Nhanh và chậm

Nhiều người bảo, thiên hạ có lắm thứ ngược đời. 

Người trẻ thì “lão hóa” nhanh, thích tổng kết thế sự, moi móc cổ văn để chứng minh chuyện đời đang diễn ra hàng ngày. Chưa kể đến nhiều bạn tập tọe Nho gia, dăm ba ngày lại phải treo lên trên blog cá nhân một vài câu danh ngôn cổ Hán văn lủng củng… Lại chưa kể đến những người trẻ sinh lực dồi dào, hàng ngày chẳng làm gì, chỉ ăn với chơi nhong nhóng mà mở miệng ra là kêu chán đời, tuyệt vọng như thể xung quanh là một màn đêm không lối thoát…

Còn người già thì sao? Sáng sớm nô nức rủ nhau quần soóc áo cộc đi tập thể thao, hay xẩm tối thì toát mồ hôi Aerobic giữ phom, xong xuôi chẳng chịu về mà còn ở lại bàn việc may sắm đồ tập hay đi du lịch… Chưa kể, dăm “mối tình già” cũng thừa cơ nảy nở, khốn khổ các bậc trưởng lão tràn trề sinh lực phải che giấu cháu con vì sợ lời ra tiếng vào dị nghị. 

Và như thế, có lẽ, một người trẻ như tôi mà đã nhìn lại quá khứ và làm những thao tác dạng “tổng kết” thế này, dường như là cũng đang “lão hóa” quá nhanh. 

Tôi trở lại câu chuyện của mình, khi nhìn lại rằng, khoảng cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, cả thế giới mắc bệnh thời gian. Tất cả chúng ta đều thuộc cùng một giáo phái tôn sùng vị thánh mang tên Tốc – Độ. Chúng ta đã chuyển từ thế giới “cá lớn nuốt cá bé” sang thế giới “nhanh nuốt chậm”. 

Chế độ ăn kiêng chậm hiệu quả? Đi hút mỡ! 

Quá bận để nấu ăn? Hãy mua lò vi sóng hoặc gọi dịch vụ mang đồ ăn, hay đơn giản mà tốn kém hơn là đi nhà hàng! 

Ăn nhanh, uống nhanh, làm gì cũng nhanh. 

Những truyện cổ tích được rút gọn. Slogan của những cuộc tranh tài tại Olympic là “Nhanh hơn - Cao hơn - Xa hơn” chứ không phải “Đoàn kết hơn - Trung thực hơn - Cao thượng hơn”. Một người nói: “Ôi, tôi bận quá đi mất, tôi chạy rã cả cẳng, tôi chẳng còn thời giờ làm việc gì nữa” thì có nghĩa họ muốn nói “Nhìn tôi đây: Tôi quan trọng lắm, năng động lắm, nghị lực lắm”. Nhắc đến chậm là người ta nghĩ đến tụt hậu, kém phát triển, nghèo đói. 

Vậy mà, vẫn có những phong trào “sống chậm” nhen nhóm và phát triển mạnh ngay trong lòng những nước phát triển. “Sống chậm” thức tỉnh những mê muội về một cuộc sống tốc độ điên rồ bòn rút đến cùng kiệt những sinh lực sống, những mối quan hệ chân tình, những niềm vui nhỏ nhoi trong cuộc sống hàng ngày. “Sống chậm” không có nghĩa tất cả đều phải chậm lại. 

Nhanh và Chậm không đơn giản chỉ là tốc độ đơn thuần. Nhanh là bận rộn, kiểm soát, xông xáo, vội vàng, phân tích nhanh nhạy, stress, hời hợt, nôn nóng, tích cực chủ động, số - lượng – trên - chất - lượng. Chậm có nghĩa ngược lại: thư thái, cẩn trọng, tiếp thu, điềm tĩnh, trực giác, không vội vàng, kiên nhẫn, suy nghĩ thấu đáo, chất – lượng – trên – số - lượng. Tức là tạo lập những kết nối thực sự và có ý nghĩa – với con người, văn hóa, công việc, dinh dưỡng, và mọi thứ… 

Phong trào chậm không nhằm tiến hành mọi việc theo tốc độ sên bò. Cũng không phải một nỗ lực bột phát hòng kéo toàn thể hành tinh trở về thời kỳ tiền công nghiệp không tưởng. Trái lại, phong trào tập hợp những người muốn sống tốt hơn trong một thế giới hiện đại, tốc độ cao. Chính vì vậy, triết lý sống chậm có thể tóm tắt chỉ trong một từ duy nhất: CÂN BẰNG.

Thực sự rằng, nói “không” với tốc độ đòi hỏi hết sức dũng cảm. Như người lính trên chiến trường. Lòng dũng cảm thôi thúc họ dấn thân vào nguy hiểm để đạt được mục đích. Điều này đòi hỏi một quá trình suy nghĩ chín chắn. 

Nhưng liệu bạn có lúc nào dừng lại để nghĩ rằng, chủ nghĩa tôn thờ tốc độ là kẻ thù của mỗi chúng ta?!

Hoài Nam