Ứng phó với căng thẳng tỷ giá

Hiện nay, tỷ giá trung tâm của VND với USD dao động quanh mức 23.000 đồng - 23.700 đồng (mua vào, bán ra). Tỷ giá USD niêm yết tại thị trường tự do hiện đang ở quanh mức 23.400đ/USD. Đồng USD đang tăng giá và ở mức cao nhất gần ba tuần qua.

Theo nhận định của nhiều chuyên gia kinh tế, nguyên nhân là do lợi suất trái phiếu Mỹ lên cao trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc không ngừng gia tăng trên ba lĩnh vực là thương mại, công nghệ và tiền tệ. Trong đó, đòn nhắm thẳng vào Tập đoàn Huawei - niềm tự hào công nghệ số 1 của Bắc Kinh của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tạo cú sốc tiền tệ.

Tuy nhiên, quyết định tấn công vào tập đoàn công nghệ lớn nhất Trung Quốc Huawei khiến cho giới đầu tư lo ngại về triển vọng của nền kinh tế thế giới. Nhiều người tin rằng thương chiến Mỹ - Trung còn kéo dài, bởi những số liệu trên thị trường cho thấy, đồng NDT đang trên đà mất giá mạnh so với USD. Với độ mở kinh tế khá lớn và là đối tác thương mại lớn với Trung Quốc, tiền đồng Việt Nam (VND) chịu nhiều sức ép trước động thái này.

Trong tuần qua, đồng NDT đã mất giá hơn 1%, ở mức 1 USD đổi được khoảng 6,83 NDT, trong khi tuần trước đó ở mức 6,787 NDT. Theo hãng tin Bloomberg, riêng từ đầu tháng 5 đến nay, NDT đã giảm giá khoảng 3%, trở thành đồng tiền giảm giá mạnh nhất ở khu vực châu Á.

Đánh giá về diễn biến này, nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, Trung Quốc muốn tăng lợi thế cho hàng xuất khẩu để bù đắp tổn thất từ việc tăng thuế quan của Mỹ. Theo dự báo của TS. Nguyễn Trí Hiếu, việc Tổng thống Donald Trump tăng thuế từ 10% lên 25% (từ ngày 10/5) đối với 200 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ sẽ làm giảm tăng trưởng kinh tế Trung Quốc khoảng 0,3% trong năm nay, thậm chí giảm tới 0,6% nếu ông Trump tăng thuế nhập khẩu đối với cả 300 tỷ USD các loại hàng hóa khác của Trung Quốc.

Chuyên gia kinh tế - tài chính, TS. Bùi Quang Tín cũng nhận định, việc Trung Quốc phá giá đồng NDT và đồng USD tăng giá mạnh sẽ tác động không nhỏ đến Việt Nam. Thứ nhất, tỷ giá VND/NDT đang lên giá với mức tăng 0,5% so với NDT. Điều này có nghĩa, khi VND tăng giá thì chắc chắn hàng hóa Trung Quốc vào Việt Nam sẽ rẻ hơn và có lợi cho những nhà nhập khẩu. Thế nhưng, ngược lại sẽ rất bất lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Bởi đồng NDT là một trong 8 loại tiền tệ được tính trong tỷ giá trung tâm của Việt Nam.

Như vậy, hàng hóa của Việt Nam vào thị trường Trung Quốc sẽ vấp phải không ít khó khăn bởi trở nên đắt hơn. Thậm chí, hàng hóa Việt Nam sẽ khó bán hơn ngay trên sân nhà bởi hàng Trung Quốc vào Việt Nam qua tiểu ngạch hay chính ngạch đều có lợi thế về giá.

TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia nhìn nhận, với bất kỳ tình huống nào, việc lựa chọn giải pháp cũng mang cả yếu tố tích cực lẫn tiêu cực. Nếu chủ động hạ giá VND sẽ giúp hàng xuất khẩu của Việt Nam tăng lợi thế cạnh tranh, tuy nhiên cũng phải tính toán cẩn trọng, nếu không Mỹ có thể cho rằng Việt Nam thao túng tiền tệ và dễ dẫn đến việc bị áp thuế tương tự với hàng hóa Trung Quốc.

Dù vậy, TS. Nguyễn Trí Hiếu vẫn có cái nhìn lạc quan vì Việt Nam sẽ thu hút các nhà đầu tư lớn bởi đang có sự chuyển dịch đầu tư từ Trung Quốc sang. Qua đó, Việt Nam sẽ tiếp tục tạo ra những cơ hội sản xuất, kinh doanh mới với hàng hóa xuất khẩu mới; xuất khẩu sẽ lại quay lại quỹ đạo tăng trưởng tích cực như thời gian vừa qua.

Tuy nhiên, trong thời gian này, việc xuất khẩu của doanh nghiệp Việt vẫn còn nhiều bất lợi. Để đối phó với sức ép tỷ giá, giới chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp xuất khẩu nên thay đổi quy định trả tiền khi ký kết hợp đồng. Cụ thể là nếu hợp đồng xuất khẩu hàng hóa với nước nào thì nên trả bằng tiền nước đó, không nên quy về tiền USD để tránh rủi ro về tỷ giá khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vẫn tiếp tục leo thang. Doanh nghiệp xuất khẩu cũng nên chủ động mua USD kỳ hạn, theo đó nên đăng ký mua USD thời điểm tỷ giá chưa tăng mạnh sẽ có lợi hơn đến cuối năm, chỉ trả phí mua USD kỳ hạn nhưng vẫn thấp hơn so với sự rủi ro biến động tỷ giá.

Mặt khác, nhiều ý kiến cho rằng Ngân hàng Nhà nước cần theo dõi, phân tích, đánh giá thị trường và tác động của biến động tỷ giá, sẵn sàng can thiệp thị trường ngoại hối khi cần thiết để ổn định tỷ giá VND, tránh rủi ro và lạm phát.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần bình tĩnh đánh giá kỹ hơn tác động của chiến tranh thương mại và các rủi ro thương mại khác tác động đối với ngành nghề kinh doanh của mình, doanh nghiệp mình để có giải pháp cụ thể.

Lê Thanh