Tinh túy của đất trời

Miệt sông nước Nam bộ tháng Giêng có loại cá út thịt béo ngậy, trứng khác trứng cá thường ở chỗ cả chùm vàng trong veo y hệt hoàng ngọc, khi chín, giòn, dai giống sụn heo. Cá út mà nấu với hoa chuối thì đúng là nhất hạng trên đời.

Món bông hẹ xào tim heo và món hoa chuối trộn nghêu

Bắp chuối hột đỏ vừa nhú khoảng ba bốn ngày y hệt búp sen, cắt vào lặt hết nhụy cứng, thái tròn. Cá út mới đánh dưới sông lên, vi, đuôi phơn phớt đỏ, mình ánh biếc, phải cẩn thận bởi nó có cái ngạnh đâm trúng tay đau thấu xương, không cần đánh vảy, chỉ vuốt nhẹ ít muối cho cá sạch sẽ, tách trứng ra riêng. Quơ chà dừa, chà tre ngoài vườn, quạt cho lửa cháy phừng phừng, nước me sôi bập bùng thì trút cá vào. Trứng cá nổi váng rực rỡ màu hoa hướng dương mới cho hoa chuối vào, rắc tía tô, ngò om, rau răm. Múc muỗng canh cá út nếm thử nghe nước ngọt, hương me nhè nhẹ, nồng nàn mấy loại rau gia vị, bao nhiêu mệt mỏi tiêu diêu hết trơn hết trọi.

Bắp chuối còn làm nhiều món chay hết ý. Cọng nhụy hoa công phu nêm ướp, chiên giòn, hay bóp thấu giả gà xé phay đều tuyệt ngon. Tô bún mắm, bún mọc, bún bò Huế chay muốn ngon phải có bắp chuối thái sợi, rau ghém đi kèm, dễ ăn, ăn ngon, lại giảm vài milimét cho vòng số 2.

Món gỏi bông bí vàng và món chả hoa sen chay

Nữ hoàng kiêu sa, quý phái hồng trắng chẳng chịu thua ai trong vườn ẩm thực. Tô súp lòng gà vang váng mỡ vàng chanh, thoảng bung dăm cánh hồng bạch mịn màng lên mặt lập tức hương quyến rũ nồng nàn tung bay khắp nơi. Xưa kia cháo hoa hồng nhãn nhục, hạt kê, mật ong được xem là thần dược trị bệnh, dưỡng sắc. Võ Tắc Thiên, Từ Hy Thái Hậu, Cléopatra chung một bí quyết trẻ mãi là tắm cánh hoa hồng, uống nước sắc từ hoa hồng và ngự thiện các món ăn có hoa hồng.

Mấy ai được dịp ngắm quỳnh nở đêm trăng, xiết bao ngọc ngà tinh khiết phưng phức nuột nà. Quỳnh chỉ nở nửa đêm thanh vắng và khép nụ lúc bình minh hé rạng. Vì vậy hiếm người có duyên thưởng thức mùi huyền ảo của quỳnh. Không sao, đã có quỳnh hoa, quỳnh hương lên dĩa lên mâm. Sáng sớm nâng niu đóa hoa vừa thiếp ngủ, khéo léo lặt bỏ nhụy vàng đắng. Tàu hủ non, mì căn phi nõn kiệu vàng rộm, xào boa rô thơm lừng rồi rước quỳnh nhập cuộc. Gắp đũa quỳnh mềm mại, nước ngọt trào dâng hòa quyện chao tương gia dặm, thấm thía hết biết.

Cúc trắng sứ giả tình yêu được những cặp đôi dùng làm thầy bói “yêu, không yêu” khá mặn mà cùng canh tim heo, thịt băm. Bí quyết để cánh cúc không đắng mà dìu dịu trên môi là lúc rắc hoa vào tô canh. Tim heo hầm quế, hồi, cau kỷ tử, sôi ùng ục bốc hơi nghi ngút, múc ra cho cúc vô liền, hớp hai ba muỗng thôi đã ấm áp hệt tình nồng đêm Xuân. 

Món hoa chuối trộn lá giang thịt gà và món lẩu hoa hồng trắng

Lên miền cao Tây Bắc sẽ ngẩn ngơ trước ngút ngàn hoa ban trắng điểm sọc hồng nhạt, thăm bất kỳ gia đình người Thái nào bạn cũng mê mệt hương hoa ban qua bao món ngon thấm gió rừng gió núi: hoa ban hầm móng giò, xào thịt lợn rừng, đồ xôi, hoa ban nộm củ giềng, hoa ban nộm vừng... 

Ban nở rộ, nhót cũng chín đỏ trên cây. Quả nhót chín giã lấy nước cho chút muối, ớt, tỏi, mắc khén, mì chính, làm thành món chấm xôi hoa ban là tuyệt chiêu. Lẻ bạn, sầu đâu, so đũa đỏ, so đũa tím, kim châm, súng, thiên lý, kèo nèo... muôn hồng ngàn tía không kể xiết món ngon vật lạ từ chúng.

Mong rằng ai cũng có dịp làm con ong cánh bướm chao lượn thưởng thức hết những tinh túy ấy của đất trời... 

Dương Văn Minh Lộc