước mà còn nhận được lời khen từ chính cộng đồng người HMông.

"Ngô Hồng Quang là nhạc sĩ học hành bài bản, hiểu biết mọi thể loại nhạc truyền thống Việt Nam. Một người có hành trang văn hóa và truyền thống đầy đặn, lại trẻ trung, cởi mở nên tôi có thể thỏa sức thử nghiệm âm nhạc cùng anh ấy", Nguyên Lê nói về Quang - chàng trai hóm hỉnh, có mái tóc xoăn xù và gương mặt trẻ thơ.

HOÀNG LINH LAN