Ngô Thanh Vân khốn đốn khi “Trạng Tí” bị tẩy chay

Chiều 24/1, Ngô Thanh Vân - nhà sản xuất (NSX) phim Trạng Tí - tổ chức buổi showcase (ra mắt phim) tại TP.HCM. Hơn một tháng qua, phim bị một nhóm khán giả tẩy chay vì cho rằng ekip vi phạm quyền tác giả khi làm việc với công ty Phan Thị - chủ sở hữu bản quyền truyện tranh Thần đồng đất Việt (kịch bản gốc), thay vì hợp tác với họa sĩ Lê Linh - cha đẻ bộ truyện. Nhiều khán giả khẳng định sẽ không xem phim vì ekip chưa trả quyền lợi xứng đáng cho họa sĩ.

Luật sư Nguyễn Đức Hoàng - đại diện pháp lý phía NSX - khẳng định quá trình mua bản quyền và thực hiện bộ phim đúng theo pháp luật. Luật sư giải thích Lê Linh chỉ có quyền tác giả với bốn nhân vật của truyện tranh, quyền sở hữu vẫn là công ty Phan Thị.

“Trạng Tí” và khát vọng làm phim cho trẻ em

Ngô Thanh Vân cho biết thấy trên mạng xã hội, nhiều người kêu gọi không xem phim, cô hoang mang, không biết nên dừng lại hay tiếp tục dự án. “Tôi không muốn làm một phim có nội dung tốt nhưng bị khán giả chỉ trích bởi những yếu tố ngoài lề. Điều tôi tiếc nhất là khiến các diễn viên nhí bị liên lụy vì những ý kiến tiêu cực trên mạng”. Cho nên, dù là buổi showcase, nhưng chiều 24/1 các diễn viên nhí đã không có mặt, nhà sản xuất muốn hạn chế việc “đưa các em nhỏ ra làm bình phong”.

Ngô Thanh Vân thừa nhận có lỗi vì không nhận ra khúc mắc trong vụ tranh chấp quyền tác giả giữa công ty Phan Thị và họa sĩ Lê Linh, khiến phim bị ảnh hưởng. Là người hâm mộ Thần đồng đất Việt, cô ấp ủ đưa bộ truyện lên màn ảnh rộng từ năm 2015. Khi tìm đến công ty Phan Thị mua bản quyền, ban đầu cô bị từ chối vì phía công ty lo ekip Ngô Thanh Vân không đủ khả năng chuyển tải sức hút của tác phẩm gốc, khiến các fan bộ truyện thất vọng. Ngô Thanh Vân mất hai năm thuyết phục và được Phan Thị đồng ý vào năm 2018.

Cuối năm 2018, vụ kiện quyền tác giả Thần đồng đất Việt giữa công ty Phan Thị và họa sĩ Lê Linh gây xôn xao dư luận. Lúc đó, bộ phim đã được khởi quay. Lo phim bị ảnh hưởng, Ngô Thanh Vân liên lạc phía Phan Thị và được công ty này bảo đảm bản quyền cho phim, đồng thời chịu trách nhiệm nếu tranh chấp xảy ra. Ngô Thanh Vân gặp Lê Linh, mời anh góp ý tưởng cho dự án, song họa sĩ từ chối vì đang tham gia kiện tụng.

Cuối năm 2019, trong phiên phúc thẩm, tòa xác định Lê Linh là "cha đẻ" bốn nhân vật chính của bộ truyện (quyền sở hữu vẫn thuộc về công ty Phan Thị). Lúc này, Ngô Thanh Vân tiếp tục mời Lê Linh làm cố vấn. Họa sĩ tiếp tục từ chối, cho rằng tham gia cũng muộn, phim đã quay xong. Khi phim ra mắt teaser vào năm 2020 và vấp phải hiệu ứng tẩy chay từ khán giả, cô lại mời Lê Linh vào dự án, đề nghị một khoản thù lao cho vai trò tư vấn nhưng anh từ chối.

Tạo hình bốn nhân vật Tí, Sửu, Dần, Mẹo trong phim "Trạng Tí"

NSX khẳng định không có chuyện bắt tay công ty Phan Thị "o ép" Lê Linh như một số thông tin trên mạng xã hội, vì đã trả đầy đủ phí tác quyền khi ký hợp đồng với Phan Thị. Để tri ân Lê Linh, trên poster mới nhất, ekip ghi dòng chữ: “Từ những nhân vật được sáng tạo bởi họa sĩ Lê Linh". Với Ngô Thanh Vân, 43 tỷ đồng là kinh phí khá lớn so với một phim thiếu nhi, do êkíp đầu tư phần kỹ xảo, xây một ngôi làng ở Ninh Bình. Theo cô, con số vẫn chưa dừng lại do phim đang được hậu kỳ. “Đây là bài học đắt giá của tôi cho những dự án sau, nhất là với dòng phim chuyển thể” - cô nói.

Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh cho biết đã quen với việc phim bị tẩy chay. Phim đầu tiên anh bị phản đối vì tiêu đề Em là bà nội của anh, phim thứ hai (Cô gái đến từ hôm qua) bị phản đối vì chọn Ngô Kiến Huy và Miu Lê đóng vai học sinh. “Thực sự, tôi hoàn toàn hiểu việc tẩy chay. Rất nhiều người thương anh Lê Linh vì mười mấy năm chịu bất công. Nhiều người đặt tình cảm lớn vào đó nên không quan tâm đến cái lý. Điều trùng hợp là trong phim, mẹ Tí cũng nói: Nhiều khi cái tình còn lớn hơn cái lý”. Tuy nhiên, Phan Gia Nhật Linh tin rằng vẫn còn nhiều khán giả yêu thương và ủng hộ bộ phim. Anh không quan tâm đến những lùm xùm mà muốn tạo ra một sản phẩm ý nghĩa dành cho thiếu nhi. “Anh Lê Linh vẽ truyện tranh vì muốn có một tác phẩm văn hóa, giáo dục dành cho trẻ em Việt Nam trong bối cảnh có rất ít truyện như vậy. Và tôi cũng thế. Tôi cũng muốn làm Trạng Tí dành cho trẻ em Việt Nam. Nếu anh Lê Linh muốn làm điều gì đó cho trẻ em Việt Nam thì anh rất nên ủng hộ bộ phim này, vì điều đó lớn hơn tất cả” - đạo diễn chia sẻ.

Quyền sáng tạo của nhà làm phim cần được tôn trọng

Ngoài lùm xùm với họa sĩ, Trạng Tí còn bị nhiều khán giả cho rằng chưa tôn trọng nguyên tác. Chẳng hạn, trong truyện, bổ tử (miếng vải thêu lên áo) của Trạng Tí có hình bản đồ chữ S, song trong trailer được đổi thành hình cá chép.

Phan Gia Nhật Linh cho biết, ban đầu, anh viết một kịch bản khác cho phim: Tí trải qua nhiều kỳ thi hội, đình để trở thành Trạng Nguyên. Trước khi lên kinh ứng thí, Tí được mẹ may tặng một bổ tử hình cá chép, ngụ ý chúc con vượt vũ môn. Kịch bản phải thay đổi vì không đủ kinh phí, song Nhật Linh vẫn giữ ý tưởng này. Anh cho rằng khi ra rạp, khán giả sẽ hiểu điều ekip muốn cài cắm. Thêm vào đó, dù bản đồ hình chữ S rất ý nghĩa, hình ảnh đó không đúng với niên đại trong lịch sử. Truyện lấy bối cảnh thời Hậu Lê, và ở thời Hậu Lê, bản đồ Việt Nam chưa có hình chữ S.

Phan Gia Nhật Linh nhấn mạnh mong muốn của cá nhân anh về quyền tự do sáng tạo của nhà làm phim. “Tôi từng từ chối khi được Ngô Thanh Vân mời chuyển thể vì Công ty Phan Thị yêu cầu bám sát nguyên tác. Vấn đề lớn nhất là quyền tự do sáng tạo. Nếu tôi không có quyền phóng tác thì phim sẽ trở thành sit-com Ngày xửa ngày xưa hay Truyện dân gian. Tôi từng làm phim Cô gái đến từ hôm qua và nhà văn Nguyễn Nhật Ánh rất tôn trọng tự do sáng tạo của đạo diễn. Trên thế giới, truyện là truyện mà phim là phim, chúng có đời sống riêng".

Bốn diễn viên nhí và các thành viên nhóm 365 tái hợp quay MV cho phim "Trạng Tí"

Đạo diễn giải thích, truyện tranh có thể không có logic về mặt tâm lý, nhưng phim thì phải có. Chẳng hạn, Tí gặp cướp thì sẽ sợ và bị đánh như một đứa trẻ ngoài đời. Cậu thông minh nhưng là con nhà nghèo nên sẽ mặc cảm. Được mẹ dạy là phải yêu thương mọi người nhưng Tí không nhìn thấy điều đó ở dân làng xung quanh nên sẽ hoài nghi.

Phan Gia Nhật Linh bày tỏ hy vọng, có thể thực hiện Trạng Tí thành nhiều phần, phim đầu sẽ giải thích origin (nguồn gốc) của Tí. "Muốn làm được điều đó, bộ phim sắp tới phải được khán giả đón nhận. Tôi hy vọng công chúng cho êkíp cơ hội để Trạng Tí được trở lại với phần hai, ba và nhiều phần khác".

Họa sĩ Lê Linh cho biết trong quá trình xảy ra vụ kiện, Ngô Thanh Vân từng liên lạc mời anh vào ekip, nhưng anh không nhận lời vì đang tranh chấp và vì phim đã khởi quay. Sau này, nhà sản xuất tiếp tục ngỏ ý gửi một khoản thù lao khi mời làm cố vấn, song anh từ chối vì cho rằng bản thân không đóng góp ý. Khi anh kể lại quá trình 12 năm đòi lại quyền tác giả bốn nhân vật Thần đồng đất Việt trên mạng xã hội, nhiều fan lên tiếng ủng hộ anh và tẩy chay phim. “Tôi chỉ đơn giản muốn giãi bày tâm tư. Trạng Tí không liên quan gì đến tôi, lựa chọn xem hay không là ở khán giả” - Lê Linh nói.

Dự kiến, phim Trạng Tí sẽ ra rạp vào ngày mồng Một Tết Nguyên Đán. (tức ngày 12/2/2021).

Văn Khoa