Giá lương thực toàn cầu tăng cao nhất trong gần một thập kỷ

FAO cho biết chỉ số giá lương thực thế giới tháng 5 đã tăng thêm 4,8% so với tháng 4, đánh dấu đà tăng liên tục 12 tháng, cũng là chuỗi tăng dài nhất trong thập kỷ. Như vậy, chỉ số giá lương thực đang tiến gần mức kỷ lục cao nhất 10 năm qua, xác lập vào tháng 9/2011.

Tất cả 5 thành phần của chỉ số đều tăng trong tháng qua, dẫn đầu là dầu thực vật, ngũ cốc và đường. Diễn biến này làm tăng rủi ro lạm phát trên diện rộng, và tạo thêm nhiều phức tạp trong nỗ lực kích thích kinh tế của các ngân hàng trung ương. Hạn hán ở các vùng nông nghiệp quan trọng của Brazil đang làm tê liệt nguồn cung các loại cây trồng từ ngô đến cà phê. Tăng trưởng sản lượng dầu thực vật đã chậm lại ở Đông Nam Á.

Cùng với đó, nhu cầu tại Trung Quốc tăng cao cũng góp phần gia tăng căng thẳng dự trữ ngũ cốc toàn cầu, và làm tăng chi phí cho các nhà chăn nuôi. Đà tăng hiện tại làm nhiều chuyên gia nhớ đến giai đoạn 2008-2011 khi giá cả tăng vọt dẫn đến khan hiếm lương thực ở hơn 30 quốc gia.

"Chúng ta có rất ít dư địa tăng sản lượng trước bất kỳ cú sốc sản xuất hay nhu cầu tăng cao bất ngờ nào", Abdolreza Abbassian, Nhà kinh tế của FAO đánh giá, "Bất kỳ điều gì trong số đó cũng có thể đẩy giá lên cao, khiến mọi người lo lắng".

Nhiều quốc gia từ Kenya đến Mexico đang ghi nhận chi phí lương thực cao hơn. Ảnh hưởng sẽ đặc biệt rõ rệt ở những nước nghèo nhất và phụ thuộc vào nhập khẩu. Bởi lẽ, đây là những nơi có sức mua và mạng lưới an sinh xã hội còn hạn chế, nhất là khi phải vật lộn vì đại dịch.

Vấn đề đói kém của thế giới đã trở nên tồi tệ nhất trong nhiều năm khi đại dịch làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng lương thực, cộng với thời tiết khắc nghiệt và xung đột chính trị.

Diễn biến chỉ số giá lương thực toàn cầu hàng tháng trong hơn thập kỷ qua. Đồ họa: Bloomberg

Tuy nhiên, tình hình hiện tại vẫn chưa căng thẳng bằng lần chỉ số giá chạm đỉnh đầu thập kỷ, do giá dầu gần 150 USD mỗi thùng - gấp đôi mức hiện tại - kết hợp với làn sóng hạn chế bán ra của các chủ hàng ngũ cốc lớn.

Trong khi đó, theo chuyên gia Abdolreza Abbassian, đà tăng năm qua chủ yếu được thúc đẩy bởi việc Trung Quốc thu mua một lượng ngũ cốc "khổng lồ không thể đoán trước". Hiện nay, dự trữ lương thực của thế giới tương đối ổn định trong mùa tới. Giá gạo, một trong những mặt hàng lương thực chính, vẫn tương đối giảm trong thời kỳ giá nông sản tăng vọt hiện nay.

Thời tiết mùa hè trên khắp Bắc bán cầu thời gian tới sẽ rất quan trọng để xác định xem liệu thu hoạch của Mỹ và châu Âu có thể bù đắp cho sự thiếu hụt cây trồng ở những nơi khác hay không.

"Chúng ta không ở trong hoàn cảnh như những năm 2008-2010, khi lượng hàng tồn kho thực sự thấp và rất nhiều thứ diễn ra. Tuy nhiên, chúng ta đang ở trong một ranh giới cần được theo dõi rất chặt chẽ trong vài tuần tới, bởi vì thời tiết có thể sẽ thực sự tạo ra những vấn đề thực sự lớn", ông Abdolreza Abbassian nói.

Quỳnh Như