Đọc sách hay xem tivi tốt hơn?

Sách có vượt trội so với tivi không?

Có một nhận thức cho rằng sách là tốt, trong khi tivi là xấu. Dành một ngày cuộn tròn với một cuốn sách thì bạn là người trí thức, nhưng dành cả ngày xem chương trình yêu thích thì bạn là người thụ động.

Tương tự như ăn kẹo khiến cho bạn sâu răng và ánh nắng mặt trời làm tổn hại làn của chúng ta nếu bạn không biết cách để sử dụng và chọn lựa thời điểm. Sách kinh tế, khoa học phổ thông, nghệ thuật, văn chương… thường mang lại kiến thức cho bạn. Nó làm tăng tri thức của bạn và giúp cho bạn thêm tư duy nhiều chiều về một vấn đề. Trong khi đó, xem truyền hình quá nhiều lại giết chết các tế bào não.

Nhưng tại sao lai như vậy? Tại sao xem tivi không mang tính giáo dục như khi đọc sách? Ví dụ, xem chương trình Game of Thrones có làm giảm trí thông minh của bạn, trong khi đọc sách thì ngược lại không?

Xét cho cùng, sách cũng có nhiều loại, có sách viết nội dung tốt và cũng có sách viết nội dung không phù hợp hoặc thậm chí là xấu. Điều tương tự cũng áp dụng cho các chương trình tivi. Như vậy, vấn đề có đơn thuần chỉ là phân loại đọc sách là tốt và xem tivi là xấu không hay còn có những vấn đề khác?

Khoa học nói gì về việc đọc sách và xem truyền hình?

Năm 2013, đã có một nghiên cứu về việc đọc sách và xem tivi được thực hiện tại Đại học Tohoku ở Nhật Bản. Một nhóm nghiên cứu do Hiraku Takeuchi đứng đầu đã kiểm tra ảnh hưởng của truyền hình lên bộ não của 276 trẻ em, cùng với khoảng thời gian xem tivi và các hiệu ứng lâu dài của nó. Nhà nghiên cứu Takeuchi nhận thấy càng có nhiều trẻ em xem tivi, các bộ phận bộ não của chúng gắn liền với mức độ kích thích và mức độ kích động trở nên dày hơn. Các thùy trán cũng dày lên, được biết là giảm khả năng lập luận ngôn ngữ.

Càng nhiều giờ xem tivi, các kết quả kiểm về khả năng ngôn ngữ của họ càng thấp. Những tác động tiêu cực trong não xảy ra bất kể tuổi tác, giới tính và điều kiện kinh tế của trẻ.

Trong cùng năm đó, một nghiên cứu đã được thực hiện về cách đọc tiểu thuyết ảnh hưởng đến não bộ. Gregory Burns và các đồng nghiệp của ông tại Đại học Emory muốn xem các hiệu ứng trước và sau của việc đọc dựa trên các bài đọc của FMRI.

Sinh viên đại học được yêu cầu đọc cuốn Pompeii của tác giả Robert Harriss, một truyện kinh dị dựa trên sự phun trào của núi Vesuvius ở Ý. Cuốn sách đã được chọn do tác giả đã sử dụng bút pháp tường thuật mạnh mẽ và một cốt truyện đầy kịch tính dựa trên các sự kiện thực sự.

Sau khi đọc tiểu thuyết, các sinh viên đã tăng khả năng kết nối trong các bộ phận của não liên quan đến ngôn ngữ. Cũng có sự gia tăng hoạt động trong vùng vận động giác quan của não, cho thấy độc giả có cảm giác tương tự với các nhân vật trong cuốn sách. Ngoài ra còn có những ảnh hưởng lâu dài từ việc đọc sách bởi những ngôn ngữ khá ám ảnh mà tác giả đem đến cho bạn đọc.

Đọc sách giữ cảnh báo tâm trí của bạn và trì hoãn sự suy giảm nhận thức ở người lớn tuổi. Nghiên cứu thậm chí còn phát hiện ra rằng bệnh Alzheimer ít có khả năng xuất hiện ở những người lớn tuổi đọc thường xuyên hơn 2,5 lần, trong khi tivi được xem là yếu tố nguy cơ phát triển chứng bệnh này.

Sáu phút đọc có thể làm giảm mức độ căng thẳng tới 68%, theo các nhà nghiên cứu tại Đại học Sussex. Đọc sách đánh bại các hoạt động thư giãn khác, bao gồm nghe nhạc (61%), uống trà hoặc cà phê (54%), và đi bộ (42%).

Trước tiên, hãy xem nghiên cứu về cách trẻ mẫu giáo và trẻ mới biết đi tương tác với mẹ của chúng trong khi xem tivi so với đọc sách.

Kết quả cho thấy xem tivi dẫn đến sự tương tác và giao tiếp thấp hơn giữa mẹ và con. Trong một chương trình truyền hình giáo dục, các bà mẹ đã đưa ra vài bình luận cho con cái của họ, và nếu họ đã làm, nó không liên quan đến những gì con cái họ nói.

Mặt khác, việc đọc sách cùng nhau làm tăng số lượng và mức độ giao tiếp. Các bà mẹ có nhiều khả năng đặt câu hỏi cho con mình, trả lời các câu hỏi và câu hỏi của con họ, và giải thích các khái niệm chi tiết hơn.

Xa hơn vấn đề giữa các bà mẹ và con cái của họ, nó không chỉ là vấn đề về chất lượng của chương trình tivi hay cuốn sách. Dường như bản chất của các hoạt động chính là những gì gây ra sự khác biệt.

Truyền hình được thiết kế để thụ động. Sau khi chuyển sang chương trình bạn thích, bạn chỉ có thể ngồi lại và xem mọi thứ diễn ra mà không cần nỗ lực từ phía bạn. Bạn ít có khả năng tạm dừng để suy nghĩ về những gì đang xảy ra.

Tivi cũng trình bày ý tưởng và nhân vật trên một mức độ bề mặt. Các chương trình không có sự mô tả chi tiết hoặc giải thích chi tiết về tình huống, vì chúng cần giữ chân người xem một cách trực quan. Các chương trình truyền hình có nhịp độ nhanh để giữ cho mọi người không thể chuyển đổi.

Nhưng sách thì khác, đọc sách là một hình thức giải trí và học tập chủ động hơn. Người đọc phải tập trung vào những gì đang được nói và suy nghĩ thông qua các khái niệm trong cuốn sách. Khi đọc, chúng ta buộc phải sử dụng trí tưởng tượng để lấp đầy khoảng trống.

Sách cũng có lợi thế là có thể mô tả mọi thứ ở chiều sâu hơn. Trong khi truyền hình chủ yếu bao gồm đối thoại giữa các nhân vật, sách có thể hướng dẫn người đọc qua các cảnh, suy nghĩ của nhân vật và đưa ra lời bình luận dài hơn.

Hoàng Vỹ