Nông thôn vẫn còn nhiều chất liệu để khai thác

Cảnh trong phim Ráng chiều ấm áp

Ở thời “hoàng kim” của phim truyền hình nhiều tập, đề tài về nông thôn Việt Nam, đặc biệt là vùng sông nước Nam bộ và đồng bằng Bắc bộ cũng “nở rộ” và trở thành dòng phim được đông đảo khán giả ưa chuộng, như Vịt kêu đồng, Hương phù sa, Cá rô, em yêu anh, Tình ca cao, Tiếng tơ đồng, Đua nhau làm giàu, Đất mặn, Về quê cưới vợ, Chuyện tình làng hoa, Qua ngày giông bão, Lúa trổ bông, Chuyện làng bè, Tay chơi miệt vườn, Bìm bịp kêu chiều, Hương bưởi, Cỏ biếc, Cá lên bờ, Sông trôi muôn hướng, Dòng sông định mệnh, Mặn hơn muối, Đất và người, Thương nhớ ở ai, Gió làng Kình, Ma làng, Bão qua làng... Nhưng vài năm trở lại đây, phim về đề tài nông thôn dường như thưa vắng trước sự thành công về rating (chỉ số khán giả) của phim đề tài hôn nhân, gia đình hay chuyển thể từ kịch bản nước ngoài. Chiều theo thị hiếu khán giả, phần lớn những bộ phim đề tài này thường có nội dung xoay quanh chuyện đôi lứa yêu nhau, mâu thuẫn mẹ chồng - nàng dâu, ngoại tình, người thứ ba... cùng dàn diễn viên ngoại hình đẹp, ăn mặc thời trang, bối cảnh sang trọng. 

Cảnh trong phim Cô Thắm về làng

Thế nên, dù nông thôn và đời sống làng quê luôn là nguồn chất liệu phong phú và dồi dào cho các nhà làm phim, nhưng theo nhà biên kịch Châu Thổ thì kịch bản là một nguyên do khiến phim đề tài này gặp khó. Bởi vì kịch bản vừa phải giữ được đặc trưng của làng quê vừa phải cập nhật xu hướng hiện đại cùng cách xây dựng câu chuyện sao cho gần gũi với cuộc sống nông thôn mới ngày nay. Song lâu nay, số đông nhà biên kịch đã quen với việc viết kịch bản mang tính giải trí thiên về chuyện tình yêu, gia đình, vừa dễ viết và viết nhanh. Ngay cả diễn viên hay các đạo diễn trẻ hiện nay cũng bận rộn với những đề tài khác, nên ngại đi thực tế để tìm hiểu kỹ về cuộc sống nông thôn. Vì vậy, xuất hiện dòng phim lấy bối cảnh nông thôn Nam bộ xưa là cái nền để khai thác về đời sống hôn nhân đa thê, số phận người phụ nữ thời phong kiến, như Lời sám hối, Ải trần gian, Hai người vợ, Lời nguyền, Thế thái nhân tình, Duyên định kim tiền, Tiếng sét trong mưa, Luật trời.

Có một cái khó nữa là nhắc đến phim về đề tài nông thôn, muốn cho phần đông khán giả cảm thấy thú vị thì phải có cây đa, bến nước, sân đình, lũy tre, cánh đồng lúa... Đây là những bối cảnh nông thôn vốn đã ăn sâu vào tâm trí những người lớn tuổi và trở thành sự mới lạ, gây tò mò với giới trẻ đang quá quen với nông thôn đang “thành phố hóa”. Chính vì vậy, để dựng lại những khung cảnh xưa thì rất tốn kém, còn sử dụng kỹ xảo hay dựng cảnh bằng 3D thì khó đạt được sự sinh động và chân thật. Cho nên các đạo diễn làm phim về đề tài nông thôn bị hạn chế về sức sáng tạo và ngại tốn nhiều thời gian di chuyển nhiều nơi để tìm bối cảnh phù hợp. 

Cảnh trong phim Cô gái nhà người ta

Với sự phong phú và đa dạng về đề tài của phim truyền hình hiện nay thì phim về nông thôn cũng phải thay đổi để mang cái mới đến khán giả. Bởi nếu xem mãi những phim đề tài thành thị với bối cảnh quen thuộc của văn phòng, xe cộ, trung tâm thương mại, nhà phố sang trọng... khán giả sẽ nhàm chán, nên khi chuyển sang bối cảnh sông nước, cánh đồng, làng quê... họ cảm thấy thú vị hơn hẳn. Đạo diễn Nguyễn Hữu Phần - người từng thành công với những bộ phim truyền hình về đề tài nông thôn miền Bắc tin rằng, hiện nay tuy có nhiều cái khó nhưng phim đề tài nông thôn, nếu làm tốt thì sẽ vẫn hay và không bị lạc hậu. Ngay cả khi nông thôn đã được “bê tông hóa” thì tập trung khai thác theo hướng mới, gần gũi, pha lẫn bi - hài như đời thực sẽ tạo nên một diện mạo mới trên màn ảnh nhỏ. Nông thôn hiện đại cũng có rất nhiều chất liệu để khai thác. Minh chứng là gần đây sự xuất hiện một vài phim truyền hình có đề tài liên quan đến nông thôn mới và thế hệ nông dân trẻ như Cô Thắm về làng, Về quê ăn Tết, Ráng chiều ấm áp, Con ông Hai Lúa đã nhận được sự quan tâm của cả khán giả lớn tuổi lẫn giới trẻ.  

Đặc biệt, Cô gái nhà người ta lên sóng VTV3 trong các tháng đầu năm 2020 đã nhận được nhiều phản hồi từ khán giả, lượng tương tác trên mạng xã hội cũng tăng mạnh. Bởi bộ phim có cách làm mới, góc tiếp cận mới, mang nhiều tính giải trí hơn là chính luận, tuy vẫn đào sâu những vấn đề nổi cộm của nông thôn, như Đất và người, Gió làng Kình, Ma làng đình đám của VFC trước kia. Cô gái nhà người ta  khắc họa bức tranh nông thôn muôn hình muôn vẻ, với những nền nếp sinh hoạt và thói quen của nông dân trong thời hiện đại. Vẫn còn tồn tại những thói xấu, nếp nghĩ lạc hậu, sự tham lam, tư lợi của một bộ phận nông dân. Và ở đó có một lứa thanh niên dám đứng lên chống lại bất công xã hội. Nội dung gần gũi, lời thoại mộc mạc, bối cảnh làng quê được quay đẹp, cùng dàn diễn viên từ gạo cội đến trẻ trung diễn xuất tốt thì nếu biết cách khai thác, phim truyền hình đề tài nông thôn hiện đại như vẫn hấp dẫn khán giả. Được biết, đang có một số nhà sản xuất và đạo diễn dành tâm huyết cho việc đầu tư và thực hiện phim truyền hình (hay sitcom) về đề tài nông thôn. Chẳng hạn như Sui gia đại chiến xoay quanh cuộc sống của người dân miền Tây với những câu chuyện được chọn lựa đa phần đều là đời thường, gần gũi cuộc sống. 

Khánh Bình